Một khi chưa có nhiều giải pháp xử phạt mạnh với các cơ sở giết mổ lậu thì chưa thể tạo sự công bằng cho các cơ sở đầu tư giết mổ bài bản, dễ đẩy các doanh nghiệp giết mổ tập trung đến nguy cơ phá sản.
Đến nay mới có 18/63 địa phương ban hành Quyết định của UBND cấp tỉnh phê duyệt mạng lưới cơ sở giết mổ tập trung. Cả nước còn 45 tỉnh, thành phố chưa ban hành Kế hoạch thiết lập mạng lưới cơ sở giết mổ động vật theo quy định của Luật Thú y và Luật Quy hoạch. Điều đó cho thấy các địa phương cũng chưa có sự quan tâm đúng mức đến việc hỗ trợ các cơ sở giết mổ đảm bảo vệ sinh.
Các lò mổ công nghiệp và bán công nghiệp chưa phát triển như mong muốn một phần cũng là do thói quen của người tiêu dùng thích mua sản phẩm thịt với giả rẻ, dù được giết mổ không đảm bảo vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm. Phần lớn người dân vẫn quan tâm nhiều về giá hơn là tiêu chuẩn chất lượng. Điều này đã tạo điều kiện cho sự tồn tại của các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ không đảm bảo vệ sinh.
Khách hàng thích mua thịt giá rẻ
Cũng là 1 cân thịt lợn nhưng thay vì vào siêu thị, chị Nguyễn Thị Hiền (Hà Nội) lại chọn mua ở chợ truyền thống, yếu tố quan trọng nhất với chị đó là giá cả.
Chính các tiểu thương cho biết, không phải ai cũng lựa chọn nhập hàng từ lò giết mổ tập trung bởi chi phí sẽ bị đội lên. Chỉ chênh nhau vài giá là có thể mất khách.
Hiện giá thịt lợn móc hàm được thu mua tại Chợ Thành Công là 78.000 đồng/kg. Còn nếu thu mua ở các lò mổ nhỏ lẻ của hộ nông dân, giá thành sẽ rẻ hơn từ 3-5.000 đồng/kg.
Ngoài lượng khách hàng lựa chọn mua thịt tại các chợ truyền thống, cũng có một bộ phận người dân chuyển sang mua thực phẩm trong các siêu thị.
Chắc chắn khi vào các siêu thị, thực phẩm đã phải qua quá trình kiểm soát chất lượng.
Bên cạnh các siêu thị và cửa hàng tiện lợi thực phẩm sạch thì nhìn chung nguồn thu mua thịt gia súc gia cầm hiện vẫn chủ yếu từ các lò giết mổ thủ công. Có không ít hộ giết mổ không được chính quyền địa phương cấp phép hoạt động nên nguy cơ gây mất an toàn vệ sinh thực phẩm là rất cao. Nhưng nếu người tiêu dùng vẫn chấp nhận điều này thì các cơ sở giết mổ kém vệ sinh vẫn có đất để tồn tại.
Ngoài việc thay đổi thói quen tiêu dùng của người dân, cùng với thắt chặt công tác kiểm tra, kiểm soát của lực lượng thú y thì việc xây dựng chính sách hỗ trợ cho lĩnh vực này cũng là điều cần thiết. Bởi hiện nay đang thiếu cơ chế, chính sách (về đất đai, đầu tư hạ tầng... ) để thu hút, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư xây dựng cơ sở giết mổ và chế biến gia súc, gia cầm công nghiệp, bán công nghiệp tập trung.
Cần chính sách hỗ trợ giết mổ công nghiệp
Đầu tư hơn 100 tỷ đồng, công suất giết mổ hơn 2 nghìn con lợn mỗi ngày nhưng giờ cơ sở giết mổ công nghiệp chỉ hoạt động với công suất 5% so với năng lực thực tế. Theo Công ty Thực phẩm Vinh Anh, Hà Nội, đây là một lĩnh vực kén người đầu tư, số vốn ban đầu lớn trong khi rủi ro cao nên cần sự hỗ trợ đặc thù của nhà nước và địa phương.
Năm 2020, Thành phố Hà Nội đã phê duyệt mạng lưới cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung trên địa bàn thành phố gồm 8 cơ sở giết mổ và chế biến gia súc, gia cầm công nghiệp. Thế nhưng chỉ có một nửa trụ lại, số còn lại rơi vào cảnh thoi thóp hoặc đóng cửa. Nên thành phố sẽ phải điều chỉnh lại quy hoạch. Cùng với đó nhằm hỗ trợ các hộ giết mổ công nghiệp,bán công nghiệp, mới đây Hà Nội đã ban hành Nghị quyết 08 hỗ trợ giá và vốn vay ưu đãi với thời gian hỗ trợ là 3 năm.
Giết mổ tập trung hay giết mổ công nghiệp đều cần tới không gian rộng. Do vậy các doanh nghiệp và các địa phương rất mong chờ vào Luật Đất đai sửa đổi sẽ có những cơ chế thông thoáng hơn với việc cho thuê đất.
Đầu năm nay, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ra Chỉ thị số 02 về tăng cường công tác quản lý, kiểm soát giết mổ động vật bảo đảm an toàn dịch bệnh, an toàn thực phẩm. Trong đó nhấn mạnh khuyến khích xây dựng cơ sở, dây chuyền giết mổ động vật theo hướng hiện đại. Cần có những cơ chế cụ thể hóa từ chỉ thị này để xây dựng một mạng lưới giết mổ đảm bảo vệ sinh trên toàn quốc mà rộng hơn là góp phần gìn giữ môi trường và bảo vệ sức khỏe nhân dân.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!