Vào cuối tháng 3/2024, một bộ hồ sơ thiết kế cầu Trường Tiền vô cùng quý giá đã được một người Việt sinh sống tại Mỹ bằng mọi cách đấu giá thành công và đưa về Huế. Đây là một trong rất nhiều cổ vật của Việt Nam được hồi hương trong những năm gần đây. Di vật, cổ vật là một bộ phận của di sản văn hóa. Do nhiều nguyên nhân, nhiều cổ vật quý hiếm của Việt Nam đã thất thoát, lưu lạc ra nước ngoài. Thời gian gần đây, tuy số lượng cổ vật được hồi hương đã tăng nhưng theo đánh giá, đây chỉ là một phần ít ỏi so với con số cổ vật đã chảy ra nước ngoài. Bởi quy định sưu tầm, mua bán, hoàn trả cổ vật còn nhiều rào cản.
Tại một số phiên đấu giá quốc tế, nhiều hiện vật cổ có xuất xứ từ Việt Nam được đẩy mức đấu giá lên đến hàng chục, nhiều chục tỷ đồng. Điều đó cho thấy di sản văn hóa Việt Nam được đánh giá rất cao trên trường quốc tế. Ngoài việc xuất hiện ở những phiên đấu giá quốc tế, còn nhiều cổ vật Việt Nam được lưu giữ tại bảo tàng nước ngoài.
Trong hệ thống pháp luật trong nước, hồi hương cổ vật vẫn là nội dung mới. Luật di sản văn hóa chưa có hướng dẫn cụ thể về việc đưa cổ vật Việt Nam từ nước ngoài về. Nhằm tạo hành lang pháp lý và điều kiện thuận lợi nhất cho các hoạt động bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa của dân tộc, luật di sản văn hóa sửa đổi đã bổ sung nhiều điều khoản về kinh doanh, mua bán và hồi hương cổ vật, bảo vật quốc gia.
Cổ vật về nước không những có ý nghĩa đối với công tác bảo tồn, phát huy toàn diện giá trị di sản văn hóa truyền thống mà còn góp phần khẳng định vị thế, chủ quyền đất nước, cũng như nhân lên niềm tự hào dân tộc. Ở một số quốc gia châu Á, hồi hương cổ vật trở thành chiến lược bền bỉ và lâu dài, điển hình Trung Quốc với nhiều chính sách linh hoạt.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!