Thuộc lứa nghệ sĩ gạo cội của điện ảnh Việt, ở lứa tuổi U70, NSND Trần Nhượng vẫn giữ được phong độ và tràn đầy nhiệt huyết với lĩnh vực mà mình đam mê. Ông được đông đảo khán giả yêu mến sau loạt phim Chủ tịch tỉnh, Người phán xử, Mê cung, Sinh tử, Khi đàn chim trở về… và mới đây nhất là Đấu trí.
NSDN Trần Nhượng cho biết, sau khi về hưu, công việc của ông thậm chí còn bận hơn thời điểm còn công tác ở Nhà hát Công an nhân dân. Hiện tại, không chỉ diễn xuất trên phim truyền hình và sân khấu kịch, ông còn đảm nhận vai trò đạo diễn, giảng dạy, truyền lửa cho thế hệ diễn viên trẻ.
"Có lẽ lúc nghỉ hưu còn bận gấp 10 lần so với khi còn đang công tác. Lúc còn công tác thì phải lo trách nhiệm của mình, giờ được nghỉ thì thoải mái rồi, không phải lo công tác quản lý nữa thì sẽ có thời gian làm rất nhiều việc", nghệ sĩ Trần Nhượng nói.
Nhớ về mối duyên đến với nghệ thuật, NSND Trần Nhượng tâm sự, ông yêu diễn xuất từ nhỏ, khi được xem các đoàn nghệ thuật chèo, kịch quân đội trình diễn trên sân khấu. Khi học xong phổ thông, trong lúc nộp hồ sơ xin vào đại học, nghệ sĩ biết về thông tin đoàn ca vũ kịch Hải Hưng tuyển diễn viên nên đã đến xem vì... tò mò. Cuối cùng, được người bạn đi cùng cổ vũ, ông đã tham gia thi tuyển.
"Các anh chị tuyển sinh thấy có cậu thanh niên sáng sủa nên gạ vào tuyển nhưng tôi bảo không, có biết gì về nghệ thuật đâu. Sau các anh bảo vào nói chuyện, gợi ý cho mình thử làm theo và được nhận xét làm tốt nên vận động đi theo nghệ thuật. Tôi nhận giấy hẹn trúng tuyển" - NSND Trần Nhượng kể lại - "Gia đình phản đối ghê lắm, bố mẹ không đồng ý. Các cụ muốn tôi học đại học, trở thành bác sĩ, kỹ sư… Các cụ phản đối, tìm mọi cách để phá. Ngày trước quy định của đoàn ca vũ kịch là ai vào đoàn phải 3 năm sau mới được yêu chứ đứng nói đến chuyện lấy vợ, nhưng ông bà, gia đình, họ hàng bàn nhau bắt tôi lấy vợ sớm. Bố chửi còn mẹ khóc réo tên, thuyết phục, còn tôi nằm chùm chăn kín mít".
"Gia đình làm căng quá, mình phải trốn đi lên trên đoàn. Các anh trong đoàn hỏi mình mới nói thật và nhờ đoàn về can thiệp giúp. Các anh họp và thống nhất tôi là trường hợp đặc biệt và hỗ trợ nói chuyện với gia đình. Cuối cùng, đoàn chấp nhận cho lập gia đình để có được tôi. Thế là tôi lấy vợ. Tôi giống như bị ép duyên ấy nhưng thôi đó cũng là số phận".
Tới năm 1980, khi có cơ hội tới Đài THVN làm việc đúng thời điểm bộ phim Vệt sáng ngược đang sản xuất, NSND Trần Nhượng đã được ê-kíp làm phim nhìn trúng và mời tới thử vai. "Lúc đó đông lắm, các nghệ sĩ nổi tiếng Hà Nội khá nhiều còn mình chỉ là dân tỉnh lẻ lên, cũng run nhưng có thế nào thì diễn vậy. May là đạo diễn Trần Vũ và Trần Phương đã lựa chọn mình cho vai chính trong phim", nghệ sĩ nói.
