Tối 2/4, tại tỉnh Nam Định - quê hương tín ngưỡng thờ Mẫu - đã chính thức tổ chức buổi lễ đón bằng Chứng nhận của Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa Liên Hợp Quốc UNESCO công nhận "Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt" là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của Nhân loại .
Sự kiện này đã góp phần khẳng định sức sống lâu bền và giá trị của đạo Mẫu trong đời sống cộng đồng. Vậy tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ là gì? Nó chứa đựng những nét văn hóa nào để được UNESCO công nhận?
Mẫu Thượng Thiên - hay còn gọi là Mẫu Liễu Hạnh - là người Mẹ cai quản vùng trời. Mẫu Thượng Ngàn - người Mẹ cai quản rừng núi. Mẫu Thoải Cung - người Mẹ cai quản sông nước. Đó là Tam tòa Thánh mẫu - những người Mẹ biểu tượng của lòng từ bi, khoan dung, sự sinh sôi nảy nở trường tồn - đứng đầu hệ thống các vị thần linh trong Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ.
Những ngày này, Phủ Dầy, Nam Định lại mở hội để tưởng nhớ Mẫu đệ Nhất Liễu Hạnh, theo ngày hóa của Mẫu vào 3 tháng 3 âm lịch.
Tương truyền, các vị thánh Mẫu đã nhiều lần hiển linh trong những thân phận khác nhau để bảo hộ, che chở cho dân khỏi thiên tai, địch họa, nên được kính trọng, tôn thờ. Đó là cái gốc, để từ đó, những vị anh hùng dân tộc, người có công lao trong lịch sử, huyền thoại cũng được cộng đồng đạo Mẫu thờ tự theo nghi lễ thờ Mẫu, thể hiện tinh thần uống nước nhớ nguồn, giáo dục con người hướng đến những điều tốt đẹp, trong sáng.
Hoạt động nổi bật của tín ngưỡng thờ Mẫu là nghi lễ hầu đồng - một không gian diễn xướng để tôn vinh Mẫu và các vị thần linh thông qua quá trình hóa thân liên tục, ngay tại chỗ của những người thực hành nghi lễ. Đây là tổng hòa của các giá trị văn hóa, nghệ thuật dân gian rất độc đáo kết hợp giữa âm nhạc bát âm, hát chầu văn, trình diễn về hình dáng, tính cách, xuất thân và công lao của các nhân vật lịch sử, huyền thoại.
Sự gắn kết cộng đồng cũng là đặc điểm nổi bật trong Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ được cộng đồng quốc tế đánh giá cao.
Lấy hình tượng người mẹ làm trung tâm để thể hiện khát vọng cuộc sống, sự ghi nhận của UNESCO với tín ngưỡng thờ Mẫu một lần nữa khẳng định, tôn vinh vai trò, vị thế của người phụ nữ trong xã hội - đó có thể xem là giá trị mang tầm nhân loại của một tín ngưỡng đã lưu truyền qua nhiều thế kỷ.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!