Chương trình tư vấn trực tuyến "Bướu thận từ chẩn đoán đến điều trị bằng kỹ thuật hiện đại".
Bệnh có xu hướng tăng dần trong những năm gần đây. Trên thế giới mỗi năm ghi nhận 400.000 ca mắc mới ung thư thận và khoảng 170.000 người tử vong vì bệnh này.
20 giờ ngày 24/8, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh phối hợp với Báo điện tử VTV tổ chức chương trình Tư vấn trực tuyến "Bướu thận từ chẩn đoán đến điều trị bằng kỹ thuật hiện đại", nhằm cung cấp những kiến thức hữu ích về bướu thận, như bướu thận nguy hiểm như thế nào, các dấu hiệu cảnh báo bướu thận, đặc biệt là ung thư thận, các phương pháp chẩn đoán hiệu quả và điều trị bướu thận phổ biến… Chương trình có sự tham gia của 3 chuyên gia, bác sĩ hàng đầu trong lĩnh vực Tiết niệu - Thận học, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh.
Tiến sĩ bác sĩ Nguyễn Hoàng Đức - Trưởng khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa. Với hơn 25 năm gắn bó với nghề và có thời gian dài tu nghiệp tại nhiều quốc gia có nền y tế phát triển, bác sĩ Nguyễn Hoàng Đức từng giữ những vị trí cao tại các bệnh viện lớn trong nước (nguyên trưởng khoa Niệu Bệnh viện FV, nguyên trưởng khoa Niệu Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh). Ông tích lũy nhiều kinh nghiệm quý báu trong công tác điều trị và quản lý, hoàn thành nhiều nghiên cứu khoa học được đăng trong nước và quốc tế, nhiều bài viết học thuật mang tính chuyên môn cao cùng nhiều đầu sách chuyên ngành… và là thành viên của nhiều hiệp hội tiết niệu thế giới, Hoa Kỳ, châu u, châu Á… Bác sĩ Đức được mệnh danh là "đôi tay kỳ diệu làm nên những phép màu" cho những bệnh nhân mắc các bệnh sỏi tiết niệu, bướu lành và ác tính đường tiết niệu, bướu tuyến thượng thận, bệnh bẩm sinh đường tiết niệu.
Bác sĩ nội trú CKI Châu Minh Duy: với hơn 17 năm công tác trong nghề bác sĩ Châu Minh Duy đã giúp cho hàng ngàn người bệnh trở lại cuộc sống bình thường. Về chuyên môn, bác sĩ Duy có nhiều thành tựu nổi bật trong điều trị bướu thận, sỏi thận, ung thư bàng quang, tuyến tiền liệt, tán sỏi bằng ống mềm, phẫu thuật tạo hình khúc nối bể thận niệu quản, cắt bàng quang tận gốc.
Trước khi trở thành một trong những bác sĩ chủ lực của Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh, bác sĩ Châu Minh Duy đã có thời gian dài công tác tại nhiều bệnh viện lớn của Việt Nam chuyên về Tiết niệu - Thận học - Nam khoa. Bác sĩ Châu Minh Duy được đồng nghiệp và bệnh nhân đánh giá cao về kinh nghiệm chuyên môn, ân cần, hết mình vì người bệnh.
Thạc sĩ bác sĩ CKII Phạm Thanh Trúc tốt nghiệp Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Đến nay, bác sĩ Trúc đã có hơn 12 năm kinh nghiệm khám và điều trị các bệnh về thận và tiết niệu như: sỏi, nhiễm khuẩn đường tiết niệu, đặc biệt anh đã tham gia điều trị rất nhiều trường hợp mổ bướu thận, ung thư thận, giúp người bệnh vượt cửa tử, có cuộc sống khỏe mạnh.
Với châm ngôn sống "luôn thay đổi theo chiều hướng tích cực để phát triển bản thân", dù lịch trình khám và chữa bệnh bận rộn, bác sĩ Phạm Thanh Trúc luôn dành thời gian cập nhật những kiến thức chuyên môn mới nhằm phục vụ cho sự nghiệp cứu người.
Chương trình đã thu hút được sự quan tâm, theo dõi của hàng nghìn khán giả, rất nhiều câu hỏi, thắc mắc liên tục gửi về. Ngay trong chương trình, các bác sĩ đã tư vấn tận tình, giải đáp mọi thắc mắc về bướu thận, các ca bệnh, tình huống cụ thể.
