Những tháng cuối năm 2023, số người rút bảo hiểm xã hội có xu hướng tăng mạnh hơn, trung bình mỗi tháng gần 100.000 người. Trong rất nhiều lý do rút bảo hiểm xã hội (BHXH) 1 lần, có lý do cần tiền chi tiêu dịp Tết.
2 lần nghỉ việc, chị Phạm Thị Nga (ở Bắc Giang) đều quyết định rút sổ BHXH 1 lần. Lần này, doanh nghiệp thiếu việc nên chị phải nghỉ làm dịp cận Tết. Cực chẳng đã, chị phải rút BHXH 1 lần để xoay xở chi tiêu cuối năm.
Năm vừa qua, nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn, thu hẹp quy mô sản xuất, ngừng hoạt động hoặc cắt giảm lao động. Trong khi đó, phần lớn người lao động có thu nhập thấp, không có tích lũy, nhu cầu chi tiêu lớn buộc họ phải rút tiền để trang trải những khó khăn trước mắt.
Bắc Giang, Hà Nam là những tỉnh công nghiệp lớn ở phía Bắc. Năm 2023, hai tỉnh này thu hút nhiều lao động đến làm việc nhưng số người rút BHXH 1 cũng tăng gần 50% so với năm trước. Theo các chuyên gia, sự gia tăng số người rút BHXH 1 lần là điều đáng lo ngại không chỉ đối với hệ thống an sinh xã hội quốc gia mà ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động. Mới đây, Bộ LĐ-TB&XH đã có văn bản gửi BHXH Việt Nam cần thực hiện ngay các biện pháp nhằm hạn chế tình trạng chậm đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp và hưởng BHXH 1 lần. Đồng thời, ngành BHXH Việt Nam cần bảo đảm công tác quản lý, đầu tư Quỹ BHXH hướng đến mục tiêu an toàn, bền vững và hiệu quả.
Giai đoạn từ 2016 đến 2021, cả nước có hơn 4 triệu người lao động đề nghị và được giải quyết hưởng BHXH 1 lần, bình quân mỗi năm có gần 700.000 người hưởng BHXH 1 lần, số lượng năm sau luôn cao hơn năm trước với tốc độ tăng trung bình mỗi năm khoảng hơn 11%. Song điều đáng lo ngại là những người hưởng BHXH 1 lần tập trung nhiều nhất ở những người trẻ tuổi. Nếu tình trạng rút BHXH 1 lần vẫn tiếp tục gia tăng thì tương lai sẽ ảnh hưởng tới những người đáng ra phải được hệ thống an sinh xã hội chăm lo.
Theo Quỹ dân số Liên Hợp Quốc, Việt Nam là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Đến năm 2036, Việt Nam bước vào thời kỳ dân số già, chuyển từ xã hội "già hóa" sang xã hội "già". Già hóa dân số nhanh chóng dẫn đến tình trạng thiếu lao động trong tương lai cũng như nhu cầu an sinh xã hội ngày càng tăng ở người cao tuổi.
Hiện nay, cả nước có gần 13 triệu người cao tuổi trong đó chỉ có hơn 3,3 triệu người có lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng. Đây là vấn đề đáng lo ngại khi số người cao tuổi sống cùng nhau hoặc sống một mình ngày càng nhiều hơn.
Thời gian qua, BHXH các tỉnh, thành phố đã tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp, đổi mới và đa dạng hóa các hình thức thông tin, tuyên truyền để người dân ngừng rút BHXH 1 lần và tự nguyện tham gia vào lưới an sinh xã hội.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!