Đau nửa đầu, rối loạn giấc ngủ là những vấn đề sức khỏe nhiều người mắc phải. Tại Việt Nam, tỷ lệ người mắc bệnh đang có xu hướng trẻ hóa. Ước tính hiện có khoảng 37% người trẻ mất ngủ, 73% bị căng thẳng do rối loạn giấc ngủ, áp lực công việc và cuộc sống, không có thời gian nghỉ ngơi. Bệnh gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe, chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Nhằm giúp người dân có thêm các thông tin y khoa hữu ích về bệnh đau nửa đầu, rối loạn giấc ngủ, những phương pháp hiện đại giúp phát hiện, điều trị bệnh hiệu quả, tối ngày 12/09/2023, Đài truyền hình Việt Nam phối hợp Hệ thống BVĐK Tâm Anh tổ chức chương trình tư vấn trực tuyến: "Điều trị đau nửa đầu, mất ngủ và các bệnh lý thần kinh khác". Livestream có sự tham gia tư vấn của các chuyên gia hàng đầu về lĩnh vực Thần kinh: TTƯT.PGS.TS Nguyễn Văn Liệu, Trưởng khoa Thần kinh - Đột quỵ, BVĐK Tâm Anh Hà Nội; TS.BS Lê Văn Tuấn, Giám đốc Trung tâm Thần kinh, BVĐK Tâm Anh TP.HCM; ThS.BS Quãng Thành Ngân, Trung tâm Thần kinh, BVĐK Tâm Anh TP.HCM; ThS.BS Trương Huệ Linh, Khoa Thần kinh - Đột quỵ, BVĐK Tâm Anh Hà Nội.
Đau nửa đầu là tình trạng đau một bên đầu với cường độ nhẹ hoặc dữ dội. Cơn đau có thể kéo dài nhiều giờ hoặc diễn ra và kết thúc nhanh chóng. PGS.TS Nguyễn Văn Liệu cho biết, triệu chứng đau nửa đầu có thể xảy ra bất kỳ lứa tuổi nào, phần lớn không đe dọa tính mạng. Bệnh được chia làm 2 dạng: đau nửa đầu nguyên phát và đau nửa đầu thứ phát. Trong đó, đau đầu thứ phát có thể bắt nguồn từ nguyên nhân đột quỵ não, dị dạng mạch máu não, u não, huyết khối tĩnh mạch nội sọ, viêm màng não, viêm não…
Lúc này, các cơn đau thường diễn ra dữ dội, kéo dài dai dẳng, kèm theo nhiều triệu chứng khu trú cảnh báo khác như buồn nôn, nôn, giảm thị lực, nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh, khó nói, cảm giác ngứa ở một bên mặt, cánh tay, chân… nhưng uống thuốc giảm đau không cải thiện. Đây là những tình trạng nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Theo PGS Nguyễn Văn Liệu, tình trạng mất ngủ trước đây thường xảy ra ở người sau 40 tuổi. Ngày nay, áp lực học tập, thi cử, công việc bận rộn, thói quen sử dụng điện thoại, sinh hoạt thiếu khoa học và ít giao tiếp xã hội khiến tỷ lệ người trẻ mất ngủ gia tăng. Ngoài ra, một số bệnh lý có thể gây mất ngủ, chẳng hạn hội chứng ngưng thở khi ngủ.
Tình trạng này kéo dài không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống, hiệu quả công việc mà còn gây căng thẳng, suy giảm chức năng thần kinh, tăng nguy cơ trầm cảm, sa sút trí tuệ, ảnh hưởng sức khỏe tổng thể. Ngoài ra, nguy cơ đột quỵ não ở người mất ngủ tăng gấp nhiều lần so với người bình thường.
Theo PGS Nguyễn Văn Liệu đau nửa đầu, mất ngủ kéo dài làm giảm chất lượng cuộc sống, ảnh hưởng công việc, học tập.
TS.BS Lê Văn Tuấn cho biết, đau nửa đầu và các bệnh lý thần kinh khác có thể được chẩn đoán qua khai thác yếu tố nguy cơ, triệu chứng của người bệnh, kết hợp các xét nghiệm và phương pháp chẩn đoán hình ảnh (siêu âm, chụp X-Quang, cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ, chụp động mạch não), làm bài kiểm tra chức năng vận động, tâm lý. Đối với người bệnh nghi ngờ có hội chứng ngưng thở khi ngủ, bác sĩ cần đo đa ký giấc ngủ để khảo sát chất lượng giấc ngủ.
