Chúng tôi tìm đến nhà cụ bà Trần Thị Thắm sau cơn mưa vùng đồng rừng vừa ngớt. Căn nhà cấp bốn cũ kỹ, nằm vắt vẻo giữa lưng lửng quả đồi trồng đầy những keo và bạch đàn. Sinh năm 1939, tức năm nay đã bước sang tuổi 86 nhưng cụ Thắm vẫn còn dẻo dai, minh mẫn. Đon đả mời khách vào nhà, cụ Thắm không quên quờ tay xếp những viên gạch còn vung vãi trên sân để khách tránh được sự trơn trượt.
"Tôi gốc xã Yên Sơn của huyện Lục Nam, năm 1991 mới lên mảnh đất Sơn Động để khai hoang lập nghiệp. Ngày đó hoang sơ lắm. Hai vợ chồng cứ ngược rừng mà kiếm kế sinh nhai vậy thôi." - cụ Thắm nói.
Cũng theo cụ Thắm, khi cụ lấy ông, ông đã có 5 cô con gái riêng, đứa lớn thời điểm đó đã 15 tuổi, mãi sau này hai vợ chồng mới sinh được 2 cậu con trai. Cụ ông không may mất sớm, chính cụ Thắm đã nuôi nấng, chăm sóc 7 người con lớn lên trong rất nhiều khó nhọc. Giờ các con cụ đều xây dựng gia đình và ra ở riêng, người con gái lớn của cụ năm nay cũng đã 65 tuổi, cậu con trai út bước sang tuổi 45.
Cụ Thắm hài lòng với cuộc sống lao động
Theo hồi ức của cụ Thắm, mảnh đất Tây Yên Tử của nhiều năm về trước nằm khuất lấp trong những dãy núi sườn đồi mù sương. Cuộc sống mưu sinh vất vả. Chỉ có đi rừng, làm nông là hai nghề kiếm sống gần như duy nhất. "Dù đau yếu, ông ấy vẫn luôn cùng tôi cố gắng nuôi nấng bảy người con trưởng thành khỏe mạnh nên người. Nhà đông con, cuộc sống chưa một ngày nào là dễ dàng. Chính vì vậy mà cái nghèo, cái khổ nó cứ như vận vào tôi cho đến tận lúc này. Nhưng chưa bao giờ tôi thấy buồn lòng vì điều ấy nhé. Miễn là ông trời còn cho mình sức khỏe. Ngày trước, nuôi tới bảy đứa con tôi còn cáng đáng được thì giờ đây, các con đã trưởng thành, tự lo cuộc sống riêng, tôi thấy mình nhàn ra nhiều ấy chứ."
Chiêu thêm một chén trà mới cho khách, cụ Thắm cười bảo đó cũng là một lí do khiến cụ làm một việc mà nhiều người thấy bất ngờ, khó hiểu. Đó là đận tháng 10 năm ngoái, một mình cụ đi bộ gần 10km xuống tận UBND thị trấn Tây Yên Tử nộp lá đơn xin được… ra khỏi hộ nghèo. Tức là xin thôi những khoản trợ cấp, ưu tiên mà trước đây cụ đã thụ hưởng. "Tôi không thấy tiếc. Tôi nghĩ tôi hưởng như vậy cũng là ưu ái mà nhà nước đã lo cho mình rồi. Giờ đây tôi muốn dành suất đó của mình cho một hoàn cảnh khác khó khăn hơn. Làm được điều mình suy nghĩ. Tôi thấy vui lắm."
Lắng nghe câu chuyện giữa chúng tôi, ông Nguyễn Ngọc Tuyển, Tổ trường tổ dân phố Đồng Rì (Thị trấn Tây Yên Tử) chia sẻ thêm: "Ở đây, cụ Thắm là một tấm gương sáng cho nhiều người học tập. Tuy tuổi cao nhưng cụ vẫn hăng say làm việc. Từ nuôi gà vịt cho đến chăm sóc trồng rau mang đi chợ bán. Nhìn những công việc cụ làm cũng không ai nghĩ cụ đã gần chín mươi tuổi."
Nghe nhắc chuyện mình, cụ Thắm thoáng chút ngần ngại bảo: "Tôi làm việc quen tay rồi. Một ngày không được cầm cái cuốc, chăm con gà con vịt, tôi thấy thừa thãi lắm."
Cụ Thắm nhẩm tính, mấy chục con gà lẫn vịt cộng với vườn rau sau nhà, mỗi tháng cụ cùng bòn nhóm được hơn một triệu. Ở quê, lại tuổi cao như cụ, nhu cầu chi tiêu không nhiều nên như vậy là cũng đủ. Cụ bảo, niềm vui nhất với cụ là còn được lao động, còn tự lo được cho bản thân.
Điều mong muốn lớn nhất của cụ Thắm bây giờ là sức khỏe để có thể tự lo được cuộc sống của bản thân
"Trong đợt rà soát, bình xét hộ nghèo vừa qua, cụ Thắm đủ điều kiện công nhận là hộ nghèo nhưng cụ đã chủ động gặp chi uỷ, ban công tác mặt Tổ dân phố, hai lần nhờ người đưa lên gặp lãnh đạo Đảng uỷ, UBND thị trấn Tây Yên Tử bày tỏ nguyện vọng xin được ra khỏi hộ nghèo. Nhận thấy sự cương quyết của cụ nên chúng tôi đã chấp nhận đơn xem xét nguyện vọng của cụ." - ông Phạm Văn Thịnh, Chủ tịch UBND thị trấn Tây Yên Tử (huyện Sơn Động) chia sẻ.
Cũng theo ông Phạm Văn Thịnh, cụ Thắm là người đầu tiên tại địa phương viết đơn xin ra khỏi hộ nghèo. Ngày cụ mang đơn lên Uỷ ban nộp ai cũng bất ngờ, bởi cụ tuổi cao, hoàn cảnh còn khó khăn nhưng khi nghe ý nguyện của cụ, mọi người ai cũng trân trọng, biết ơn.
Đại diện UBND Thị trấn Tây Yên tử (huyện Sơn Động) thăm hỏi, động viên cụ Trần Thị Thắm
Đại diện UBND thị trấn Tây Yên Tử cũng thông tin thêm, cảm phục trước suy nghĩ và việc làm của cụ Thắm, cuối năm 2023, địa phương này đã ký quyết định khen thưởng, biểu dương cụ.
Chia tay cụ Thắm và ngôi nhà cấp bốn nằm vắt vẻo bên sườn đồi giữa lút thút sương chiều nơi miền đồng rừng Yên Tử, câu nói của cụ bà sắp bước sang tuổi chín mươi cứ lưu luyến mãi trong tôi, cụ bảo, cụ rất muốn dựa vào khả năng lao động của mình để kiếm sống, chưa bao giờ cụ muốn sở hữu những thứ, vốn dĩ không phải của mình...
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!