Hiểu đúng về bướu thận
Tiến sĩ bác sĩ Nguyễn Hoàng Đức, Trưởng khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, cho biết do sự rối loạn hoạt động của các tế bào, ở hai thận có thể xuất hiện các khối bướu, hay còn gọi là u thận. Bướu thận có hai loại lành tính và ác tính. U thận lành chỉ chiếm 5%, còn đa phần u thận là ác tính, từ 90-95%. U thận lành có hai dạng nang và đặc, nhưng u đặc lành tính rất hiếm. Các u ác tính ở thận phần lớn là u đặc.
Ung thư thận không nằm trong nhóm 5 loại ung thư phổ biến nhất hiện nay. Tuy nhiên, theo thống kê, toàn thế giới mỗi năm có khoảng 400.000 người mới phát hiện ung thư thận. Mỗi năm có khoảng 170.000 người chết vì ung thư thận. Con số này không cao so với các loại ung thư phổ biến khác, nhưng rất đáng kể. Điều đó đặt ra vấn đề cần tầm soát, chẩn đoán, phát hiện và điều trị thích hợp ung thư thận.
Ở thời điểm được chẩn đoán, 65% trường hợp mắc ung thư thận được phát hiện khi u còn nhỏ, còn khu trú trong thận. Đây là thời điểm vàng để can thiệp, điều trị triệt để bệnh. Khoảng 17% u khi được phát hiện đã phá vỡ ra khỏi thận, ra khỏi thận và xâm lấn các cơ quan xung quanh. Khoảng 20% phát hiện ung thư thận ở giai đoạn muộn, đã di căn xa.
Tiến sĩ bác sĩ Nguyễn Hoàng Đức chia sẻ về những hiểu lầm thường gặp về bệnh ung thư thận.
Theo bác sĩ CKI Châu Minh Duy, hiện nay nguyên nhân gây u thận chưa được xác định cụ thể. Tuy nhiên có những yếu tố nguy cơ như hút thuốc lá, cơ địa béo phì, tiền căn gia đình có cao huyết áp, hay tiếp xúc với môi trường hóa chất nhiều…
Các triệu chứng bướu thận cũng khá mờ nhạt. Đa số ung thư thận phát hiện tình cờ qua khám sức khỏe, siêu âm bụng. Những trường hợp bướu thận ác tính đã lớn, di căn, thường có biểu hiện như tiểu máu, đau vùng hông lưng phải hoặc trái. Ngoài ra, người bệnh ung thư ở giai đoạn muộn sẽ có các triệu chứng điển hình gồm sụt cân, gầy, thiếu máu, sốt, nhiễm trùng… Do đó, bác sĩ khuyến cáo người dân nên khám sức khỏe định kỳ, trong đó siêu âm kỹ nhằm phát hiện sớm bệnh u thận, có hướng can thiệp điều trị sớm.
Ngoài ra, các bác sĩ cũng khẳng định, việc động dao kéo (tức phẫu thuật) hay ăn thịt đỏ, hải sản không khiến ung thư thận nặng hơn, di căn nhanh, tử vong sớm hơn. Các trường hợp ung thư có chỉ định phẫu thuật thì việc này không làm nặng thêm tình trạng bệnh, không làm tăng nguy cơ tế bào ung thư di căn mà chỉ giúp giải quyết tình trạng ung thư thôi. Một số trường hợp sau mổ vẫn có di căn có thể tế bào ung thư đã di căn âm thầm trước khi cuộc phẫu thuật diễn ra.
Hiện nay, tất cả các hiệp hội điều trị ung thư trên toàn thế giới đều không ngăn ngừa, cấm đoán người bệnh bị ung thư không được ăn thịt đỏ hay hải sản. Quan niệm toàn bộ các chất dinh dưỡng từ các thực phẩm này sẽ chỉ nuôi tế bào ung thư là sai lầm. Nguồn dinh dưỡng này được dùng để nuôi toàn bộ cơ thể,nhất là giúp hệ miễn dịch khỏe mạnh.
Đôi khi, người bệnh ung thư nếu kiêng khem hà khắc có nguy cơ tử vong vì hậu quả của suy dinh dưỡng, cơ thể suy kiệt nhanh hơn và sớm hơn so với hậu quả của ung thư gây ra. Do đó, người bệnh có thể ăn mọi loại thực phẩm, tuy nhiên chế độ ăn của người bệnh ung thư cần hài hòa và điều độ.
