Ông Nguyễn Văn Nên - Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh (bên phải) - trao giải thưởng Phim truyện điện ảnh Đông Nam Á xuất sắc nhất của HIFF 2024 cho đạo diễn phim The Gospel of the Beast.
* Định vị thương hiệu mới cho TP Hồ Chí Minh
TP Hồ Chí Minh vinh dự nhận đề cử "Điểm đến du lịch kinh doanh hàng đầu châu Á", "Điểm đến Lễ hội và Sự kiện hàng đầu châu Á" của Giải thưởng Du lịch thế giới năm 2023 (World Travel Awards 2023) cùng rất nhiều giải thưởng du lịch uy tín khác.
TP Hồ Chí Minh cũng là địa phương nằm trong số 200 thành phố khởi nghiệp toàn cầu. Chính quyền cam kết cùng doanh nghiệp đẩy mạnh thực hiện đổi mới sáng tạo, đặt tiêu chí tăng trưởng xanh và chất lượng sống tốt của người dân là mục tiêu cơ bản cần hướng đến năm 2030 để trở thành đô thị phát triển bền vững. Theo đuổi mục tiêu thiên niên kỷ, Thành phố đã đầu tư vào chất lượng học tập suốt đời cho mọi công dân và trở thành thành viên Mạng lưới Thành phố học tập toàn cầu của UNESCO (2024), hướng đến tạo sự bình đẳng trong tiếp cận giáo dục để phát huy tiềm năng của người dân, khuyến khích và khai thác mọi nguồn lực sáng tạo nhằm góp phần xây dựng và phát triển TP Hồ Chí Minh trở thành "Thành phố đáng sống, văn minh, hiện đại, nghĩa tình".
Lễ hội Đường sách Tết Ất Tỵ thể hiện nỗ lực của thành phố trong việc khuyến khích, bảo tồn và phát triển văn hóa đọc, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của người dân (Ảnh: Thu Trang)
Thành phố cũng đặt văn hóa vào trọng tâm của sự phát triển, trong đó lĩnh vực điện ảnh sẽ hiện thực hóa tầm nhìn, giúp nâng cao vai trò trung tâm dẫn dắt kết nối Việt Nam với các làn sóng đổi mới của thế giới; thiết lập quan hệ hợp tác, thúc đẩy giao lưu văn hóa, trao đổi năng lực sáng tạo hợp tác liên văn hóa với các thành viên UCCN; nỗ lực phát triển cơ sở hạ tầng làm phim chuyên nghiệp, cung cấp không gian cho việc sáng tạo điện ảnh; xây dựng nguồn nhân lực điện ảnh chuyên sâu; phát triển thương hiệu liên hoan phim thường niên xứng tầm quốc tế; tạo sự bình đẳng trong xã hội trong việc được tiếp cận, thụ hưởng và sáng tạo nghệ thuật, đặc biệt là ở những vùng ngoại thành, những người yếu thế như trẻ em, khuyết tật, công nhân, người lao động phổ thông….
*Tiềm năng của thị trường điện ảnh TP Hồ Chí Minh
Điện ảnh là khu vực đang quy tụ 935 doanh nghiệp, với 9.294 lao động, tạo ra doanh thu 500 triệu USD, đóng góp 0,43% GRDP. Thành phố có 10 hệ thống rạp, 52 cụm rạp, và 295 phòng chiếu và 184 không gian sáng tạo là nơi thực hành nghệ thuật chuyên nghiệp; ngoài ra còn có các không gian văn hóa phục vụ cho nhu cầu của cộng đồng ở các khu dân cư và các đối tượng, trong đó có 22 trung tâm văn hóa quận/huyện, 18 nhà văn hóa lao động, 9 thiết chế văn hóa – thể thao tại các khu công nghiệp, 68 trung tâm văn hóa – thể thao phường/xã nhằm phục vụ quảng bá và phổ biến văn hóa nghệ thuật, nâng cao mức sống văn hóa tinh thần của cộng đồng.
