Mứt là món ăn gắn với ký ức của nhiều người Việt Nam khi nghĩ đến Tết Nguyên đán. Các loại trái cây, củ được dùng để làm mứt rất đa dạng và phong phú. Trong những ngày cuối năm, khi ngày Tết cổ truyền của dân tộc đang đến gần, ngoài các món bánh, mứt quen thuộc, người dân Chi Lăng - Lạng Sơn không quên chuẩn bị một chút mứt hồng đặc sản quê hương như món quà đầu xuân gửi biếu người thân và bạn bè phương xa.
Loại hồng được dùng để làm mứt ở Chi Lăng có tên Nhân Hậu, được người dân trồng trên những núi đá cằn cỗi. Có lẽ vì mọc trên vùng đất Chi Lăng, cùng với nắng gió đặc trưng mà những trái hồng Nhân Hậu nơi đây mang một hương vị riêng rất đặc biệt.
Hồng Nhân Hậu quả không tròn xoe hay đỏ như nhiều giống hồng nơi khác. Khi vỏ trái hồng bắt đầu ngả sang màu hơi vàng, người dân Chi Lăng đã phải thu hoạch. Việc hái hồng cũng như vận chuyển cần khéo léo vì chỉ cần sơ sảy một chút, hồng sẽ bị vỡ dập, hỏng.
Theo kinh nghiệm của người dân trồng hồng, hồng Nhân Hậu ngon là quả không có đốm đen, đều quả, da sáng láng bóng, núm còn vẹn nguyên. Nếu những trái hồng tươi mang vị ngọt đậm thì món mứt hồng lại mang vị ngon riêng làm cho người thưởng thức phải lưu luyến.
Ở Chi Lăng, chọn hồng để làm mứt phải chọn những quả chưa chín hẳn, không dập nát, hình thức đẹp. Sau khi hái hồng về, phải rửa thật sạch, chờ cho ráo nước rồi đem bọc trong lớp lá xoan cho chín. Sau khi hồng chín, người thợ sẽ gọt vỏ rồi cho lên bàn sấy. Cách sấy hồng cũng rất kỳ công. Quả hồng được cắt làm đôi, cứ khoảng 30 phút phải đảo hồng một lần. Than trong lò phải luôn luôn đều, độ nóng vừa phải. Để sấy xong một mẻ hồng, người thợ sẽ phải lặp lại quy trình trên trong suốt một ngày.
Mứt hồng Chi Lăng có hương thơm đặc biệt, vị ngọt đậm của mật hồng khi sấy bị cô lại làm miếng hồng dai hơn, khiến người ăn thưởng thức một lần rồi nhớ mãi. Mứt không chỉ mang hương vị núi rừng đặc trưng của vùng đất này, mà còn chứa đựng cả tình cảm của người dân nơi đây.
Chi Lăng là một huyện nằm ở phía Nam tỉnh Lạng Sơn, thuộc khu vực Đông Bắc của Việt Nam nổi tiếng với Ải Chi Lăng - di tích lịch sử ghi dấu những chiến thắng hiển hách trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước, đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam. Ải Chi Lăng gắn liền với những chiến công của các nhà quân sự tài năng như Lê Hoàn, Lý Thường Kiệt, Trần Quốc Tuấn, Lê Lợi.
Ngày nay, Chi Lăng không chỉ được biết đến bởi những dấu ấn lịch sử đầy tự hào, mà còn nổi tiếng bởi món mứt hồng Nhân Hậu thơm ngon. Bất cứ ai đã đặt chân tới đây đều không thể quên được hương vị thơm ngon của món đặc sản này.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam TV Online.