Những tuyên bố của Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro cách đây một năm đã gây chấn động thế giới. Ngày 17/2 đã khắc sâu trong tâm trí của người dân Cu Ba cũng như người dân Mỹ, đánh dấu thời điểm hai nước chính thức bình thường hóa quan hệ, chấm dứt hơn 50 năm thù địch. Trong một năm qua, hai nước đã đẩy nhanh các bước đỉ nhằm thúc đẩy quá trình bình thường hóa quan hệ.
Trước tiên, quá trình bình thường hóa quan hệ giữa hai quốc gia phải kể tới cái bắt tay giữa Chủ tịch Cu Ba Raul Castro và Tổng thống Mỹ Barack Obama tại Hội nghị Thượng đỉnh Panama vào tháng 4/2015. Một tháng sau cuộc gặp, Mỹ chính thức đưa Cu Ba ra khỏi danh sách các nước bảo trợ khủng bố. Quyết định này mở đường cho việc hai nước chính thức khôi phục quan hệ ngoại giao, mở cửa trở lại các đại sứ quán ở thủ đô mỗi nước vào tháng 7.
Trong lĩnh vực thương mại, Stonegate đã trở thành ngân hàng Mỹ đầu tiên phát hành thẻ tín dụng được phép sử dụng tại Cu Ba. Nhờ đó, người Mỹ tới Cu Ba có thể sử dụng thẻ tín dụng thay vì tiền mặt như trước đây. Mỹ và Cu Ba còn đạt được thỏa thuận thư tín hai chiều.
Với ngành du lịch, khách du lịch và sinh viên Mỹ tràn ngập trên những con phố của thủ đô La Habana cũng là hình ảnh ấn tượng cho sự thay đổi trong gần 1 năm qua. Ước tính có khoảng 150.000 du khách Mỹ tới Cu Ba trong năm nay, so với 91.000 người so với năm 2014. Theo dự báo, con số này sẽ còn tăng mạnh trong năm 2016. Những thay đổi này được coi là chưa từng thấy trong mối quan ngoại giao giữa hai nước.
Phóng viên Trường Sơn tác nghiệp tại Cu Ba cho biết: “Sự thay đổi rõ nhất tại Cu Ba là hoạt động kinh tế tư nhân mà quốc gia này gọi là kinh tế tự doanh, kinh tế kiểu gia đình mọc lên nhiều hơn. Trước 2011, những hoạt động kinh tế tư nhân, cho dù nhỏ nhất cũng bị coi là bất hợp pháp ở Cu Ba".
Bên cạnh những thuận lợi, quan hệ giữa Mỹ và Cu Ba cũng phải đương đầu với không ít thách thức. Trở ngại đầu tiên trong mối quan hệ của Cu Ba và Mỹ là lệnh cấm vận áp đặt lên nền kinh tế Cu Ba từ năm 1962. Tổng thống Mỹ Obama đã yêu cầu quốc hội tiến hành bỏ phiếu xóa bỏ lệnh cấm vận Cu Ba, song ông gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các nghị sĩ của cả hai đảng.
“Để Mỹ và Cu Ba có thể bình thường hóa quan hệ thì các lênh bao vây cấm vận cần phải được chấm dứt. Những lệnh bao vây cấm vận này đã gây thiệt hại cho Cu Ba 121 tỷ USD”, ông Pedro Nunez Mosquera – Tổng Vụ trưởng các vấn đề đa phương và pháp lý, Bộ Ngoại giao Cu Ba nhận định.
Một thách thức khác là việc Cu Ba yêu cầu Mỹ phải trao trả lại phần lãnh thổ đã chiếm đóng trái phép để xây căn cứ hải quân ở vịnh Guantanamo từ năm 1903. Đây là thách thức không nhỏ với Washington vì đó là khu vực có vị trí chiến lược vô cùng quan trọng giúp Mỹ triển khai quân sự tại Caribe.
Một vấn đề vô cùng nhức nhối với chính quyền La Habana là đạo luật hòa giải Cu Ba, cho phép mọi người dân Cu Ba khi đến Mỹ đều được ở lại và định cư hợp pháp. Điều này đã cám dỗ không ít người dân Cu Ba ra đi trong nhiều năm qua. Trong khi đó, chính phủ Mỹ lại yêu cầu Cu Ba phải nhận về những người có tiền án tiền sự chạy sang Mỹ tị nạn. Đây chính là những thách thức không thể giải quyết sớm trên con đường bình thường hóa quan hệ giữa hai nước.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online!