Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, bên cạnh các game trên mạng đã được thẩm định và cấp phép phát hành, vẫn còn tồn tại hàng trăm nghìn game không phép đang phát hành trên mạng, trong đó chủ yếu là trên kho ứng dụng Apple App Store, Google Play Store, Valve Stream. Doanh thu của game không phép ước tính khoảng gần 5.000 tỷ đồng mỗi năm, chiếm tới 30% doanh thu ngành game tại Việt Nam.
Một trong những nguyên nhân khiến cho game lậu, game vi phạm pháp luật vẫn phát triển mạnh được là do các tổ chức cung cấp tín dụng, trung gian thanh toán đang kết nối thanh toán cho hầu hết các dịch vụ, không quan tâm dịch vụ có hợp pháp hay không.
Chặn thanh toán game không phép
Theo đại diện Bộ Thông tin và Truyền thông, hiện có hàng trăm nghìn trò chơi điện tử không phép, vi phạm pháp luật liên quan đến cờ bạc đổi thưởng, bạo lực, dung tục, xuyên tạc lịch sử. Tuy nhiên, loại game này vẫn tồn tại và phát triển được là do các kênh thanh toán đang hỗ trợ. Vì người dùng ở Việt Nam vẫn đang trả tiền cho các nhà phát triển game này thông qua các trung gian thanh toán (ví điện tử) hoặc chuyển khoản ngân hàng (Internet banking); qua IAP - thanh toán dịch vụ trong ứng dụng; và qua các cổng thanh toán - nạp game.
Do Apple và Google giảm phí từ 30 xuống 15% nên lại càng kích thích các doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh xuyên biên giới.
Một trong những giải pháp được Bộ Thông tin và Truyền thông đề xuất là Ngân hàng Nhà nước Việt Nam giám sát, kiểm tra và xử lý nghiêm nếu đơn vị trung gian thanh toán sai phạm. Bộ sẽ gửi danh sách các trò chơi đã được cấp phép, danh sách trò chơi không phép để các trung gian thanh toán đối chiếu, không thanh toán hoặc kết nối thanh toán tới các game không phép.
Bên cạnh đó, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng sẽ yêu cầu các nhà mạng chặn đường truyền truy cập tới các trang thanh toán điện tử vi phạm pháp luật; chặn đường truyền truy cập tới các trang điện tử/ứng dụng cung cấp trò chơi điện tử vi phạm pháp luật Việt Nam. Đồng thời, đề nghị Apple, Google không hợp tác với đơn vị trung gian thanh toán để thanh toán cho game trên các kho ứng dụng.
Giải pháp ‘cấm cửa’ game không phép
Hiện nay các trò chơi điện tử không phép được hỗ trợ qua các kênh thanh toán sau: Thứ nhất là qua các trung gian thanh toán (ví điện tử) hoặc chuyển khoản ngân hàng: Người cung cấp trò chơi sẽ kết nối ví điện tử và gắn mã QR, số điện thoại hoặc số tài khoản ngân hàng để người chơi chuyển tiền, sau đó sẽ nạp vật phẩm ảo/tiền ảo vào tài khoản của người chơi.
Thứ hai là thanh toán IAP (thanh toán trong ứng dụng): Người chơi sẽ gửi yêu cầu mua sản phẩm trên các kho ứng dụng. Các kho ứng dụng sẽ yêu cầu người chơi thanh toán qua ví điện tử, tài khoản viễn thông, cơ quan phát hành thẻ… Sau khi xác nhận thanh toán hoàn tất, các kho ứng dụng sẽ cung cấp dịch vụ và sản phẩm cho người dùng.
Và hình thức thứ ba là qua các website thanh toán. Các website này thực hiện thanh toán bằng cách chuyển khoản trực tiếp từ người dùng đến tài khoản ngân hàng, ví điện tử của bên nhận thanh toán. Sau đó bên nhận thanh toán thực hiện nạp bằng IAP trên Google, Apple. Các website này vừa cho phép nạp cả game có phép và game không phép.
Dù là hình thức nào thì quy trình thanh toán cho game qua thanh toán trong ứng dụng (IAP) được đi như sau. Người dùng gửi yêu cầu mua game đến các kho ứng dụng. Các kho này gửi yêu cầu thanh toán đến các ví điện tử, tài khoản viễn thông, các cơ quan phát hành thẻ visa/ master. Các đơn vị này xử lý yêu cầu thanh toán, trừ tiền người tiêu dùng và gửi kết quả cho các kho ứng dụng. Từ đó, các kho này bắt đầu bán game cho người dùng.
Bộ TT&TT đề xuất 6 giải pháp tập trung vào trung gian thanh toán.
Cụ thể, các tổ chức, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian thanh toán cần nghiêm túc tuân thủ đầy đủ các quy định về thanh toán và pháp luật chuyên ngành có liên quan, khi kết nối và thanh toán cho dịch vụ game. Đồng thời, thực hiện các giải pháp ngăn chặn, không kết nối và thanh toán cho các game không phép qua hệ thống thanh toán của đơn vị mình hoặc khi nhận được yêu cầu từ cơ quan quản lý nhà nước; trường hợp thanh toán thanh toán trong ứng dụng phải yêu cầu Apple, Google cung cấp đầy đủ các thông tin về giao dịch để thực hiện các biện pháp ngắt kết nối hoặc chặn thanh toán cho game không phép.
Từ năm 2019 đến nay, cùng với việc dừng hoạt động 543 trang web có dấu hiệu cung cấp các game không phép, game cờ bạc đổi thưởng: Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử cũng đã yêu cầu Google, Apple gỡ bỏ gần 400 game cờ bạc đổi thưởng, bạo lực và game không phép. Song đây mới chỉ là một trong các biện pháp ngăn chặn game lậu. Tuy nhiên, để giải quyết tận gốc được tình trạng này và để thúc đẩy thị trường game tại Việt Nam phát triển lành mạnh thì các cơ quan, đơn vị doanh nghiệp cần cùng chung tay làm, theo đề xuất của Bộ Thông tin và Truyền thông.
Ông Nguyễn Ngọc Bảo - Trưởng Ban điều phối Liên minh các nhà sản xuất và phát hành trò chơi điện tử trên mạng tại Việt Nam (VGDA) đã cùng bàn luận để làm rõ hơn về vấn đề này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!