Dù còn đó những khó khăn và trở ngại, song các nhà lãnh đạo ASEAN khẳng định cam kết sẽ làm cho Cộng đồng ASEAN đem lại lợi ích thiết thực cho người dân và thúc đẩy để sớm có được Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông.
Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 30 diễn ra trong bối cảnh cẳng thẳng leo thang ở Bán đảo Triều Tiên, ASEAN bước sang năm thứ 2 xây dựng cộng đồng và là năm kỷ niệm vàng, sau nửa thế kỷ được thành lập. Trong bối cảnh đó, 3 chủ đề chính được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các nhà lãnh đạo ASEAN thảo luận là công tác xây dựng cộng đồng, quan hệ đối ngoại của ASEAN và tình hình thế giới và khu vực. Mặc dù, 10 nước ASEAN đang đi đúng hướng để trở thành một mô hình kiểu mẫu của hợp tác khu vực và đã hoàn thành được 218 trong 290 dòng hành động trong Kế hoạch Tổng thể xây dựng Cộng đồng Chính trị-An ninh 2025 và tăng trưởng kinh tế dự kiến đạt 4,6% trong năm nay. Việt Nam cũng đã xây dựng đề án, chương trình và kế hoạch triển khai thực hiện Tầm nhìn và Kế hoạch tổng thể của 3 trụ cột Cộng đồng, đồng thời đưa ra nhiều đề xuất mới và phát huy vai trò trong ASEAN. Thế nhưng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các nhà lãnh đạo ASEAN vẫn cho rằng các nước thành viên phải làm người dân được tận hưởng những lợi ích đem lại từ cộng đồng ASEAN.
Từ tình hình này, các nhà lãnh đạo đã đặt ra yêu cầu mới đối với các bộ trưởng và các cơ quan của ASEAN phải xây dựng cộng đồng vì người dân, đáp ứng nhu cầu của người dân, làm người dân được tận hưởng những lợi ích đem lại từ cộng đồng. Cũng như phải tạo điều kiện, hỗ trợ, tạo môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa phát triển. Đi cùng với xóa bỏ các rào cản về thương mại và bằng mọi cách đẩy mạnh thương mại nội khối. Trước các nhà lãnh đạo ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh đến một mâu thuẫn là, hiện thương mại nội khối mới chỉ chiếm 1/4 tổng kim ngạch thương mại của nền kinh tế lớn thứ 6 trên thế giới này, trong khi đây là thị trường có tới 620 triệu dân đứng thứ 3 trên thế giới.
Cũng tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các nhà lãnh đạo ASEAN cũng chia sẻ quan ngại về tình hình Bán đảo Triều Tiên, các hoạt động quân sự hóa trên Biển Đông và nguy cơ khủng bố lan rộng, đồng thời nhấn mạnh ASEAN cần đề cao các nguyên tắc cơ bản và lập trường chung về giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế. Các Lãnh đạo cũng khẳng định cần tiếp tục thúc đẩy ASEAN và Trung Quốc sớm hoàn tất khung của Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông, như là một văn kiện ràng buộc về mặt pháp lý.
Phát biểu trước giới báo chí sau phiên bế mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 30 vào tối qua, Tổng thống Duterte đã cho biết thời điểm mà các nhà lãnh đạo ASEAN mong muốn Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông giữa ASEAN và Trung Quốc sẽ được ra đời.
Theo Tổng thư ký ASEAN Lê Lương Minh, hiện ASEAN và Trung Quốc đã thỏa thuận đẩy nhanh quá trình tham vấn về xây dựng Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông và đã xây dựng được một bản dự thảo bộ khung.
Hai bên dự kiến đến cuộc họp vào tháng 5 tới sẽ chốt lại bộ khung này để có thể trình lên Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao thông qua vào tháng 8 tới đây.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online!