Vào giữa tháng 1, tỉnh Bến Tre đã công bố tình huống khẩn cấp do hạn hán và xâm nhập mặn. Đến ngày 10/2, hàng nghìn hộ dân đang phải sử dụng nước mặn vì nguồn nước đưa vào các nhà máy cấp nước đều đã bị nhiễm mặn. Theo Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Bến Tre, đơn vị có 5 nhà máy nước phục vụ cho khoảng 80.000 khách hàng. Trừ nhà máy nước Chợ Lách, 4 nhà máy còn lại phải lấy nước mặn từ sông, hồ tại chỗ. Dù đơn vị đã chủ động đầu tư một trạm lấy nước ngọt ở thượng nguồn sông Ba Lai, nhưng khi hòa vào hệ thống, nước cũng không đủ để giảm bớt độ mặn. Khi nước máy bị nhiễm mặn, những chiếc lu trữ nước mưa đã trở thành cứu cánh của người dân tỉnh Bến Tre, số khác phải mua nước ngọt từ những người chở nước bán dạo.
Theo thống kê của Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, hiện vùng ĐBSCLcó khoảng 64.200 hộ dân bị thiếu nước ngọt do hạn hán và xâm nhập mặn. Trong đó, địa phương có số hộ thiếu nước sạch nhiều nhất là tỉnh Sóc Trăng (24.400 hộ), tiếp theo là tỉnh Kiên Giang (20.400 hộ), tỉnh Bến Tre (12.700 hộ), tỉnh Cà Mau (4.500 hộ) và tỉnh Tiền Giang (2.200 hộ). Dự báo, trong cả mùa khô năm 2019 - 2020, sẽ có khoảng 158.900 hộ bị thiếu nước sinh hoạt. Trước tình hình này, các địa phương đã triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ người dân có nước ngọt để sử dụng.
Trong các cuộc hội thảo gần đây, các nhà khoa học trong và ngoài nước đều đánh giá, việc khai thác nước ngầm là nguyên nhân khiến ĐBSCL bị sụt lún từ 2 - 4 cm/năm. Giải pháp làm những hồ trữ nước nhân tạo từ các sông, rạch cần phải được tính đến thay vì khai thác nước ngầm để cung cấp cho vùng hạn mặn như hiện nay.
Trên thực tế, việc tận dụng các con sông làm hồ trữ nước ngọt ứng phó với hạn mặn đã được một số địa phương tính tới. Vào giữa năm 2019, tỉnh Bến Tre đã đưa vào sử dụng hồ trữ nước ngọt dung tích 1 triệu m3 từ việc tận dụng lại con kênh Lấp. Hiện địa phương này cũng đang chặn dòng sông Ba Lai để tạo thành một hồ chứa nước ngọt tự nhiên cung cấp nước cho các nhà máy xử lý nước. Điểm lưu ý là các hồ nước này phải được rửa mặn ở phần đáy trước khi sử dụng để tránh độ mặn tăng cao khi nắng nóng, làm mực nước trong hồ sắc xuống.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
