Tôi thực sự áy náy khi Nguyễn Văn Chung chấp nhận đổi giờ bay để có thể ngồi cùng tôi một cuộc cà phê ngày cuối năm. Cuối năm ai cũng bận. Một người có nhiều dự án và các kế hoạch âm nhạc như Chung lại càng bận. Chia sẻ tâm tư ấy Chung cười hiền khô: "Thì mình bớt bận một hôm. Lâu lắm rồi em chưa được uống cà phê giữa mùa đông Hà Nội. Một cảm giác thực sự thú vị…"
- Bạn ra Hà Nội nhiều chưa?
Cũng đã không ít lần ra Hà Nội nhưng điều làm tôi ấn tượng và nhớ nhất đó là Hà Nội những ngày mùa đông. Nó rất khác với mảnh đất tôi đang sống. Mùa đông Hà Nội đem lại nhiều cảm xúc. Ra đây mới vài ngày nhưng nỗi nhớ nhà dường như cũng nhiều hơn so với những chuyến đi trước. Cái lạnh nó thường gợi cho ta sự sum họp vui vầy.
- Đúng là với một người làm nghệ thuật, sự rung động, cảm nhận về không gian thời gian đôi khi cũng phải có một chút gì đó gọi là nhạy cảm hơn những người bình thường. Nhưng người ta có nói vui rằng, không có thất tình thì không có nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung. Bởi tôi biết bạn vốn xuất thân là một cử nhân tin học và ngoại ngữ?
Đúng là không có thất tình, thì chắc chắc sẽ không có nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung như ngày hôm nay. Bởi vì ngày xưa, Chung không hề thích âm nhạc, và cũng nghĩ mình không hề có năng khiếu gì về âm nhạc. Mãi đến khi học năm 1 Đại học, trải qua mối tình đầu, và chia tay mối tình đầu trong tiếc nuối và đau khổ, thì Chung mới tìm đến âm nhạc như một liều thuốc xoa dịu tâm hồn mình. Chung mày mò tự học cách chơi đàn để đàn những bài mình thích. Rồi Chung lại cảm thấy những bài hát đó không hợp với mình, không giống với mình, vì thế lại tiếp tục mày mò học cách sáng tác. Viết bài thứ nhất, thấy chưa ưng ý, cố gắng viết bài thứ 2, rồi bài thứ 3, rồi thích luôn cái việc viết nhạc lúc nào không biết. Đó cũng là điểm khởi đầu của Chung.
- Và cũng từ sau kỷ niệm ấy, bạn là một trường hợp tương đối khác khi các nguyên mẫu trong các sáng tác đều là người vợ thật của mình?
Cũng có thể nói như vậy. Chuyện tình của Chung và vợ mình đến với nhau cũng rất ly kỳ, bất ngờ và đầy trắc trở, nhiều niềm vui cũng lắm nỗi buồn, lúc thì cực kỳ hạnh phúc, lúc cũng khổ đau vô cùng. Vì thế, những kỷ niệm và cảm xúc trong khoảng thời gian ấy luôn khắc sâu và là nguồn cảm hứng vô tận trong những sáng tác mới của Chung.
- Là một nhạc sĩ trẻ nhưng bạn có lượng các ca khúc khá lớn. Các ca khúc có độ sâu, như lời nhận xét của một nhạc sĩ tiền bối: "những ca khúc đi sâu vào tâm trí người nghe bởi sự hi sinh cao thượng." Theo bạn thì vì sao có được điều ấy?
