Trên nền tảng Weibo của Trung Quốc mới đây đã có một cuộc thăm dò khảo sát với chủ đề "Những người trẻ tuổi đương đại quan tâm đến điều gì trong công việc?". Trong số gần 10.000 sinh viên mới tốt nghiệp được phỏng vấn, gần 2/3 cho biết sẽ xem xét các nghề nghiệp mới nổi như làm streamer trên các nền tảng mạng xã hội hay là làm các KOL, KOC, tức là người có sức ảnh hưởng hoặc người tiêu dùng chủ chốt, chuyên quảng bá các sản phẩm trên mạng xã hội.
Giờ đây trên thế giới có một thuật ngữ nói về công việc xây dựng dựa trên nền tảng trực tuyến, phát triển bởi những người sáng tạo nội dung, đó là nền kinh tế sáng tạo. Con người đang sống trong một nền kinh tế tạo ra hàng hóa ảo, cho phép kiếm tiền từ những suy nghĩ, kỹ năng, ý tưởng của họ.
Quy mô thị trường sáng tạo nội dung số toàn cầu đang đạt giá trị 19,5 tỷ USD vào năm ngoái, dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm là khoảng 25% trong giai đoạn dự báo từ năm nay tới 2032. Trong đó, mảng video được dự kiến là sẽ thống trị thị trường sáng tạo nội dung số bởi sự phổ biến ngày càng tăng của các nội dung số dưới dạng video trên các nền tảng như mạng xã hội, các dịch vụ phát trực tuyến và quảng cáo trực tuyến. Jimmy Donaldson - chủ tài khoản youtube Mr Beast, nhà sáng tạo nội dung có thu nhập cao nhất thế giới hiện nắm giữ khối tài sản trị giá 500 triệu USD và đang có cơ hội trở thành tỷ phú Youtuber đầu tiên.
Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng của thế giới. Hơn 2 năm trở lại đây, bức tranh nghề sáng tạo nội dung mạng xã hội tại Việt Nam đã rõ nét hơn, trở thành một ngành nghề mới, thu hút nhiều lao động. Thay vì chỉ đăng tải nội dung theo sở thích hoặc tự phát, một lượng lớn nhà sáng tạo đang nghiêm túc coi đây là nghề tay trái, có sự đầu tư kỹ lưỡng để sở hữu thu nhập ổn định. Ngày càng có nhiều câu chuyện về những nhà sáng tạo nội dung thành công, thu nhập cao khiến đây trở thành một công việc thời thượng. Nhưng chính vì là thời thượng và xu hướng, nên cũng có nhiều người vì tâm lý sợ bị bỏ lỡ hay còn gọi là FOMO (fear of missing out), cũng tham gia vào thị trường sáng tạo nội dung số, mà bỏ qua những cơ hội trong công việc và học tập.
Nếu là người thường xuyên dùng mạng xã hội thì sẽ nhận thấy rằng các xu hướng luôn thay đổi. Sau một năm hoạt động trên mạng xã hội, có rất ít những người nổi tiếng vẫn duy trì được sức nóng. Bởi bản thân nền tảng cũng luôn thay đổ. Ngoài ra, với lượng lớn người tham gia trên các nền tảng, miếng bánh cũng dần bị chia nhỏ. Ngày càng khó để trở nên nổi tiếng, có sức lan tỏa. Trong khi không thu hút, không lên xu hướng thì đồng nghĩa là thu nhập sẽ giảm. Với những người đã coi đây là một nghề nghiêm túc, sức ép đó cũng là cái bẫy với những nhà sáng tạo nội dung, khiến họ dễ có xu hướng làm những nội dung gây tranh cãi.
Để chạy theo lợi nhuận, nhiều nội dung vô bổ, độc hại trên mạng trở thành mảnh đất sinh lời dồi dào, mang lại doanh thu quảng cáo, bán hàng khổng lồ trong khi những thông tin chính thống, bổ ích bị mờ nhạt. Tình trạng này nếu không được chấn chỉnh và định hướng kịp thời, sẽ dẫn đến xu hướng phát triển lệch lạc trong ngành công nghiệp sản xuất nội dung số, làm mất đi động lực sáng tạo và khả năng cạnh tranh của những nhà sáng tạo nội dung số lành mạnh. Đặc biệt, tình trạng này sẽ để lại nhiều hệ lụy xấu trong lĩnh vực tư tưởng - văn hóa - thông tin.
"Bắt nhịp công nghệ số để xây dựng hướng đi cho cuộc sống của mình trong hiện tại và tương lai cũng là một điều tốt, để có một nguồn thu nhập không chỉ đều đặn mà còn khổng lồ. Tuy nhiên, việc xây dựng nội số quá dễ dàng, không cần trường lớp, không cần kiểm duyệt, cấp phép khiến nó trở thành trào lưu khai thác nội dung thiếu lành mạnh, thậm chí cổ vũ lối sống lệch lạc thì gây ra hệ lụy tiêu cực" – PGS.TS Đỗ Thị Vân Anh, Trưởng khoa Công tác xã hội, Trường Đại học Công đoàn cho biết - "Các bạn cần soi chiếu lại bản thân có năng lực gì, tài năng gì, khả năng đến đâu. Điều thứ hai là các bạn phải luôn tuân thủ, thượng tôn pháp luật. Điều thứ ba là những giá trị về chuẩn mực, về đạo đức. Những điều đó là yếu tố chắc chắn giúp bạn thành công nếu thực sự nắm vững, đưa nó vào kinh doanh nền tảng số".
Kinh tế sáng tạo, sáng tạo nội dung luôn là một cơ hội rộng mở cho tất cả mọi người. Nhưng cần chuẩn bị những gì về kiến thức, kĩ năng để đây trở thành một ngành nghề chính thống, bền vững và mang lại lợi ích cho cả những người tham gia và xã hội, đó là câu hỏi cần được trả lời.
Bình luận (0)