"Không được diễn thì nhanh già, nhanh chết lắm!"
NSND Trần Nhượng được khán giả biết đến với nhiều vai diễn phản diện trong các bộ phim truyền hình nổi tiếng, như Chủ tịch huyện trong Khi đàn chim trở về hay Kính trắng trong Người phán xử… Thậm chí, có khán giả còn nhận định ông là gương mặt chuyên trị cho những vai phản diện trên màn ảnh nhỏ. Còn với riêng nghệ sĩ, ông quan niệm mỗi vai, mỗi nhân vật sẽ có một ấn tượng, dấu ấn riêng. Thậm chí, có vai diễn còn khiến không nhớ mãi không quên vì suýt chết. Như trong bộ phim Cung đường trắng, khi thực hiện cảnh quay nhảy xuống hố, một con rắn xanh lục đuôi đỏ đã bất ngờ lao đến vị trí của ông đang đứng khiến ông hoảng sợ, nhảy ngay lên bờ chạy.
"Tôi được khán giả biết đến qua điện ảnh và truyền hình. Còn thành tích để có danh hiệu NSƯT, NSND là từ sân khấu. Cho nên, tôi phải cảm ơn cả hai lĩnh vực đó để tạo nên cái tên Trần Nhượng bây giờ" - NSND Trần Nhượng tâm sự - "Đặc biệt với điện ảnh truyền hình, trước đây tôi đóng nhiều vai chính diện nhưng sau này khán giả lại nhớ tới nhiều vai phản diện hơn, như trong phim Chủ tịch tỉnh, đóng vai Trần Văn Viện, được khán giả nhắc tới nhiều. Thậm chí, lãnh đạo của các tỉnh cũng gọi điện nói tới nửa đùa nửa thật – Ông làm lộ hết bài của tôi rồi, chúng tôi không thể làm thế nào cho các bà vợ tin được nữa".
"Nếu dùng từ ấn tượng nhất thì đó là vai Robert trong vở kịch Nữ ký giả của tác giả Lưu Quang Vũ. Tại sao tôi lại ấn tượng? Vì tôi đóng vai cố vấn Mỹ nhưng bản thân chỉ nặng có 49kg, cao 1m68, người gầy nhỏ nên đóng vai người Mỹ rất khó khăn và mâu thuẫn. Tôi đã giành Huy chương Bạc với nhân vật đó tại Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1985. Đó là vai tôi cho rằng ấn tượng nhất trong sự nghiệp của mình", ông nói.
NSND Trần Nhượng cho hay, nhiều người khuyên ông nên nghỉ ngơi thay vì chăm chỉ tham gia các dự án phim như hiện tại. Nhưng người nghệ sĩ gạo cội cho biết ông không làm được vì quá yêu nghệ thuật. "Diễn xuất ngấm vào máu mình rồi. Tôi nghĩ sẽ làm tới lúc không thể làm được nữa vì nó là đam mê và tình yêu. Nhiều nghệ sĩ đều như vậy và tôi nghĩ mình sẽ giống một số nghệ sĩ, diễn tới hơi thở cuối cùng".
"Tôi vẫn nói nếu giờ bắt tôi ở nhà thì tôi nhanh già, nhanh chết lắm. Nếu không được đi, không được thoải mái bay nhảy, không được diễn, không được làm điều mình đam mê và yêu thì chắc chắn tôi sẽ bị suy sụp về tinh thần và sức khoẻ giảm sút".
Tuy nhiên, để phù hợp với lứa tuổi và khả năng sức khỏe, NSND Trần Nhượng cũng có những lựa chọn cho các vai diễn của mình. "Tôi cũng có những lựa chọn của mình, tuỳ theo từng thời điểm, tuỳ công việc. Vì yêu nghề nên tôi sẵn sàng chấp nhận rất nhiều cảnh quay ở xa, đi lại khó khăn, đi sớm về tối", nghệ sĩ nói.