Bướu thận có thể phát hiện sớm qua siêu âm
Bác sĩ CKII Phạm Thanh Trúc cho biết, hiện nay, hình ảnh học, đặc biệt là siêu âm bụng khi khám sức khỏe định kỳ rất phổ biến. Bằng cách siêu âm kỹ lưỡng, cùng kinh nghiệm của chuyên gia và máy móc hiện đại có thể phát hiện sớm bướu thận, khi kích thước của bướu còn nhỏ. Máy siêu âm được xem là phương tiện đầu tay để phát hiện sớm bướu ở thận, và khá nhạy với những u khoảng 1cm. Việc phát hiện sớm bướu đóng vai trò rất quan trọng trong việc chẩn đoán và hiệu quả điều trị của người bệnh.
Khi đã xác định có bướu thận, các bác sĩ sẽ tiêm thuốc cản quang vào mạch máu người bệnh và chụp cắt lớp vi tính (CTscan) bướu hiện rõ. Từ đó đánh giá bản chất khối bướu lành hay ác tính, thuộc dạng nang hay đặc. CTscan có thể chẩn đoán được 95-98% bản chất bướu. Một số trường hợp, người bệnh dị ứng thuốc cản quang, người bệnh suy thận, không tiêm được thuốc cản quan để chụp CT scan, người bệnh sẽ được chụp MRI.
Bướu thận ít khi cần sinh thiết. Theo hướng dẫn của các hiệp hội Tiết niệu trên thế giới, chỉ sinh thiết khi nghi ngờ đây không phải ung thư tế bào thận nguyên phát mà do di căn từ nơi khác đến. Hoặc nếu nghi ngờ bướu này thuộc ung thư hạch toàn thân, hay một số trường hợp rất hiếm như trên CTscan không thể phân biệt được khối u áp xe hóa hay ung thư tế bào thận; hay nguời bệnh quá yếu, không đủ điều kiện phẫu thuật, nhưng bác sĩ cần biết bản chất mô học của khối u để đưa ra phương án điều trị khác như hóa trị, xạ trị, thì mới cần làm sinh thiết.
Sau khi đã có kết quả chẩn đoán, các bác sĩ sẽ bàn với người bệnh các phương thức điều trị tiếp theo, tùy vào giai đoạn của bướu.
Đối với ung thư thận, hiện nay vẫn chưa điều trị khỏi hoàn toàn. Do đó, dù ung thư dù phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm nhất vẫn có nguy cơ tái phát. Ung thư càng trễ, nguy cơ tái phát càng cao trong thời gian gần. Do đó, việc khám sức khỏe định kỳ, trong đó siêu âm kỹ thận mỗi 3-6 tháng rất quan trọng trong việc chẩn đoán bệnh tái phát, bác sĩ Trúc nói.
Bướu thận lành tính cũng cần theo dõi định kỳ
Theo bác sĩ CKII Châu Minh Duy hầu hết các loại u thận lành tính, nếu để lâu không có khả năng phát triển thành ác tính. Mặc dù vậy, theo thời gian khối bướu lành này có thể tăng kích thước. Lúc này nó có thể gây ra những biến chứng cho người bệnh.
Bác sĩ CKII Châu Minh Duy giải đáp thắc mắc của khán thính giả về bướu thận lành tính.
Một số trường hợp bướu mỡ cơ mạch thận có kích thước trên 6cm, thậm chí 20cm sẽ chèn ép thận và các cơ quan lân cận, khiến người bệnh đau vùng hông lưng. Một số trường hợp khối u bị vỡ, gây xuất huyết ồ ạt trong ổ bụng. Người bệnh có thể mất máu, thiếu máu cấp.
Nghiêm trọng hơn, khối u có thể hoại tử, gây nhiễm trùng, nhiễm khuẩn. Bên cạnh đau đớn, người bệnh thường bị sốt, tiểu máu lượng nhiều. Vì vậy, việc theo dõi bướu thận định kỳ mỗi 6 tháng giúp đánh giá nguy cơ của bướu, nhằm can thiệp kịp thời.
Các bác sĩ có thể sẽ phẫu thuật mổ mở, nội soi để cắt u, hoặc cái can thiệp tắc mạch máu nuôi khiến bướu không phát triển nữa. Cái thứ nhất, cái thứ 2 nữa là nó sẽ cầm máu.
Riêng với nang thận đơn độc, khoảng 5% -10% sẽ diễn tiến theo hướng xấu đi, trở thành ung thư, bác sĩ Đức cho biết thêm. 90% các nang thận đơn độc, khi siêu âm thấy chỉ có dịch trong suốt ở bên trong, là lành tính, chỉ cần chung sống cả đời.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!