Đào, phở và piano là lần đầu tiên có một bộ phim do Nhà nước đặt hàng về đề tài lịch sử, chiến tranh cách mạng đã vượt qua mức doanh thu 21 tỷ đồng doanh thu tại các rạp chiếu. Đây là một kết quả bất ngờ, bởi lâu nay những bộ phim do Nhà nước đặt hàng vốn lâm vào cảnh im hơi lặng tiếng chiếu miễn phí, không thu hút được người xem.
Nhìn từ hiện tượng Đào, phở và piano, vấn đề đặt ra là tìm ra những điểm bó buộc, vướng mắc để tháo gỡ, giúp phim Nhà nước đặt hàng thoát khỏi tình trạng đầu tư tiền tỷ rồi cất kho. Trong đó, thiếu cơ chế hợp tác công tư là một lý do quan trọng.
Để phát huy vai trò định hướng của phim Nhà nước, không chỉ cần nguồn lực tài chính mà còn cần sự năng động, sáng tạo của tư nhân, của các đối tác bên ngoài trong nghệ thuật làm phim, đồng thời cần kỹ năng quảng bá, phát hành. Thế nhưng, sau nhiều năm nỗ lực khai thông hợp tác công tư trong điện ảnh, khoảng 5 năm trở lại đây, tất cả đã chững lại do rào cản chính sách.
Năm 2015, Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh – bộ phim do Nhà nước và tư nhân cùng làm – đã đạt được thành công vang dội. Tuy nhiên, thành công này đã không thể lặp lại khi 2 năm sau đó, Nghị định hướng dẫn quản lý, sử dụng tài sản công ra đời. Theo đó, các hãng phim Nhà nước muốn hợp tác với tư nhân buộc phải làm các thủ tục định giá tài sản, thương hiệu vô cùng rắc rối, bất khả thi.
Lối đi càng thêm mịt mờ khi vào năm 2021, Luật đầu tư theo hình thức đối tác công tư được ban hành đã không xếp văn hóa vào một trong những lĩnh vực được triển khai hình thức hợp tác nay. Nghĩa là không có ưu đãi nào cho tư nhân đầu tư vào điện ảnh.
"Luật điện ảnh đã có nói đến xã hội hóa nhưng trong Nghị định hướng dẫn thì không có một dòng nào nói đến xã hội hóa. Đó cũng là một cản ngại, điểm nghẽn mà các cấp có thẩm quyền cần có chỉ đạo nhanh để tạo điều kiện thông thoáng cho hoạt động sản xuất và phổ biến phim", PGS.TS Đỗ Lệnh Hồng Tú – Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam cho hay.
Để thu hút đầu tư theo hình thức đối tác công tư trong lĩnh vực điện ảnh, các quy định cần phù hợp với các đặc điểm, đặc thù của lĩnh vực này. Tới đây, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ phải có những đánh giá nghiêm túc, đưa ra các kiến nghị sửa đổi văn bản có liên quan, để từ Đào, phở và piano tháo gỡ cho cả hệ thống.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!