Chung lại thấy nếu so với các nhạc sĩ nổi tiếng khác thì lượng bài hát của Chung trên thị trường là không nhiều lắm, chẳng qua Chung dường như may mắn được cái duyên nghề nên những lần hợp tác với các ca sĩ mới đều thành công, đều giúp các anh chị em ca sĩ trở nên nổi tiếng hơn và thành công hơn với các bài hát của Chung. Điều đó cũng giúp những bài hát của Chung được phổ biến rộng rãi hơn đến khán giả, được mọi người yêu thích, nên khi thống kê lại, mọi người cảm thấy Chung có một lượng ca khúc khá lớn do mọi người đều biết và nhớ đến những bài hát đó. Chung không nghĩ mình là một thiên tài âm nhạc, tất cả những bài hát Chung viết từ đầu đến giờ đều bắt nguồn từ cảm xúc và kết thúc cũng bằng cảm xúc. Chung viết bằng chính những cảm nhận, những kỷ niệm mình đã trải qua với suy nghĩ và quan điểm của mình. Trong tình yêu, trách móc nhau, giận hờn nhau cũng chẳng được gì khi 2 người đã chia tay, thôi thì cứ buông tay và chúc phúc cho nhau, há chẳng phải nhẹ lòng hơn sao. Đó không hẳn là hy sinh, đó là giải thoát cho người đó, và cho chính bản thân mình. Tình yêu là phải từ 2 phía, một người cố giữ chặt một người muốn ra đi không phải là tình yêu. Quan điểm sáng tác của Chung là: bài hát là nơi truyền tải cảm xúc và thông điệp của tác giả, vì thế phải viết Thật, bằng cảm xúc thật lòng mình, nhưng bài hát cũng là một tác phẩm nghệ thuật, vì thế phải viết Đẹp, đẹp về ca từ và đẹp về cả nội dung. Vì thế, Chung không đánh giá cao những bài hát với tiêu đề và nội dung phản cảm, gây sốc để gây sự chú ý của khán giả, đó là "những người Buôn âm nhạc", chứ không phải "những người Làm âm nhạc". Tất nhiên, đó là lựa chọn của mỗi nghệ sĩ trong con đường của họ. Chung chỉ làm theo những gì mình cho là đúng.
- "Nhật ký của mẹ" được Trung tâm âm nhạc Casa Musica (Đức) đưa vào tuyển tập những ca khúc hay nhất thế giới. Đây có phải là bài hát bạn ưng ý nhất không? Tại sao bạn là đàn ông lại có được sự đồng cảm và thấu hiểu của một người mẹ như thế? Hoàn cảnh ra đời bài hát.
Đây là bài hát mà Chung tự hào và tâm đắc nhất đến giờ phút này. Bài hát ban đầu chỉ đơn thuần là một món quà sinh nhật Chung muốn dành tặng cho Mẹ mình. Đã là một món quà thì phải đặt hết tâm huyết của mình vào đấy. Chung đã dành suốt 4,5 ngày ở mãi trong phòng, xem hết tất cả những bài thơ, bài văn hay về Mẹ, xem cả nguyên cuốn album hình gia đình từ nhỏ đến giờ, xem cả những dòng nhật ký của Mẹ, rồi hồi tưởng lại tất cả những gì Mẹ đã dành cho mình và các em mỗi ngày, đều chắt lọc lại, đúc kết lại những gì chung nhất, những gì cơ bản nhất mà bất cứ người Mẹ nào trên thế gian cũng làm cho con của mình, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, thời gian nào, tôn giáo nào, đất nước nào, để đạt được hình mẫu nguyên thủy nhất của người Mẹ! Khi viết ra, Chung nghĩ rằng nó khó có khả năng nổi tiếng và phổ biến rộng rãi, bởi vì nó quá dài, hơn 8 phút, ít có chương trình ca nhạc nào có thể dành cho nó, và nếu có, chưa chắc ca sĩ đã có thể nhớ hết lời để trình diễn. Nhưng Chung mặc kệ, vì sau cùng, nó vẫn chỉ là một món quà sinh nhật Chung muốn tặng cho Mẹ mình. Và may mắn làm sao, bây giờ nó đã trở thành 1 bài hát được bao nhiêu bà Mẹ khác yêu thích.
- Có nhiều người khi sáng tác được một, hai bài hát được đón nhận họ rất khó để có những bài khác hay hơn nhưng bạn có vẻ không vậy.