Theo Tiến sĩ Tuấn, hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị đau đầu, đau nửa đầu, mất ngủ. Tại Hệ thống BVĐK Tâm Anh, người bệnh được thăm khám, đánh giá chuyên sâu tìm nguyên nhân gây bệnh và điều trị theo phác đồ đa mô thức, cá thể hóa. Tùy theo nguyên nhân và tình trạng bệnh, bác sĩ có thể phối hợp nhiều phương pháp như sử dụng thuốc kết hợp tập vận động chức năng, hoạt động trị liệu, điều trị thần kinh. Trong đó có kích thích từ trường xuyên sọ.
Đây được xem là phương pháp hiện đại trong điều trị các bệnh lý đau đầu, đau nửa đầu, đặc biệt là đau migraine mạn tính, mất ngủ, lo âu, trầm cảm, các bệnh rối loạn thần kinh do thoái hóa như Parkinson, xơ cứng cột bên teo cơ, đa xơ cứng, suy giảm ý thức, Alzheimer, đau thần kinh kháng trị như đau sau Zona... Kỹ thuật này cũng hỗ trợ phục hồi chức năng sau đột quỵ hoặc chấn thương sọ não, điều trị cai nghiện thuốc lá, nicotine, rượu bia…
TS.BS Lê Văn Tuấn cho biết, đau nửa đầu, mất ngủ và các bệnh lý thần kinh được điều trị theo phác đồ đa mô thức, cá thể hóa.
Đồng quan điểm, ThS.BS Quãng Thành Ngân cho rằng, kích thích từ trường xuyên sọ là giải pháp mang lại hiệu quả điều trị nhanh, giúp người bệnh hạn chế lệ thuộc vào thuốc. Kỹ thuật này đã được áp dụng ở nhiều nơi trên thế giới, được nhiều Tổ chức uy tín như FDI Mỹ công nhận tính hiệu quả vượt trội nhờ ưu điểm: không xâm lấn, không gây đau, không cần phẫu thuật để đặt các điện cực vào não bộ, không gây các cơn co giật nên không cần gây mê hoặc dùng đến thuốc an thần, đảm bảo an toàn cho người bệnh. Lộ trình điều trị được xây dựng tùy từng bệnh nhân. Thời gian một lần điều trị khoảng 30-40 phút. Sau đó, bệnh nhân nghỉ ngơi khoảng 10-15 phút và có thể ra về, sinh hoạt, làm việc bình thường.
Phương pháp này tạo ra các sóng điện từ đi xuyên qua xương sọ (công suất từ 3.000 đến 8.000 ampe). Các sóng này sẽ kích thích tế bào thần kinh ở vỏ não, nhờ đó tăng cường hoạt động điện sinh lý của tế bào thần kinh, làm thay đổi chức năng điện thần kinh ở vùng não tương ứng, giúp tái tạo đường liên hệ giữa các vùng chức năng của não.
ThS.BS Quãng Thành Ngân chia sẻ nhiều ưu điểm vượt trội của kỹ thuật kích thích từ trường xuyên sọ.
Giải đáp thắc mắc của khán giả về tình trạng người bệnh không mất ngủ về đêm nhưng thường xuyên buồn ngủ vào ban ngày, ThS.BS Trương Huệ Linh cho hay, ngủ trên 10 tiếng mỗi ngày có thể gặp trong nhiều bệnh lý như trầm cảm, chứng ngủ rũ, hội chứng ngưng thở khi ngủ. Người bệnh nên đi khám để được bác sĩ định vị lại triệu chứng, chỉ định các xét nghiệm và thực hiện khảo sát giấc ngủ.
ThS.BS Trương Huệ Linh giải đáp nhiều thắc mắc của khán giả về tình trạng mất ngủ, ngủ nhiều.
Theo các chuyên gia, để dự phòng nguy cơ đau nửa đầu, mất ngủ và hạn chế các nguy cơ biến chứng do các bệnh lý thần kinh khác gây ra, mọi người cần ngủ đủ giấc, sắp xếp thời gian ngủ hợp lý. Với người trưởng thành, thời điểm ngủ tốt nhất là 22-23h, nên ngủ trung bình 7-9 tiếng/ngày, tránh thức khuya.
Ngoài ra, ăn uống đúng bữa, đủ chất dinh dưỡng, tránh các chất kích thích; kiểm soát tốt các bệnh nền như huyết áp, tiểu đường... thường xuyên tập thể dục thể thao và lên kế hoạch nghỉ ngơi khoa học cũng là cách giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Nếu xuất hiện tình trạng đau đầu bất thường, mất ngủ kéo dài, gây mệt mỏi, sa sút trí tuệ, người bệnh cần đi khám để được đánh giá chuyên sâu, không nên tự ý sử dụng thuốc do có thể gây ra nhiều tác dụng phụ gây nguy hại sức khỏe.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!