Có thể nói tin tức báo chí là món ăn tinh thần hàng ngày không thể thiếu của một bộ phận lớn người dân. Báo in, báo điện tử, phát thanh, truyền hình…, đội ngũ hơn 4 vạn nhà báo trên cả nước chính là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, góp phần gìn giữ, phát huy các giá trị, truyền thống văn hóa tốt đẹp, nâng cao nhận thức của nhân dân, bồi đắp nền tảng tinh thần xã hội. Tuy nhiên, phải thừa nhận thời gian qua một bộ phận báo chí xa rời tôn chỉ, mục đích, kích thích những thị hiếu tầm thường, sản xuất nội dung chủ yếu nhằm tăng số lượng truy cập để đạt được mục đích kinh tế… Vấn đề đạo sức, văn hóa của người làm báo vẫn đặt ra như một bài toán cần lời giải trong cơ chế thị trường.
Sự xuất hiện của mạng xã hội và các phương tiện truyền thông mới đã khiến thị phần của nhiều cơ quan báo chí suy giảm. Trong cuộc đua để tồn tại, nhiều ngòi bút đã bị lung lay, đáng báo động nhất là ở mảng tạp chí, trang tin tổng hợp. Đây là những loại hình không có chức năng sản xuất tin tức, nhưng lại chưa có những quy định thật sự chặt chẽ để giám sát. Hệ quả là nhiều tạp chí điện tử, trang tin tổng hợp tự tung tự tác, cử phóng viên đi điều tra khắp nơi, vượt ra khỏi cả giới hạn được phép, đe dọa cơ quan doanh nghiệp… Một năm qua, Bộ Thông tin và Truyền thông đã đẩy mạnh công tác xử phạt báo hóa tạp chí, báo hóa trang tin tổng hợp để chấn chỉnh lại tình hình.
Từ đầu năm 2023 đến nay, Bộ Thông tin và Truyền thông đã làm việc, xử lý sai phạm đối với 1 số cơ quan, tổ chức có dấu hiệu "báo hóa" tạp chí, "báo hóa" trang TTĐT, "tư nhân hóa" báo chí, kết quả. Cụ thể, xử phạt tạp chí và Tổng biên tập (TBT) tạp chí Nhà quản lý 54 triệu đồng, xử phạt tạp chí và TBT tạp chí Doanh nhân và Pháp lý 86.5 triệu đồng; xử phạt tạp chí và TBT tạp chí điện tử Tài chính doanh nghiệp 64.5 triệu đồng; xử phạt vi phạm hành chính đối với trang TTĐT golfviet.vn 70 triệu đồng; đồng thời tước giấy phép hoạt động của tạp chí Doanh nhân và Pháp lý trong thời hạn 03 tháng. Ngoài ra, một số sở Thông tin và truyền thông xử phạt các tạp chí, trang thông tin điện tử như: Tạp chí Doanh nghiệp và Kinh tế xanh, trang tin tailieu247.vn, tintonghop247.net, Bản tin thị trường Việt Nam. Mức xử phạt mỗi trường hợp từ 7.5 đến 22,5 triệu đồng.
Tháng 6 năm nay là tròn một năm thực hiện phong trào thi đua "Xây dựng môi trường văn hóa trong các cơ quan báo chí" do Ban Tuyên giáo Trung ương phát động. Có hàng chục cơ quan báo chí, tạp chí ký kết thi đua, tạo khí thế mới, động lực mới để nâng cao chất lượng đội ngũ làm nghề. Bên cạnh đó, thực tế cho thấy trong thời đại bùng nổ truyền thông đa phương tiện, luật báo chí hiện hành đã bộc lộ nhiều hạn chế, không còn phù hợp. Sửa đổi Luật Báo chí 2016 theo kịp xu hướng hiện đại là ý kiến chung của nhiều chuyên gia tại Hội thảo khoa học cấp quốc gia "Cơ sở khoa học và thực tiễn sửa đổi Luật Báo chí 2016".
Để giữ vững vị thế báo chí hiện nay, các cơ quan báo chí đều nhận ra rằng không thể chạy đua với mạng xã hội về tốc độ mà là ở chất lượng nội dung. Nội dung phải chính xác, tin cậy, thuyết phục và bước thêm một bước nữa là ngày càng chuyên sâu, độc đáo, hấp dẫn. Đó chính là con đường đi của báo chí hiện đại. Trong hành trình đó, có những gập ghềnh khó khăn trong cuộc mưu sinh bắt buộc phải đối mặt, phải giải quyết. Nhưng không vì bất cứ lý do nào mà nhà báo được phép dễ dãi với ngòi bút, đánh mất tôn chỉ cao nhất của báo chí là tôn trọng sự thật, và phụng sự đất nước, phụng sự nhân dân. Vì nếu như vậy báo chí không còn lý do để tồn tại nữa.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!