Lĩnh vực sáng tạo nội dung đang thu hút được một lực lượng lao động có trình độ cao trên toàn cầu tham gia, tạo ra một lượng doanh thu lớn lên đến hàng chục tỷ USD mỗi năm. Tại Việt Nam, có hàng triệu người lao động tham gia lĩnh vực này, đặc biệt là lĩnh vực sáng tạo nội dung số ngày càng phát triển. Một hội nghị do Liên minh sáng tạo nội dung số, Hội Truyền thông số Việt Nam tổ chức đã cho thấy phần nào bức tranh toàn cảnh về lĩnh vực này.
Cụ thể, trong năm 2022, số người Việt Nam kiếm tiền từ các nền tảng mạng xã hội lên tới 20.000 người, mang về khoản doanh thu 1.500 tỷ đồng. Với nền tảng Tiktok, Việt Nam xếp thứ 6 trong top 10 quốc gia có lượng người sử dụng Tiktok lớn nhất trên thế giới. Tại Việt Nam, các nền tảng Youtube, Facebook, Tiktok đã thu 2,5 tỷ USD trong năm 2022. Con số này sẽ tiếp tục tăng trong năm 2023. Khoảng 30 – 50% doanh thu này sẽ được chia sẻ cho các nhà sáng tạo nội dung nên các nền tảng đang tạo ra khối lượng lớn việc làm mới.
Có thể thấy, sáng tạo nội dung số là một mảnh đất màu mỡ ở Việt Nam. Tuy nhiên, mặt trái của sự tăng trưởng này là sự xuất hiện các nội dung độc hại, phản văn hóa đã từng được bàn luận thời gian qua. Ngoài việc đưa ra các biện pháp chấn chỉnh quyết liệt, Bộ Thông tin và Truyền thông đã đưa ra giải pháp nhằm góp phần xây dựng cộng đồng sản xuất nội dung số văn minh. Mới đây, Bộ Thông tin và Truyền thông đã tổ chức chương trình lắng nghe, trao đổi trực tiếp với các nhà sáng tạo nội dung số, đại diện mạng lưới quản lý đa kênh, thông tin truyền thông cho các nền tảng xuyên biên giới. Nhiều thông điệp thẳng thắn đã được đưa ra, lắng nghe tại buổi làm việc.
Influencer - những người sở hữu lượng theo dõi lớn nhất mạng xã hội, KOL – những người có tầm ảnh hưởng trong lĩnh vực, KOC – những người tiêu dùng có sức ảnh hưởng, đây là các đối tượng chính mà các nhãn hàng thường hợp tác để quảng bá sản phẩm của mình, bên cạnh các ngôi sao giải trí. Số tiền quảng cáo từ các nhãn hàng cũng là thu nhập chính của nhiều nhà sáng tạo nội dung. Một giải pháp được đưa ra là Bộ Thông tin và Truyền thông tạo ra Danh sách Trắng (White List) tập hợp tác kênh có nội dung sạch, khuyến khích các nhà sản xuất nội dung đăng ký. Với danh sách này, Bộ sẽ khuyến nghị các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ quảng cáo, các nhãn hàng ở Việt Nam ưu tiên lựa chọn để quảng cáo, cũng như có sự hỗ trợ từ cơ quan Nhà nước như Bộ VHTT-DL, Bộ Y tế… Đó có thể coi là một biện pháp để nắn dòng tiền quảng cáo vào kênh có nội dung sạch và gửi thông điệp đến các nhà sáng tạo nội dung rằng làm tử tế vẫn sống được, thậm chí là sống tốt.
Trước thông điệp và các động thái của các cơ quan chức năng trong việc làm sạch mạng xã hội, nhiều nhà sáng tạo nội dung và các công ty quản lý đa kênh cam kết sẽ cùng phối hợp để xây dựng một môi trường mạng lành mạnh. Đây là lợi ích cho xã hội, cùng là lợi ích lâu dài cho bản thân các nhà sáng tạo nội dung.
Ngoài Danh sách Trắng đang được xây dựng mở rộng, các cơ quan chức năng cũng đưa ra Danh sách Đen gồm các kênh có nội dung bị cấm để doanh nghiệp tham khảo. Không còn là thời điểm tranh cãi sáng tạo nội dung có phải là nghề hay không, từ đây trên thế giới đã có thuật ngữ nói về công việc dựa trên nền tảng trực tuyến, phát triển với những người sáng tạo nội dung, đó là nghề kinh tế sáng tạo.
Con người đang sống trong một nền kinh tế tạo ra hàng hóa ảo, cho phép kiếm tiền từ các kỹ năng, suy nghĩ, ý tưởng của họ. Dòng tiền đổ tiền về thị trường này ngày càng lớn. Trắng hay đen là sự lựa chọn của mỗi người nhưng khi thị trường sáng tạo nội dung đã minh bạch, công khai thông tin, những quy định về pháp luật sẽ trở nên chặt chẽ. Trắng hay đen quyết định đích đến của nhà sáng tạo nội dung, khó có chỗ đứng cho những người không đóng góp tích cực cho xã hội.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!