Tội phạm mạng đang tận dụng công nghệ để tạo ra những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi. Mới đây, các chuyên gia an ninh mạng đã cảnh báo về một hình thức lừa đảo mới, trong đó kẻ xấu chèn video có nội dung nhạy cảm vào giữa các cuộc gọi video để chiếm đoạt tài sản.
Cụ thể, một người dân bất ngờ nhận được cuộc gọi video từ một người lạ. Sau một vài câu trò chuyện, giao diện màn hình điện thoại của anh ta đột nhiên thay đổi. Thay vì hiển thị cuộc gọi video giữa anh và người đàn ông, màn hình lại chuyển thành một video có hình ảnh một người phụ nữ khỏa thân đang thực hiện những hành động nhạy cảm. Không ngờ rằng, đoạn video này đã được kẻ xấu ghi lại, trong đó có cả khuôn mặt của anh, với mục đích tống tiền.
Nạn nhân dấu tên cho biết: "Một lúc sau khi cuộc gọi đó kết thúc thì có 1 người nhắn tin gọi điện cho tôi và gửi cho tôi đoạn Clip có hình ảnh nhạy cảm đó. Người này đe dọa nếu không chuyển cho họ 2 triệu đồng vào tài khoản thì sẽ phát tán đoạn videoclip lên mạng xã hội. Tôi quá hoang mang và chuyển cho người đó 2 triệu. Không biết đến hôm nay đối tượng này có tiếp tục đe dọa và tống tiền tôi nữa hay không".
Anh Vũ Việt Tiến, Chuyên gia an ninh mạng, Công ty An ninh mạng Quốc gia Việt Nam cho biết: "Trong tình huống này thì đối tượng đã sử dụng các ứng dụng cuộc gọi như viber, messenger, zalo để thực hiện các cuộc gọi lừa đảo. Khi thực hiện các cuộc gọi này đối tượng đã sử dụng các chế độ đã có ở trên các ứng dụng này như chế độ chia sẻ màn hình , chia sẻ video thậm chí là giả lập các camera qua webcam và khi sử dụng các cuộc gọi lừa đảo này đối tượng sẽ chèn các clip hình ảnh nhạy cảm vào. Và sau đó thì quay chụp lại màn hình có cả khuôn mặt của nạn nhân ở trên đó để từ đó làm phương tiện để uy hiếp, tống tiền nạn nhân".
Cơ quan công an nhận định, đây thực chất là biến tướng của chiêu trò giả cuộc gọi video để vay mượn tiền hay cắt ghép, tạo dựng những clip hình ảnh nhạy cảm có khuôn mặt của bị hại để tống tiền nạn nhân. Chiêu trò đã nhiều lần cảnh bảo. Nhưng vẫn tiếp tục có nhiều người mắc lừa. Như mới đây, chỉ riêng tại Vĩnh Phúc đã ghi nhận 4 trường hợp sập bẫy chiêu lừa này. Trong đó có người bị kẻ xấu tống tiền rồi yêu cầu chuyển số tiền lớn nhất lên đến 2 tỷ đồng
"Tôi không bao giờ làm những việc như này để người ta chụp ảnh. Lúc nhận được hình ảnh như này tôi nhìn thấy mặt tôi, tôi rất là lo lắng không biết giải thích thế nào với mọi người xung quanh và rất sợ điều tiếng với anh em bạn bè đồng nghiệp" - Nạn nhân dấu tên cho biết
Trung tá Vũ Trọng Nghĩa, Phó Trưởng phòng 5, Cục an ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an cho biết: "Những nạn nhân mà chúng tôi đã tiếp xúc phần lớn là những người có sự hạn chế hiểu biết về công nghệ, dễ bị thao túng tâm lý. Chính vì vậy các đối tượng lừa đảo rất dễ uy hiếp yêu cầu nạn nhân chuyển tiền. Và sau lần đầu đã chuyển tiền cho chúng rồi, thì nạn nhân cũng rất dễ mắc lừa, tiếp tục chuyển tiền cho đối tượng nhiều lần tiếp theo với số tiền nhân lên theo cấp số nhân".
Quá trình thực nghiệm để điều tra, cơ quan công an nhận định, việc người dân công khai đăng tải lên mạng quá nhiều hình ảnh, thông tin cá nhân cũng là vô tình tiếp tay cho tội phạm. Rất nhiều người không biết từ những hình ảnh thông tin cá nhân của mình bị lộ lọt, kẻ xấu có thể dễ dàng sử dụng các ứng dụng cắt ghép, tạo dựng hình ảnh để tạo ra những videoclip giả mạo nhưng rất khó phân biệt bằng mắt thường.
Trung tá Nguyễn Trọng Hà, Đội trưởng đội 3, Phòng an ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh Quảng Ninh cũng cho biết: "Hàng ngày, chúng ta truy cập rất nhiều đường link thì trong số đó chúng ta không thể biết được cái email hay cái đường link nào đã bị gắn những cái mã độc. Những mã độc này có thể ngay lập tức chưa gây nguy hại gì. Nhưng với việc thiết bị của chúng ta bị nhiễm mã độc thì dần dần kẻ xấu sẽ lấy cắp được những thông tin cá nhân của chúng ta như tài khoản internet banking, hình ảnh riêng tư. Để đến 1 thời điểm nào đó thì tội phạm sẽ sử dụng những cái thông tin của chúng ta để phục vụ cho mục đích xấu trong đó có hành vi giả cuộc gọi videocall để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản".
Cách đây ít lâu, Công an tỉnh Bắc Giang đã khởi tố bắt giam 13 đối tượng để điều tra về hành vi cưỡng đoạt tài sản. Các đối tượng này đã dùng thủ đoạn cắt ghép hình ảnh video nhạy cảm để thúc ép các nạn nhân và người thân của họ chuyển số tiền lên tới 400 triệu đồng.
Phòng tránh lừa đảo thông qua cuộc gọi video
Anh Vũ Việt Tiến, Chuyên gia an ninh mạng, Công ty An ninh mạng Quốc gia Việt Nam cho biết: "Khi sử dụng các ứng dụng có cuộc gọi viedeo thông dụng bao giờ nhà cung cấp cũng sẽ yêu cầu người dùng xác nhận trong cuộc gọi video đó có đồng ý bật camera hay không. Trong những trường hợp không xác minh được danh tính người gọi video cho mình là người quen thì mọi người cần ghi nhớ chọn cái chế độ là không bật camera và chỉ thực hiện các cuộc gọi âm thanh thông thường thôi để phòng tránh các cuộc gọi lừa đảo".
Cơ quan CA khuyến cáo, với sự phát triển của AI, các cuộc gọi giả video nhằm mục đích lừa đảo ngày càng hoàn hảo. Thời lượng cuộc gọi có thể kéo dài, nội dung cuộc gọi có thể theo đúng các kịch bản dựng sẵn. Chất lượng âm thanh hình ảnh cũng y như thật. Người dân cần đề cao cảnh giác để không bị mắc lừa
Trung tá Vũ Trọng Nghĩa, Phó Trưởng phòng 5, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an cho biết: "Người dân cần không đăng tải và có ý thức bảo vệ thông tin cá nhân của mình lên mạng, không kết bạn qua mạng với người lạ. Đặc biệt đề cao cảnh giác với những tài khoản mạng xã hội kết bạn với mình có hình ảnh bắt mắt, khêu gợi, chỉ qua một thời gian ngắn làm quen đã đề cập tới những câu chuyện tế nhị, dẫn dắt mình vào những tình huống nhạy cảm".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!