Lễ hội rước pháo làng Đồng Kỵ diễn ra hằng năm vào các ngày mùng 4, 5, 6 tháng Giêng Âm lịch
Lễ hội năm nay trở nên đặc biệt hơn với hai "ông pháo" khổng lồ, mỗi quả nặng khoảng một tấn, được rước trong sự hò reo, cổ vũ nồng nhiệt của hàng vạn người dân và du khách tham dự. Tâm điểm của lễ hội rước pháo Đồng Kỵ là cặp pháo gỗ khổng lồ, còn được người dân tôn kính gọi là "ông pháo". Theo Ban tổ chức, mỗi "ông pháo" nặng xấp xỉ một tấn và dài gần 6 mét, trang trí hoa văn cầu kỳ, sơn son thiếp vàng rực rỡ.
Tại khu vực nhà truyền thống, đội rước pháo hối hả hoàn thiện những công đoạn cuối cùng, chuẩn bị đưa 'ông pháo' ra đình làng
Lễ hội năm nay trở nên đặc biệt hơn với hai "ông pháo" khổng lồ
Mỗi "ông pháo" nặng xấp xỉ một tấn và dài gần 6 mét, được trang trí hoa văn cầu kỳ, sơn son thiếp vàng
Để chuẩn bị cho nghi lễ chính, hai quả pháo được "trình làng" ngay từ tờ mờ sáng. Đội rước pháo gồm hơn 50 nam thanh trai tráng khoác trang phục truyền thống, phối hợp ăn ý để di chuyển "ông pháo" từ điểm tập kết ra sân đình. Xung quanh, hàng vạn người reo hò vang dội, điện thoại, máy ảnh giơ cao để ghi lại khoảnh khắc mỗi năm chỉ xuất hiện một lần này.
Hàng nghìn người đổ về làng Đồng Kỵ để chiêm ngưỡng hai quả pháo khổng lồ được rước quanh làng
Người dân dùng điện thoại để ghi lại khoảnh khắc mỗi năm chỉ xuất hiện một lần này
Khoảnh khắc được mong đợi nhất diễn ra vào khoảng 9 giờ sáng mùng 4 Tết, khi đoàn rước chính thức khởi hành. Dẫn đầu là đội múa rồng, múa lân sặc sỡ, tiếp đến là hàng chục bô lão, chức sắc địa phương trong trang phục cổ truyền cùng đội trống chiêng nhịp nhàng. Ngay sau đó, hai "ông pháo" nặng một tấn do các chàng trai khỏe mạnh nối tay nhau khiêng, nhịp bước trùng trùng giữa tiếng trống thúc giục. Hòa chung không khí, người dân bên đường hò reo, vẫy cờ, ca hát, tạo nên khung cảnh lễ hội sôi động, rực rỡ.
Hai "ông pháo" được rước trong sự hò reo, cổ vũ của đông đảo người dân và du khách
Hai "ông pháo" do các chàng trai khỏe mạnh nối tay nhau khiêng
Những người rước pháo phải từ 35 tuổi trở lên
Mỗi quả pháo đòi hỏi sự góp sức của khoảng 100 thanh niên cường tráng để rước
Quá trình rước pháo vòng quanh làng kéo dài hơn một giờ. Dù đoàn rước phải đi qua nhiều tuyến đường hẹp, vẫn không xảy ra ùn tắc nhờ công tác tổ chức, điều tiết giao thông và phân luồng từ sớm của chính quyền phường Đồng Kỵ. Nhiều du khách hào hứng cho biết, họ sẵn sàng dậy từ 5 giờ sáng, di chuyển từ Hà Nội hay các tỉnh lân cận để kịp tham gia vào màn rước pháo ấn tượng có một không hai này.
Ông Nguyễn Văn Trung, một người dân lâu năm ở Đồng Kỵ, chia sẻ: "Tôi đã tham gia lễ hội rước pháo từ khi còn bé. Cứ mỗi năm, nhìn thấy ‘ông pháo’ sừng sững như vậy lại gợi lên bao niềm tự hào về nét đẹp văn hóa của quê hương. Những quả pháo năm nay được làm mới, nặng hơn, to hơn, nhưng vẫn giữ nguyên hồn cốt truyền thống."
Tương truyền, tục rước pháo ở Đồng Kỵ bắt nguồn từ thời Hùng Vương. Một vị tướng của làng lập công lớn trong việc đánh đuổi giặc ngoại xâm, khi thắng trận trở về, dân làng đốt pháo ăn mừng để tỏ lòng biết ơn và cầu quốc thái dân an. Về sau, tục đốt pháo dần chuyển thành tục rước mô hình pháo gỗ khổng lồ. Qua nhiều thăng trầm lịch sử, lễ hội vẫn được duy trì như một di sản tinh thần quý báu.
Người dân và du khách tập trung đông đúc, hòa chung không khí rộn ràng của lễ hội Đồng Kỵ với cờ hoa rực rỡ và tiếng trống, chiêng vang dội
Dòng người vẫn di chuyển thông suốt nhờ công tác tổ chức, điều tiết giao thông và phân luồng từ sớm của chính quyền phường Đồng Kỵ
Bên cạnh giá trị lịch sử, lễ hội rước pháo còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện ước vọng "xua đuổi tà ma, đón chào may mắn" đầu năm. Năm 2016, lễ hội rước pháo Đồng Kỵ đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, góp phần nâng tầm giá trị của sự kiện này. Chính quyền địa phương và người dân Đồng Kỵ xem đây là niềm tự hào, đồng thời là động lực để tiếp tục bảo tồn, quảng bá nét đẹp văn hóa truyền thống.
Sau phần rước pháo, hai "ông pháo" được đưa vào đình làm lễ tế theo nghi thức truyền thống. Các bô lão, đại diện gia tộc lớn trong làng cùng tiến hành nghi thức dâng hương, cầu chúc cho một năm mới an khang, thịnh vượng. Bên cạnh nghi lễ trang nghiêm, phần hội diễn ra với hàng loạt hoạt động văn hóa, văn nghệ đặc sắc như hát quan họ, múa rối nước, múa tứ linh… Tại sân đình, những trò chơi dân gian như kéo co, chọi gà, đánh đu, đấu vật… cũng thu hút đông đảo người xem.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!