Nghệ nhân được UNESCO trân trọng gọi là những báu vật nhân văn sống, bởi vì họ là người nắm giữ tinh hoa văn hóa nghệ thuật hay nghề truyền thống của dân tộc. Việt Nam với lịch sử văn hóa phong phú và đa dạng đã hình thành kho báu di sản và hệ thống làng nghề cùng với đó là các nghệ nhân khắp mọi miền đất nước. Để phát huy vai trò của nghệ nhân, thời gian qua nhiều địa phương đã triển khai các dự án và hoạt động kết nối nghệ nhân với cộng đồng.
Sự đồng hành, tiếp sức từ các chính sách hỗ trợ chính là động lực để nghệ nhân người thực hành có thể đóng góp hơn nữa vào hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể của cộng đồng. Thêm một tin vui khác là vừa qua Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức lấy ý kiến dự thảo Nghị định quy định chính sách đối với nghệ nhân, chủ thể di sản văn hóa phi vật thể. Theo đó, Nhà nước hỗ trợ kinh phí, cơ sở vật chất, công cụ, đồ vật, đồ tạo tác và không gian văn hóa liên quan cho nghệ nhân, chủ thể di sản văn hóa phi vật thể; thành lập tổ chức hoạt động câu lạc bộ, nhóm thực hành di sản văn hóa phi vật thể thông qua đề án dự án do nghệ nhân, chủ thể di sản hoặc là cơ quan tổ chức đề nghị. Dự thảo cũng quy định việc trợ cấp cho nghệ nhân, chủ thể của di sản văn hóa phi vật thể về sinh hoạt hàng tháng, đóng bảo hiểm y tế, chi phí mai táng khi qua đời đối với nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú.
Một điểm sáng nữa là song song với sự tiếp sức từ chính sách, thời gian qua các nghệ nhân còn nhận được sự đồng hành của cộng đồng sáng tạo, đặc biệt là các nghệ sĩ đương đại. Kết nối nghệ nhân, nghệ sĩ đang góp phần nâng tầm giá trị văn hóa Việt, không chỉ bằng việc tạo ra những sản phẩm nghệ thuật mang đậm dấu ấn dân tộc mà còn thông qua các sự kiện văn hóa quy mô.
Rõ ràng, với vấn đề giữ lửa nghề và truyền nghề, nghệ nhân không chỉ cần có sự hỗ trợ về mặt chính sách mà còn cần sự thấu hiểu và kết nối với chính quyền, nghệ sĩ và các chuyên gia văn hóa. Điều đó mở ra cơ hội để Việt Nam tạo ra những sản phẩm văn hóa đậm chất truyền thống, vẫn mang từ thời đại.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!