Các chuyên gia y tế trong buổi tư vấn sức khỏe về "Phòng ngừa viêm gan, ung thư gan ở trẻ em và người lớn".
Đây là thông điệp mà các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực y tế dự phòng, nội tổng hợp, nhi khoa đã chia sẻ trong chương trình Tư vấn trực tuyến: "Phòng ngừa viêm gan, ung thư gan ở trẻ em và người lớn" diễn ra vào tối ngày 17/11/2023, giúp cộng đồng đánh giá đúng mức độ nguy hiểm của bệnh viêm gan B, ung thư gan do để chủ động phòng tránh, phát hiện và điều trị sớm bệnh.
Mở đầu chương trình tư vấn, BS.CKII Nguyễn Đắc Hanh, Phó Trưởng khoa Nội tổng hợp, BVĐK Tâm Anh Hà Nội cho biết: Ung thư gan là tình trạng các khối u ác tính phát sinh trong gan, dẫn đến việc sẽ phá hủy các tế bào gan và cản trở khả năng hoạt động bình thường của cơ quan này.
Có ba nguyên nhân chính gây ung thư gan là nhiễm virus viêm gan B, rượu bia và nhiễm độc. Trong đó, viêm gan B là tác nhân gây ra khoảng 70% số ca ung thư gan. Khi người nhiễm virus viêm gan B, virus sẽ làm thay đổi cấu trúc tế bào gan, khiến nhân của tế bào gan bị đột biến, trở thành tế bào ung thư. Chỉ sau khoảng 10-20 năm, tế bào ung thư gan có thể phá hủy gan.
"Viêm gan B lây truyền qua ba con đường chính gồm từ mẹ sang con, đường máu và quan hệ tình dục. Hiện tại, nước ta đã đạt được một số kết quả phòng chống viêm gan B tích cực qua các chương trình dự phòng viêm gan B mẹ truyền sang con. Tuy nhiên, có nhiều người dân vẫn chưa tiếp cận và hiểu biết đầy đủ về bệnh viêm gan B. Chẳng hạn, ở những vùng sâu, vùng xa, nhiều bà mẹ không biết mình nhiễm viêm gan B và không được xét nghiệm, điều trị đúng. Điều này dẫn đến trẻ sinh ra không được tiêm vaccine và huyết thanh để phòng bệnh, do vậy tỷ lệ viêm gan B mẹ truyền sang con vẫn đang tăng cao và đây cũng chính là nguồn gốc của thực trạng ung thư gan tại Việt Nam", bác sĩ Nguyễn Đắc Hanh nhận định.
Cũng theo bác sĩ Hanh, việc người dân lạm dụng rượu, bia ngày càng tăng là nguyên nhân góp phần gây ra xơ gan, tiến triển thành ung thư gan. Tiếp theo, trong quá trình sinh hoạt, trẻ em và người lớn có thể nhiễm nhiều chất độc qua đường ăn uống, ảnh hưởng đến gan.
Bất kỳ ai cũng có thể mắc các bệnh viêm gan, trong đó trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là đối tượng có nguy cơ cao. Lý giải nguyên nhân, BS.CKII Dương Anh Dũng, khoa Nhi, BVĐK Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh chia sẻ trẻ sơ sinh nhiễm bệnh do nguồn lây của mẹ truyền sang con là chính. Trẻ có thể bị lây bệnh khi còn nằm trong bụng mẹ nhưng hiếm thấy. Phần lớn trẻ sơ sinh sẽ bị lây bệnh lây qua nhau thai hoặc trong lúc chuyển dạ, tỷ lệ lây nhiễm sẽ ở mức cao nếu máu người mẹ có virus viêm gan B cũng như tải lượng virus lúc sinh cao. Do vậy, mẹ bầu mắc bệnh cần điều trị thuốc kháng virus để giảm khả năng lây truyền bệnh cho con khi chuyển dạ và sinh nở.
"Mặt khác, nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng cao nếu em bé không được tiêm dự phòng viêm gan B trong 24 giờ sau sinh. Nếu người mẹ nhiễm viêm gan B, em bé cần được tiêm huyết thanh và vaccine sau sinh. Huyết thanh có hiệu quả tốt nhất khi tiêm trong 6 giờ đầu, vaccine hiệu quả tốt nhất trong 24 giờ đầu. Nếu người mẹ không được dự phòng thì 90% đứa bé sẽ bị nhiễm viêm gan B, nếu được tiêm đầy đủ tỷ lệ phòng tránh là 95%", bác sĩ Dương Anh Dũng cảnh báo.
BS Dương Anh Dũng lý giải nguyên nhân trẻ sơ sinh dễ nhiễm bệnh viêm gan B.