Không. Thật ra, Chung vẫn thường như vậy. Đầu tiên, sau thành công quá lớn của "Vầng trăng khóc", Chung cũng có một khoảng thời gian khó khăn khi cảm thấy những bài hát sau không hay bằng bài đó, rồi cũng chán nản, tự hỏi mình "phải chăng khả năng của mình chỉ đến đó?". Cũng có lúc buồn và muốn bỏ cuộc, rồi bỗng nhiên trong một khoảnh khắc nào đó, Chung lại viết được một bài hát khác mà tâm đắc hơn bài hát cũ. Rồi sau thành công của "Con đường mưa" cũng vậy, sau thành công của "Chiếc khăn gió ấm" cũng vậy. Nhiều lần như vậy, Chung nhận ra rằng, chẳng có việc gì phải lo cả. Bởi sau cùng, sáng tác là đam mê, và đều bắt nguồn từ cảm xúc của mình. Cứ nhẹ nhàng thoải mái, ngắm nhìn thế giới và mọi người xung quanh, chia sẻ với họ, để trái tim mình cảm được niềm vui và nỗi đau của họ, lưu lại những cảm xúc đó, và đến khi đủ khi đầy, thì cảm hứng sáng tác sẽ đến. Sáng tác là việc không thể bắt ép hay cưỡng cầu. Vì thế, mỗi lần bạn gặp Chung, bạn sẽ thấy Chung như một người vô tư, vô lo, lúc nào cũng thoải mái và hài lòng với cuộc sống của mình, dễ dàng chia sẻ với mọi người, đó cũng chính là lúc Chung đang chuẩn bị cho những sáng tác mới của mình.
- Mùa xuân là mùa của cảm xúc. Bạn đã có và đang có những kế hoạch sáng tác những ca khúc về chủ đề này chưa?
Hiện nay, Chung đang thực hiện phần quay hình cho 2 bài hát mới về mùa Xuân cho những học trò nhí của mình, đó là bài "Xuân ơi xuân ơi" – bé Suri Phương Anh, và bài "Bé chúc tết mọi người" - bé Diệu Anh. Chung sẽ sớm hoàn thành và giới thiệu đến mọi người 2 ca khúc dễ thương này cho các bé thiếu nhi cùng gia đình nghe trong những ngày đầu năm mới.
- Tôi nhớ năm ngoái bái hát "Tết xa" của bạn đã tạo được ấn tượng rất lớn. Thậm chí nó con được dùng trong một chương trình quảng cáo trên truyền hình. Bạn nói một chút về ca khúc ấy?
Ca khúc "Tết xa" là một trong những ca khúc Chung rất thích, đặc biệt với cảm xúc trong giọng hát của Bảo Uyên. Đó là một ca khúc nói về tâm trạng của những người con phải đi làm, đi học xa nhà, tranh thủ những ngày Tết để làm thêm kiếm tiền sinh hoạt hoặc vì điều kiện mà không thể về quê đón Tết, sum vầy cùng ông bà cha mẹ. Chung viết ca khúc này vào Tết 2 năm trước. Khi đó, Chung vô tình nghe được cuộc điện thoại của em trai mình đang đi du học nước ngoài gọi về cho Mẹ, nói là Tết này con không về được, Chung thấy Mẹ buồn. Và Chung nghĩ em mình cũng đang rất buồn, khi chưa bao giờ đón một cái Tết xa nhà xa quê xa bạn bè như vậy. Khi nghe lại ca khúc này, bản thân Chung tuy không phải trong hoàn cảnh đó cũng cảm thấy vô cùng xúc động.
- Chủ đề gia đình và tình yêu chiếm một tỉ lệ lớn trong các ca khúc của bạn nhưng những ca khúc dành cho trẻ em bạn làm cũng rất hay? Thực ra để làm tốt được nhiều đề tài, không phải nhạc sỹ nào cũng làm được?
Như Chung đã nói, từ trước đến giờ, Chung đều viết nhạc bằng cảm xúc của mình. Vì thế, mình đang trong hoàn cảnh nào, mình đang có trải nghiệm và cảm xúc nào, mình sẽ viết như thế. Khi Chung đủ trưởng thành để nhận ra được tình yêu thương và sự hy sinh của cha mẹ mình, Chung thích viết về cha mẹ. Khi Chung đã làm cha, có con gái, con trai, Chung cảm được niềm vui và suy nghĩ của những người làm cha, làm mẹ, mong muốn con mình có một môi trường sống tốt đẹp, nhất là môi trường âm nhạc, vì thế Chung mới viết những bài hát về thiếu nhi để chỉ bảo nó về thế giới xung quanh, về cách cư xử, về sự lễ phép, về thái độ với thầy cô, bạn bè, những người thân trong gia đình, và nhất là, nó được nghe được hát những bài hát đúng với lứa tuổi của nó. Đó cũng là món quà Chung dành tặng cho khán giả và các fan của mình, bởi vì theo thời gian, mọi người cũng sẽ lớn lên, sẽ trưởng thành và có gia đình, có con cái, và họ cũng sẽ mong muốn như Chung. Không ai trẻ mãi để nghe nhạc tình yêu teen teen cả!
