Ekip làm phim của Trung tâm Phim tài liệu & phóng sự (TTPTL & PS) đã di chuyển trong suốt 63 ngày qua rất nhiều tỉnh, thành phố của 6 quốc gia: Séc, Slovakia, Đức, Ba Lan, Hungari, Bulgaria để mang đến những trải nghiệm mới mẻ, ý nghĩa cho khán giả. Phim phát sóng từ Mùng 1 Tết đến Mùng 5 Tết Nguyên đán 2019 trên kênh VTV1.
Muôn màu bản sắc Việt ở xứ người
Với mong muốn mang đến bức tranh tổng thể về cuộc sống của người Việt Nam đang học tập, sinh sống tại châu Âu, TTPTL & PS, Đài THVN đã cử ekip làm phim gồm 4 người: Tổ chức sản xuất Bùi Anh Tuấn; Đạo diễn Nguyễn Hoàng Long; người dẫn chuyện Trọng Trinh và quay phim Lại Tùng Lâm thực hiện đề tài này. Vượt qua bão tuyết - tên phim mang thông điệp ở hai tầng nghĩa, bao hàm cả nghĩa đen và nghĩa bóng. Những người Việt nơi đất khách đã từng và tiếp tục phải vượt qua khí hậu khắc nghiệt ở Đông Âu, đặc biệt là những trận bão tuyết để tồn tại và thích nghi nơi đất khách. Họ cũng phải vượt qua những trận "bão tuyết" là những thay đổi về thể chế chính trị ở nước sở tại, là những khó khăn để tìm được việc làm, khẳng định được chỗ đứng và giữ vững cuộc sống của mình nơi đất khách. Họ cũng phải vượt qua bao trận "bão tuyết" trong lòng để quyết định ở lại định cư ở quê hương thứ hai của mình. Và hôm nay, họ tiếp tục phải đối mặt với các trận "bão tuyết" trong quá trình hội nhập toàn cầu mà khu vực Đông Âu cũng đang nằm trong vùng bị tác động mạnh. Tuy nhiên, cho dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, dù phải đối mặt với bất cứ trận "bão tuyết" dù lớn dù nhỏ, cộng đồng người Việt Nam tại Đông Âu vẫn đoàn kết, nỗ lực vươn lên để vượt qua.
Series phim Vượt qua bão tuyết gồm 5 tập với 5 chủ đề khác nhau. Tập 1: Chuyện hôm qua ghi lại những câu chuyện về nỗ lực của cộng đồng người Việt phải trải qua nhiều thay đổi về thể chế xã hội cũng như nền kinh tế nhưng họ vẫn nỗ lực không ngừng để thích nghi và hội nhập. Tập 2: Phút trải lòng đề cập đến quá trình hội nhập với xã hội sở tại ra sao để trở thành công dân của những nước Đông Âu. Tập 3: Tự hào người Việt nói về những người Việt thế hệ thứ hai khẳng định mình, là niềm tự hào của cộng đồng người Việt với những đóng góp không nhỏ cho đất nước sở tại bằng trí tuệ của mình. Tập 4: Nơi tình yêu bắt đầu là chuyện mối tình lãng mạn, đầy chất thơ của chàng trai người Việt - Đặng Văn Sơn với cô gái người Slovakia tên Monika Vanova. Vượt qua bao sóng gió về quy định trong hợp tác lao động, họ vẫn đến với nhau và sinh được cô con gái đầu lòng Romana. Tập kết với chủ đề Mái ấm quê hương ghi lại hình ảnh những ngôi chùa Việt ở các nước Đông Âu. Đây không chỉ là nơi những người Việt xa quê đến với đức Phật mà còn là địa chỉ để cộng đồng người Việt gắn kết với nhau bằng tình yêu thương, chia sẻ. Đây cũng là nơi tâm hồn của những người Việt hướng về quê hương, về với giá trị truyền thống, giáo dục con cháu nhớ về cội nguồn.
Cách kể chuyện dung dị, gần gũi
Để câu chuyện về cộng đồng người Việt Nam tại Đông Âu được sâu lắng, mềm mại và lột tả được các nét thăng trầm trong lịch sử cũng như những biến cố về chính trị trong quá khứ, series kí sự Vượt qua bão tuyết đã sử dụng hình thức thể hiện dung dị, đời thường, không lên gân cốt, không dàn dựng. Ekip mong muốn, mỗi câu chuyện đi vào lòng người xem từ chính cảm xúc mà mỗi nhân vật mang lại qua cách kể chuyện dung dị, gần gũi. Các cảnh quay trong từng tập nhấn tối đa vào yếu tố con người trong không gian tổng thể chân thực, không dàn dựng để tạo ra những khuôn hình đẹp về tạo hình, màu sắc, ánh sáng.
Điểm đặc biệt, series kí sự truyền hình này sử dụng nhân vật dẫn chuyện. Đó là đạo diễn, diễn viên, NSƯT Trọng Trinh. Đặc biệt, chất giọng trầm buồn của NSƯT Trọng Trinh khi tự sự trong mỗi tập tạo được sự giao cảm giữa cộng đồng người Việt Nam tại Đông Âu với khán giả trong nước. Trong mỗi tập phim, NSƯT Trọng Trinh sẽ cùng đồng hành với nhân vật, trò chuyện, tâm sự với nhau. Xen kẽ câu chuyện là hoạt động hàng ngày của gia đình nhân vật... Kí sự Vượt qua bão tuyết không diễn tiến theo trình tự thời gian mà dẫn dắt người xem đến với từng câu chuyện, từng nhân vật, qua đó chuyển tải thông điệp về cuộc sống của người Việt ở Đông Âu.
Đoàn làm phim đã rong ruổi qua rất nhiều tỉnh, thành phố của 6 quốc gia: Séc, Slovakia, Đức, Ba Lan, Hunggari và Bungari. Tại mỗi nước, đoàn sẽ ghi hình trong vòng 7 - 10 ngày. Riêng ở Séc, đoàn quay trong khoảng 15 ngày. Đạo diễn Hoàng Long chia sẻ, anh chưa bao giờ làm một bộ phim mà tư liệu về thời quá khứ lại ít đến vậy. Vì vậy, e kip sản xuất phải vận dụng nhiều biện pháp để mang đến câu chuyện trọn vẹn nhưng cũng rất chân thực về họ.
Trong quá trình làm phim, ekip phải xử lí hiện trường khá nhiều bởi các tình huống phát sinh không nằm trong kịch bản. Khó khăn lớn nhất là việc tiếp cận các nhân vật đặc biệt. Đạo diễn Hoàng Long đã quyết định không quá đào sâu chi tiết, cụ thể của cá nhân họ mà câu chuyện sẽ hướng tới tính khái quát cộng đồng từ nhiều nhân vật khác nhau.
Series kí sự Vượt qua bão tuyết thông qua các nhân vật cụ thể, câu chuyện cụ thể để gợi mở nhiều vấn đề đặt ra trong cuộc sống mà người Việt Nam tại các nước này phải thay đổi để thích nghi, sự đấu tranh để giữ gìn bản sắc văn hoá. Đồng thời, kí sự cũng tập trung vào những nét đặc trưng nhất của mỗi nước để phác họa được bức tranh về cộng đồng người Việt Nam tại châu Âu với gam màu tươi sáng. Bộ phim phát sóng dịp Tết Nguyên đán trên kênh VTV1 và phát lại trên VTV4 sẽ là món quà ý nghĩa với không chỉ với khán giả trong nước và rất nhiều kiều bào Việt Nam ở nước ngoài.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!