Chia sẻ về tầm quan trọng của việc phòng ngừa viêm gan B, BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết Việt Nam là nước có tỷ lệ lưu hành virus viêm gan B rất cao. Trong khi đó, viêm gan B dễ diễn tiến xơ gan, ung thư gan nên việc chú trọng tiêm vaccine đúng lịch, đủ liều ngay từ khi sinh ra rất quan trọng. Các chiến lược tiêm chủng quốc gia cũng đang tập trung bảo vệ trẻ em khỏi nguy cơ mắc viêm gan B sớm ngay từ 24 giờ đầu sau sinh. Biện pháp này được cho là có hiệu quả nhất so với hai biện pháp phòng lây truyền viêm gan B qua đường máu và quan hệ tình dục.
Virus viêm gan có thể tồn tại suốt đời. Hiện nay số người mắc viêm gan virus B, ung thư gan đang trẻ hóa và xu hướng tăng lên. Cách phòng bệnh chủ động là tiêm vaccine viêm gan A, B càng sớm càng tốt. Với người lớn, cần xét nghiệm trước khi tiêm vaccine.
"Trẻ em cũng cần tiêm ngừa viêm gan B, trong vòng 24 giờ đầu sau sinh và tiếp tục tiêm ở các mốc 2, 3, 4 tháng tuổi và 16 - 18 tháng tuổi. Người lớn cần tiêm đủ 3 mũi vaccine trong 6 tháng sẽ có đủ miễn dịch bảo vệ", bác sĩ Chính cho biết.
Với thắc mắc của khán giả Phương Nga: "Tại sao phải thực hiện xét nghiệm viêm gan A, B trước khi tiêm vaccine?", bác sĩ Chính lý giải đối với trẻ sơ sinh, kể cả trẻ có mẹ bị nhiễm viêm gan B, việc tiêm chủng sẽ không cần xét nghiệm vì vaccine có khả năng bảo vệ 95%. Đối với người lớn, Việt Nam là vùng dịch tễ có nguy cơ cao nên người lớn có thể đã mang mầm bệnh nhưng không biểu hiện triệu chứng, do đó phải cần xét nghiệm. Việc xét nghiệm giúp tìm kháng nguyên (HBsAg), kháng thể (Anti-HBs), nếu trong máu có kháng nguyên nhưng không có kháng thể thì không cần tiêm chủng vì đã nhiễm bệnh, việc tiêm vaccine sẽ không có giá trị.
Mặt khác, nếu xét nghiệm kháng thể cho kết quả dương tính, tức là bạn đã từng bị nhiễm bệnh nhưng không có triệu chứng, vì 90% người lớn tự khỏi bệnh và trong máu có kháng thể chống lại virus viêm gan B thì không cần tiêm vaccine. Tuy nhiên, nếu khi thực hiện xét nghiệm kết quả kháng nguyên âm tính, kháng thể âm tính thì cần phải thực hiện tiêm chủng sớm vì đây là đối tượng có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh và chỉ có vaccine mới có thể bảo vệ khỏi virus viêm gan B.
Bác sĩ Bạch Thị Chính tư vấn về vaccine phòng bệnh viêm gan.
BS Bạch Thị Chính cho biết: "Hệ thống tiêm chủng VNVC với gần 145 Trung tâm trên toàn quốc mở cửa từ thứ 2 đến chủ nhật, mở cửa xuyên trưa không nghỉ với đầy đủ vaccine cho trẻ em và người lớn, đặc biệt vaccine viêm gan A, viêm gan B, viêm gan A+B. Đến với VNVC, tất cả khách hàng đều được miễn phí khám sàng lọc trước tiêm, miễn phí nhắc lịch tiêm, miễn phí lưu giữ lịch sử tiêm, miễn phí bảo quản vaccine trong hệ thống kho lạnh đạt chuẩn quốc tế, miễn phí các tiện ích khác như giữ xe, bỉm tã, nước uống sạch…".
Nhằm hỗ trợ cộng đồng tiêm vaccine đầy đủ, bảo vệ sức khỏe trước tình hình dịch bệnh nguy hiểm cuối năm đồng thời hỗ trợ kinh tế, giảm bớt áp lực tài chính cho các gia đình, VNVC đang áp dụng rất nhiều chương ưu đãi như ưu đãi đến 100 nghìn đồng nhiều vaccine quan trọng, ưu đãi giá gói vaccine, combo vaccine, tiêm vaccine trước, trả chi phí sau... trên toàn hệ thống. Để được tư vấn và đặt lịch tiêm chủng, khách hàng có thể gọi đến hotline 028 7102 6595 hoặc đến trực tiếp các trung tâm để được tư vấn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!