Dự án chậm triển khai nhiều người vẫn gọi là dự án "treo". Nhắc tới những dự án treo có lẽ không thể không nhắc tới con số hơn 400 dự án "treo" ở Thủ đô Hà Nội, thậm chí là những dự án "treo bền vững" hàng thập kỷ qua. Hơn 400 dự án treo hiện nay đang và sẽ kéo theo rất nhiều hệ luỵ: gây lãng phí nguồn lực từ đất đai, thất thu thuế, bỏ lỡ cơ hội kinh doanh rồi còn ảnh hưởng lớn tới kinh tế xã hội và đời sống dân sinh.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc dự án chậm triển khai. Từ nguyên nhân khách quan là các văn bản Luật, văn bản dưới luật quy định chồng chéo gây vướng mắc cho chủ đầu tư; việc điều chỉnh quy hoạch qua các thời kỳ cũng ảnh hưởng lớn tới tiến độ dự án; nhưng nguyên nhân chủ quan hàng đầu vẫn là năng lực của chủ đầu tư không đủ để thực hiện dự án.
Hà Nội có tới hơn 400 dự án treo lâu năm
Không mua bán chuyển nhượng được vì không có sổ đỏ. Nhà nằm trong quy hoạch nhếch nhác, tạm bợ, xuống cấp, có muốn sửa chữa để ở tạm cũng khó khăn đủ đường. Thế nhưng, có nơi đất nằm trong quy hoạch dự án lại nghiễm nhiên bị sử dụng sai mục đích đó là cho thuê để buôn bán vật liệu xây dựng, để làm bãi trông giữ ô tô… Đây là tình cảnh của hàng trăm hộ dân nằm trong Dự án Trấn Sông Hồng (Song Hong City) được phê duyệt quy hoạch chi tiết, tỷ lệ 1/500 từ năm 1995. Tấm biển tên dự án đã được hạ xuống, còn dự án vẫn treo bền vững tới nay đã 27 năm ngay giữa lòng Thủ đô.
Hà Nội có tới hơn 400 dự án treo lâu năm. Theo Báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hà Nội, những quận, huyện có số dự án chậm tiến độ nhiều nhất là Hoài Đức (51 dự án), Mê Linh (47 dự án), Nam Từ Liêm (48 dự án), Hoàng Mai (25 dự án)…
Số dự án treo lớn cũng có nghĩa là hàng triệu người dân đang bị ảnh hưởng tới đời sống kinh tế, tới chất lượng cuộc sống. Các doanh nghiệp khác có năng lực mất cơ hội kinh doanh, còn Nhà nước cũng không thu được các khoản thuế phí, lệ phí, tiền sử dụng đất từ những dự án này.
Có một thực tế ở Hà Nội đó là quỹ đất để phát triển hạ tầng phúc lợi eo hẹp, trong khi đó, diện tích đất hoang hoá từ các dự án treo lên đến hàng chục nghìn ha. Lãng phí tài nguyên đất, thất thu ngân sách, kinh tế xã hội bị ảnh hưởng nghiêm trọng, người dân lay lắt sống tạm bợ trong các dự án treo. Đây là những hệ luỵ rõ nét nhất của các dự án treo lâu năm.
Theo quy định, đối với dự án đã được giao đất, sau 24 tháng nếu chủ đầu tư không triển khai thì cơ quan quản lý nhà nước sẽ thu hồi hoặc phải gia hạn với một số điều kiện kèm theo. Thế nhưng, trên thực tế, nhiều chủ đầu tư, sau thời hạn này vẫn "ôm" đất trong nhiều năm tiếp theo mà không triển khai bất cứ hạng mục nào. Các Sở, ngành chức năng mỗi đợt tổ chức thanh kiểm tra đều thể hiện quyết tâm nhưng cuối cùng dư luận vẫn thấy việc thu hồi dự án treo vẫn ì ạch, chậm trễ.
Nguồn lực từ đất là rất lớn, ai cũng nhìn thấy nếu tái sinh được các dự án treo. Thế nhưng, đó chỉ là số ít các dự án được thu hồi và tái sinh trong hơn 400 dự án treo bền vững ở Hà Nội.
Đại diện của Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết, TP Hà Nội thời gian qua đã quyết liệt chỉ đạo các Sở, ngành thanh tra rà soát các dự án treo, nếu chủ đầu tư vi phạm các quy định, không đủ năng lực tái sinh các dự án sẽ thu hồi để giao cho chủ đầu tư khác có năng lực.
Trong tổng số hơn 400 dự án treo trong diện thanh kiểm tra hơn 1 năm qua, có 96 dự án đã khắc phục đưa đất vào sử dụng. 60 dự án chậm tiến độ mới được gia hạn thêm 24 tháng. 220 dự án có các vi phạm khác, đã kiến nghị các biện pháp xử lý cụ thể. Và có 29 dự án bị kiến nghị thu hồi đất.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, hàng trăm dự án treo tới 1-2 thập kỷ nhưng giờ mới chỉ nằm trên danh sách kiến nghị bị thu hồi. Nghĩa là danh sách kiến nghị bị thu hồi cũng bị "treo" và treo đến bao giờ cũng chưa biết. Chỉ biết công tác thực thi của các Sở, ngành hiện quá ì ạch, chậm chạp và thiếu kiên quyết.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!