Các bộ phim ra mắt trong dịp Tết Ất Tỵ ghi nhận cơn sốt vé tại loạt cụm rạp tại TP Hồ Chí Minh, mang đến doanh thu "khủng". Trong hình là một buổi giao lưu giữa ekip làm phim Nụ hôn bạc tỷ và khán giả tại rạp (Ảnh: Fanpage Nụ hôn bạc tỷ)
Những thiết chế văn hóa tiêu biểu phục vụ cho các đối tượng cụ thể như Nhà Văn hóa Thanh niên, Nhà Văn hóa Phụ nữ, Nhà Văn hóa Sinh viên, Nhà Văn hóa Thiếu nhi và các câu lạc bộ điện ảnh trở thành địa điểm quan trọng trong việc thúc đẩy hoạt động điện ảnh gắn liền với giáo dục và phát triển kỹ năng. Các lớp học về biên kịch, đạo diễn, quay phim và dựng phim được tổ chức thường xuyên, không chỉ trang bị kiến thức chuyên môn mà còn khơi dậy niềm đam mê điện ảnh cho các thế hệ trẻ. Có khoảng trên 500 suất chiếu/năm chiếu phim miễn phí tại các huyện ngoại thành hoặc chi phí thấp tại 27 cơ sở văn hóa giành cho đối tượng công nhân, đóng vai trò quan trọng trong việc đưa điện ảnh và nghệ thuật đến gần hơn với vùng nông thôn và các tầng lớp lao động.
Khi trở thành thành phố điện ảnh UCCN đầu tiên của Việt Nam và Đông Nam Á, TP Hồ Chí Minh sẽ trở thành nơi kết nối điện ảnh Việt Nam với quốc tế, đóng góp hiệu quả và có trách nhiệm vào sự phát triển chung của điện ảnh khu vực. Đây là động lực để thành phố triển khai hiệu quả các dự án phát triển điện ảnh chuyên nghiệp và hiện đại; tăng cường đào tạo và trao đổi chuyên gia, bổ sung thêm nguồn nhân lực chất lượng cao; tiếp tục các sự kiện về điện ảnh, đưa liên hoan phim quốc tế TP Hồ Chí Minh (HIFF) trở thành sự kiện điện ảnh thường niên, nỗ lực khẳng định vị thế, uy tín đối với điện ảnh trong nước và quốc tế.
Liên hoan Phim quốc tế TP Hồ Chí Minh lần đầu tiên được tổ chức năm 2024 (Ảnh: HIFF)
Thực hiện ưu tiên của TP Hồ Chí Minh trong giai đoạn tới là trở thành thành phố điện ảnh sáng tạo, sẽ thúc đẩy năng lực sáng tạo nghệ thuật, nuôi dưỡng tinh thần xã hội lành mạnh phù hợp với thời đại và hài hòa với cộng đồng quốc tế. Thành phố kỳ vọng, thông qua điện ảnh sẽ phục dựng, gìn giữ truyền thống tốt đẹp của dân tộc; hình thành được nền tảng cội nguồn năng lượng tinh thần cho người sáng tạo và người thụ hưởng, cải thiện đời sống của cư dân. Đây là động lực để thành phố triển khai hiệu quả các dự án, sự kiện điện ảnh, đào tạo và trao đổi chuyên gia bổ sung thêm nguồn nhân lực chất lượng cao, đưa điện ảnh địa phương phát triển bền vững.
Một số sáng kiến, chương trình, dự án TP Hồ Chí Minh cam kết nhằm đạt được các mục tiêu của UCCN
-Kiến tạo điện ảnh trong học đường: Sáng kiến mong muốn củng cố và tạo cơ hội để nghệ thuật điện ảnh phát triển trong trường học nhằm nâng cao cảm nhận, cảm thụ về nghệ thuật, giáo dục về thị hiếu thẩm mỹ cho thế hệ trẻ; thúc đẩy sự hình thành nên tình cảm thẩm mỹ, thị hiếu thẩm mỹ, năng lực thẩm mỹ và đào tạo thế hệ kế thừa, tạo ra môi trường phát triển bền vững cho các thế hệ nghệ sĩ điện ảnh tương lai.
