Thật hiếm nơi nào có nhiều tên phố, tên đường, tên làng gắn liền với món ngon như Hà Nội, từ phố Chả Cá, Hàng Cháo, cốm làng Vòng, đến bánh cuốn Thanh Trì... Cứ thế, ẩm thực đi vào ca dao tục ngữ với bao gần gũi, trìu mến. Những nét đặc trưng của ẩm thực Hà Nội không chỉ thể hiện chiều sâu văn hóa mà còn mang hiệu quả kinh tế xã hội, giúp quảng bá hình ảnh Hà Nội, thu hút du khách trong và ngoài nước đến với Thủ đô.
Đến Hà Nội những ngày này, du khách càng háo hức hơn khi mới đây Hà Nội đã vượt qua hàng loạt ứng cử viên đến từ New Zealand, Nam Phi, Peru, Mỹ, Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản để được vinh danh là "Thành phố ẩm thực hàng đầu thế giới năm 2024".
World Culinary Awards (Giải thưởng Ẩm thực thế giới) lần thứ 5 vừa công bố danh sách giải thưởng năm 2024. Thủ đô Hà Nội được vinh danh 2 giải thưởng ở hạng mục "Thành phố ẩm thực hàng đầu thế giới" và "Thành phố ẩm thực hàng đầu châu Á." Kết quả của giải thưởng được công bố sau một năm tìm kiếm, đánh giá bởi các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực ẩm thực và công chúng. Liên tiếp những năm qua, ẩm thực Hà Nội luôn được du khách trong nước và quốc tế ưa chuộng, truyền thông quốc tế đánh giá cao và nhận về nhiều giải thưởng quốc tế uy tín hàng đầu.
Khi nghĩ tới Hà Nội, không thể không nhắc đến những thức quà nổi tiếng như Phở, bún thang, bún ốc, bún chả, cốm... Hương vị khó quên của những món ăn này đã làm xao xuyến bao người đến với đất Thăng Long - Hà Nội. Không chỉ là món ăn, đây còn là văn hóa ẩm thực, với lịch sử phát triển riêng, những đặc trưng gắn với bao thăng trầm của đất kinh kỳ.
Trong Đề cương nhiệm vụ nghiên cứu, xác định một số sản phẩm, dịch vụ công nghiệp văn hóa Thủ đô cần ưu tiên phát triển trong tình hình mới, Hà Nội đã chọn ẩm thực là một trong ba lĩnh vực mũi nhọn của công nghiệp văn hoá. Mặc dù vậy, để ẩm thực trở thành một thương hiệu cho Thủ đô, vẫn còn rất nhiều việc phải làm.
“Những thành công của các điểm đến du lịch trên thế giới thông qua ẩm thực là đã định vị được giá trị riêng có và biến nó thành tính hấp dẫn. Trong tạo thành sản phẩm về du lịch, Hà Nội có rất nhiều giá trị đặc thù về ẩm thực. Nhưng để tô đậm được giá trị văn hóa ẩm thực Hà Nội, gần như chung ta chưa làm được điều đó”, TS. Đặng Phương Anh - Khoa Du lịch, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội chia sẻ.
Nhiều nhà nghiên cứu cũng cho rằng, ẩm thực đang trở thành một lợi thế cạnh tranh và là nhân tố có tính quyết định trong quá trình xây dựng thương hiệu cho một quốc gia hoặc một điểm đến du lịch. Định vị được tầm quan trọng của ẩm thực, thời gian qua, Hà Nội đang nỗ lực xây dựng kế hoạch khai thác, đầu tư phát triển lĩnh vực này.
Từ ẩm thực đường phố tới các nhà hàng, nhiều món ăn truyền thống được các nghệ nhân biến tấu, sáng tạo. Để ẩm thực trở thành thế mạnh của thủ đô, theo các chuyên gia, cần tạo ra mạng lưới các nghệ nhân nắm giữ bí quyết các món ăn từ bản đồ các món ăn truyền thống của Hà Nội. Hiện các cơ sở đào tạo đang chú trọng bồi dưỡng đội ngũ đầu bếp hội tụ các phẩm chất như sứ giả văn hóa. Các chuyên gia đề xuất Hà Nội cần nhìn nhận ẩm thực dưới góc độ di sản để quy hoạch, đầu tư xây dựng các sản phẩm văn hóa ẩm thực có trọng tâm, trọng điểm.
“Cơ sở ẩm thực hiện nay mới chỉ cung cấp các trải nghiệm ăn uống thôi, đơn thuần dành cho khách du lịch. Khi nâng tầm nó thành trải nghiệm di sản du lịch thì khách du lịch có thể nghe kể những câu chuyện văn hóa, lịch sử, những vai trò xã hội và trách nhiệm đối với môi trường của chủ nhân cơ sở ẩm thực”, TS. Đặng Phương Anh cho biết thêm.
Ẩm thực đã và đang trở thành một phương tiện hữu hiệu để biểu đạt văn hóa đa dạng của Hà Nội, có khả năng khơi gợi cảm xúc và tạo ra những trải nghiệm. Khai thác được giá trị tinh hoa của ẩm thực để phát triển thành sản phẩm công nghiệp văn hóa. Trong dòng chảy hiện đại và hội nhập, việc tôn vinh, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa, ẩm thực truyền thống góp phần làm nổi bật hình ảnh một Hà Nội sáng tạo, hội nhập, giàu bản sắc.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!