"Tất nhiên, với tuổi của tôi sẽ ảnh hưởng sức khoẻ, cũng nhiều người nói rồi, bảo phải giữ sức khoẻ, cứ đam mê đến mức quên sức khoẻ bản thân. Nhưng nghệ thuật lạ lắm, nhiều khi ốm sốt cao nhưng bước ra sân khấu hay trước ống kính là quên hết. Chỉ khi vào bên trong cánh gà thì ho sù sụ. Cái nghề này cũng rất đặc biệt, khiến người nghệ sĩ quên đi cả sức khoẻ và bệnh tật".
Tôi cứ mang tiếng đào hoa, nhiều người theo đuổi mà tới giờ này vẫn ở một mình
Đam mê mãnh liệt với diễn xuất nhưng chính nghệ thuật đôi khi cũng ảnh hưởng tới cuộc sống ngoài đời của NSND Trần Nhượng. Ông tiết lộ vợ cũ của ông từng bị khán giả làm phiền vì chính những vai diễn phản diện của ông trên phim. "Có hôm hai vợ chồng đi ra ngoài, vừa mới bước xuống xe đã có mấy bà nhảy ra bảo ông này trông mặt thế mà toàn đóng vai đểu. May được bà xã hiểu và thông cảm", ông kể.
"Thực ra, các bà vợ tôi từng chia tay cũng có phần nào vì lý do công việc. Tôi là người kém trong việc cân đối giữa cuộc sống gia đình và sự nghiệp. Đôi khi đam mê công việc quá, đi theo nghệ thuật nhiều nên thiếu sự quan tâm tới vợ con, làm người phụ nữ cảm thấy xa dần, bị thiếu gì đó nên tình cảm rạn nứt. Đó là điều tôi tự thấy phần nào do nghề nghiệp".
"Người ta cũng thường quan niệm nghệ sĩ đào hoa hay chăng hoa. Đương nhiên với người nghệ sĩ phải có sự lãng mạn, nếu không có nó thì sự sáng tạo khó thăng hoa. Vấn đề người bạn đời của mình phải hiểu, thông cảm và chia sẻ được với sự lãng mạn đó. Nếu thông cảm cho qua được thì tốt đẹp còn không thì rạn nứt", ông nói tiếp.
Khác hẳn với những vai diễn mà ông ghi dấu ấn, NDND Trần Nhượng ở ngoài đời tự đánh giá là người hiền lành, thân thiện và cả tin. Giờ đây, khi có nhiều thời gian hơn, niềm vui nhỏ bé của nghệ sĩ lúc rảnh rỗi là nuôi chim, trồng cây cảnh.
"Với cuộc sống hiện tại, nói hài lòng thì thực ra chưa, nhưng tôi chấp nhận. Con người vô cùng lắm. Sự hài lòng cho bản thân mỗi người có quan điểm riêng, với tôi nó rất vô cùng. Khát khao, mong muốn có nhiều nhưng để thực hiện thì không đơn giản, nên thôi ta tạm chấp nhận với cuộc sống hiện tại".
"Tôi đã nói cho đến giờ phút này, tôi vẫn mong có một người nhắc tôi đến giờ uống thuốc, lo cho tôi bữa ăn hàng ngày. Đó là mong muốn của mình nhưng đôi khi nó không như được vậy" - ông bộc bạch - "Chắc tôi cũng phải sống chậm lại một chút. Tuổi này mà còn vẫn nói vậy thì có thể khiến nhiều người buồn cười. Tôi nghĩ mình phải bớt đam mê, sở thích cá nhân để lo cuộc sống cho chính bản thân, nghĩ tới mình nhiều hơn. Trên cơ sở ổn định gia đình thì mới có thể tiếp tục cống hiến cho nghệ thuật".
Cùng lắng nghe nhiều hơn những chia sẻ của NSND Trần Nhượng trong chương trình Lời tự sự qua video dưới đây:
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!