- Chính vì thế mà bạn dồn tâm huyết để làm dự án 100 bài hát cho thiếu nhi do bạn sáng tác và biên soạn?
Lần đầu tiên Chung liều mình dốc cả 3 năm sự nghiệp, cả thời gian, tâm sức và tiền bạc để hoàn thành "Quyển sách nhạc 100 bài hát thiếu nhi" này. Khi vừa bắt đầu, ai cũng nghĩ rằng Chung quá dại khờ khi đang thành công rực rỡ bên mảng nhạc tình yêu lại đột ngột chuyển qua dòng nhạc thiếu nhi, nhưng mọi người chưa hiểu hết những suy nghĩ của Chung. Trong âm nhạc, đi mãi một con đường quen thuộc không giúp chúng ta phát triển. Với lại, Chung muốn làm một điều gì đó ý nghĩa hơn trong sự nghiệp sáng tác của mình, một điều gì đó có thể khiến cha mẹ mình, các con của mình tự hào về mình, điều đó chỉ có thể là điều tích cực cho mọi người, cho xã hội. Vì thế, ý tưởng thực hiện dự án đó ra đời. Và trong suốt 3 năm trời, động lực duy nhất giúp Chung kiên trì thực hiện điều đó chính là những khoảng thời gian Chung dành để dạy cho các bé học trò nhí của mình, nói chuyện với các con, chơi với các con, tập hát cho các con, hiểu được các con, và bố mẹ các con đều nói rằng "nhờ Thầy mà các con trưởng thành hơn, trong cả giọng hát và cách cư xử, thái độ sống". Điều đó khiến Chung rất vui và tin rằng điều mình đang làm là ý nghĩa. Phản hồi của mọi người dành cho quyển sách tốt hơn những gì Chung mong đợi, ai cũng bất ngờ và ngạc nhiên, trầm trồ và dành nhiều lời khen ngợi khi cầm quyển sách trên tay. Thấy được công sức của mình được trân quý như vậy, Chung cảm thấy 3 năm vừa qua không có gì phải tiếc nuối, thật xứng đáng!
- Người ta bảo các ca khúc của thiếu nhi bây giờ thiếu và yếu. Phần lớn vẫn hát của các nhạc sĩ thời trước. Theo bạn vì sao có thực trạng này? Muốn sáng tác một bài hát hay cho thiếu nhi theo bạn phải có những yếu tố gì từ người nhạc sỹ?
Đơn giản là vì kinh tế. Các nhạc sĩ trẻ đều nghĩ rằng viết nhạc thiếu nhi không có tiền, không kiếm được tiền và danh tiếng như những bài hát tình yêu, bởi vì các đài, các chương trình bây giờ hầu như không quan tâm về âm nhạc thiếu nhi, không hỗ trợ giờ phát sóng cho các chương trình ca nhạc thiếu nhi, chỉ ưu tiên cho phim ảnh và game show, thậm chí game show thiếu nhi cũng nhiều như lại để các bé hát nhạc người lớn và thi thố với nhau. Lý do cũng bởi vì kinh tế, nếu không làm vậy, sẽ không có rating cao, không có quảng cáo, không có nhãn hàng, và lại không có tiền.
Trước kia, Chung nghĩ rằng muốn viết nhạc thiếu nhi cần nhiều yếu tố lắm, nào là phải hiểu tâm lý trẻ con, phải hiểu câu từ của trẻ con, phải viết giai điệu sao cho nhí nhảnh dễ nhớ, phải đúng với thế giới xung quanh trẻ con. Nhưng thật ra, muốn sáng tác nhạc thiếu nhi, đơn giản thôi, đừng nghĩ về tiền, hãy nghĩ về các con của mình là đủ
- Kế hoạch sắp tới và trong năm 2018 của bạn là gì?
Hiện giờ, Chung vẫn đang trong kế hoạch quảng bá quyển sách nhạc thiếu nhi cho 60 trường mầm non và tiểu học trong khu vực TpHCM. Ngoài ra, Chung cũng đang chuẩn bị cho việc phát hành những ca khúc mới của mình, về cả đề tài tình yêu lẫn gia đình và làm biên tập âm nhạc cho các chương trình ca nhạc.
Cảm ơn bạn và chúc bạn thành công!