-Dự án "Sắc màu cuộc sống qua điện ảnh": truyền tải những câu chuyện đa chiều về cuộc sống, con người và văn hóa phong phú của TP Hồ Chí Minh thông qua nghệ thuật điện ảnh, tạo sự bình đẳng trong tiếp cận nghệ thuật cho các tầng lớp cư dân, đặc biệt là các nhóm cộng đồng chưa mang tính đại diện, kết nối cộng đồng qua nghệ thuật.
-Xây dựng cơ chế hỗ trợ phát triển điện ảnh: Cơ chế này hướng đến xây dựng đầu mối tư vấn, hỗ trợ các thủ tục hành chính cho nhà làm phim; xây dựng dữ liệu điện ảnh, lưu trữ các nội dung liên quan đến dữ liệu điện ảnh như phân tích thị hiếu tiêu dùng, xu hướng tiêu dùng và nhu cầu tiêu dùng; thành lập quỹ tài chính chuyên biệt để hỗ trợ phát triển ngành công nghiệp điện ảnh, gồm đầu tư vào các dự án phim, hỗ trợ sản xuất, đào tạo nhân lực.
-Diễn đàn mạng lưới các thành phố điện ảnh Châu Á: Sáng kiến được đề ra nhằm tạo điều kiện cho những người hoạt động trong lĩnh vực điện ảnh ở Châu Á trao đổi về các vấn đề thuộc chuyên môn. Đặc biệt là nơi gặp gỡ, trao đổi và học hỏi kinh nghiệm của những nhà sáng tạo điện ảnh trẻ.
-Tổ chức các Giải thưởng, Liên hoan trên lĩnh vực Điện ảnh: như giải thưởng viết kịch bản phim quốc tế, Liên hoan Phim quốc tế TP Hồ Chí Minh thường niên nhằm chia sẻ kỹ năng tổ chức và chất lượng làm phim, góp phần làm giàu vốn văn hóa thông qua việc giới thiệu đa dạng các tác phẩm điện ảnh, đó tăng cường giao lưu giữa các nhà làm phim Việt Nam và toàn cầu.
Nghệ sĩ tham dự Liên hoan Phim quốc tế TP Hồ Chí Minh lần thứ nhất (Ảnh: HIFF)
-Xây dựng những không gian sáng tạo văn hoá: Hình thành các công viên giải trí mang tính biểu tượng kết nối với thế giới, thông qua kết hợp kể chuyện sáng tạo với các mô hình kinh doanh có thể mở rộng quy mô - cùng với các quan hệ đối tác trải dài trên nhiều lĩnh vực giải trí, IP và trải nghiệm kỹ thuật số góp phần kiến tạo những không gian nghệ thuật, công nghệ và thương mại. Phát triển điện ảnh thông minh giúp phục dựng truyền thống tương thích với bối cảnh đương đại và chuyển tải các giá trị phổ quát đến người dân nhằm khuyến khích các biểu đạt sáng tạo và lan tỏa nếp sống văn hóa sáng tạo cũng như tạo cơ hội cho thế hệ trẻ trở thành những người dẫn dắt trong lĩnh vực sáng tạo.
Thực hiện đề xuất của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trình Thủ tướng Chính phủ về "Đề án Phát triển mạng lưới Thành phố sáng tạo trong hệ thống Thành phố sáng tạo của UNESCO", UBND TP Hồ Chí Minh đã giao Sở Văn hóa và Thể thao chủ trì, phối hợp với các cơ quan, chuyên gia trong và ngoài nước xây dựng hồ sơ với sự tập trung cao độ, tích cực nhằm hoàn thiện tốt nhất hồ sơ ứng cử gia nhập Mạng lưới các Thành phố Sáng tạo của UNESCO trong lĩnh vực Điện ảnh. Sau quá trình khẩn trương xây dựng, ngày 15/2/2025, UBND Thành phố chủ trì Hội thảo quốc tế nhằm tham vấn ý kiến của các nhà quản lý, chuyên gia, cùng các bên liên quan nhằm góp ý cho hồ sơ. Ngày 3/3/2025, hồ sơ chính thức nộp đến UNESCO để TP Hồ Chí Minh trở thành thành viên của Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!