UBND TP.HCM phê duyệt quy hoạch xây dựng 4 nút giao thông, trong đó, 3 giao lộ nằm trên địa bàn quận 5, nút giao thông còn lại thuộc địa bàn quận 10. Điểm chung là các nút giao thông này đều được quy hoạch theo dạng vòng xuyến, trung tâm là đảo với 6 nhánh xe, tốc độ lưu thông 60 km/h với lưu lượng xe tính toán dự báo đến năm 2030. Ranh giới quy hoạch của các nút giao thông này là 3ha.
Tùy vào vị trí các nút giao thông mà phạm vi quy hoạch cũng khác nhau:
- Nút giao thông Nguyễn Văn Cừ - Hùng Vương - Trần Phú phạm vi quy hoạch ảnh hưởng đến 4 quận (quận 3, 1, 10, 5).
- Nút giao thông Hải Thượng Lãn Ông - Châu Văn Liêm ảnh hưởng đến 3 phường của quận 5.
- Nút giao thông Ngô Gia Tự - Nguyễn Chí Thanh - Nguyễn Tri Phương phạm vi quy hoạch ảnh hưởng đến địa bàn quận 10, quận 5.
Mô hình giao lộ vòng xuyến có ưu điểm là người điều khiển phương tiện tự điều chỉnh hạn chế được tai nạn giao thông xảy ra. Nút giao thông hình vòng xuyến còn giúp giảm tiêu hao nhiên liệu và ô nhiễm môi trường. Đặc biệt, giá thành xây dựng thấp, không mất chi phí điều khiển, vận hành. Bên cạnh đó, mô hình này tạo mỹ quan cho đô thị bởi vòng tròn ở giữa có thể tận dụng làm vườn hoa, quảng trường, tượng đài.
Tuy nhiên, mô hình này cũng có nhược điểm, đòi hỏi nhà làm quy hoạch giao thông cần tính toán bởi tác động trực tiếp đến năng lực giao thông, nhất là giao thông đô thị. Cấu tạo nút giao thông vòng xuyến quanh đảo chiếm diện tích quỹ đất lớn vì xe chạy vòng quanh đảo mới được tách ta khỏi dòng nên hành trình thường dài. Mô hình này không ưu tiên cho các hướng đường cần ưu tiên, vì thế về lâu dài là không có lợi cho khai thác, nhất là khi lượng phương tiện cá nhân tăng nhanh.
Trên thực tế, mô hình giao thông vòng xuyến tại TP.HCM chưa phát huy hiệu quả vì xung đột trong việc nhập và tách dòng khi các phương tiện cá nhân, chủ yếu xe gắn máy, không tuân thủ quy tắc lưu thông, thường cắt ngang dòng xe, dẫn đến ùn ứ.
Việc quyết định lựa chọn hình thức quy hoạch giao thông vòng xuyến tại các giao lộ được dựa trên 3 yếu tố: quy mô trục đường, lưu lượng phương tiện lưu thông qua khu vực và quỹ đất xung quanh. Hiện nay, lưu lượng phương tiện tại TP.HCM đang tăng cao. Ngoài lý do tăng lượng phương tiện cá nhân, nhu cầu đi lại của người dân cũng nhiều hơn. Khả năng cung ứng hạ tầng của giao thông tại TP.HCM lại chưa đáp ứng kịp. Tính toán cho biết, mỗi chiếc xe máy khiến mức độ ùn tắc tăng lên 10 thay vì 2, 3 lần như lý thuyết.
Ở góc độ kỹ thuật, giao thông vòng xuyến không nên dùng ở các trục đường chính mà chỉ nên áp dụng ở đường có lưu lượng phương tiện thấp, cụ thể là các nút giao giữa đường gom, giữa đường gom và đường nội bộ. Cả 4 nút giao quy hoạch giao thông vòng xuyến tại TP.HCM trong thời gian tới đều là nơi giao cắt của các trục đường chính. Các trục đường tại nút giao Hải Thượng Lãn Ông - Châu Văn Liêm còn giữ vai trò kết nối liên tỉnh.
Việc mở rộng ranh giới quy hoạch các nút giao vòng xuyến lên đến 3ha đồng nghĩa bán kính đảo trung tâm cũng được mở rộng. Cách làm này là để tạo đường chiều dài trộn dòng tránh được xung đột giữa các dòng xe. Lý thuyết này chỉ dành riêng cho xe ô tô và không phù hợp với xe máy. Trong khi đó, phương tiện lưu thông qua vòng xuyến hiện nay tại TP.HCM là hỗn hợp, thiên về xe gắn máy.
Giao thông vòng xuyến chỉ hiệu quả trên địa hình có dân cư ổn định. Trong khi đó, dân cư TP.HCM lại tăng mỗi năm. Việc mở rộng vòng xuyến chỉ giải quyết được tình trạng giao thông cục bộ, không thể mở rộng thêm mãi. Lưu lượng xe tại các vòng xuyến ở 4 nút giao thông được tính toán đến năm 2030. Tuy nhiên, chẳng ai dám chắc việc mở rộng này không còn lặp lại trong 2 - 3 năm tới khi giao thông TP.HCM sắp chạm ngưỡng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
