Chương trình Tư vấn trực tuyến: "Các vaccine quan trọng đầu đời trẻ không thể bỏ qua" diễn ra vào tối ngày 8/12/2023.
Tối ngày 8/12, Hệ thống tiêm chủng VNVC phối hợp cùng Đài truyền hình Việt Nam thực hiện chương trình Tư vấn trực tuyến: "Các vaccine quan trọng đầu đời trẻ không thể bỏ qua". Chương trình thu hút hàng ngàn lượt xem và hàng chục câu hỏi từ khán giả cả nước gửi về.
Chương trình có sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành gồm TS.BS Nguyễn An Nghĩa, Phó Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, BV Nhi đồng 1, TP. Hồ Chí Minh; BS Bùi Thanh Phong, Quản lý Y khoa, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC.
Mở đầu chương trình, TS.BS Nguyễn An Nghĩa lý giải nguyên nhân trẻ sơ sinh là đối tượng rất dễ mắc bệnh truyền nhiễm bởi hệ miễn dịch còn non nớt. Đặc biệt, có một thói quen rất phổ biến của người Việt là ôm hôn và cưng nựng trẻ sẽ dễ làm tăng nguy cơ lây lan bệnh lý đường hô hấp. Tới giai đoạn 9 - 12 tháng tuổi, trẻ bắt đầu tò mò, khám phá môi trường, tay cầm đồ vật và ngậm vào miệng sẽ dễ khiến virus, vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể. Trên 12 tháng, trẻ bắt đầu đi nhà trẻ, tiếp xúc với nhiều bạn khác cũng là nguyên nhân tăng lây nhiễm bệnh.
"Trong nửa năm nay, khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi Đồng 1 ghi nhận nhiều đợt dịch trẻ mắc tay chân miệng, có nhiều trường hợp diễn tiến nặng, biến chứng nghiêm trọng. Đồng thời, tỷ lệ bệnh nhi mắc bệnh hô hấp cũng tăng cao trong 2 tuần qua. Thời điểm cuối năm, mùa đông xuân khí hậu thất thường, các bệnh truyền nhiễm như cúm, viêm phổi, sởi, thủy đậu, tiêu chảy do Rotavirus… dự báo sẽ tăng cao, các phụ huynh cần chủ động chủng ngừa cho trẻ và tuân thủ các biện pháp phòng bệnh", bác sĩ An Nghĩa lưu ý.
Tại chương trình, các chuyên gia đã nêu nhiều bệnh lý truyền nhiễm nguy hiểm ảnh hưởng đến hệ thần kinh, hô hấp và tiêu hóa của trẻ trong những năm đầu đời, ảnh hưởng sự phát triển thể chất và tinh thần.
Nhóm bệnh về thần kinh có thể kể đến gồm viêm não, viêm màng não, áp xe não, viêm não tự miễn… Có nhiều tác nhân gây bệnh ảnh hưởng đến não, trong đó chủ yếu là các loại virus, vi khuẩn. Trong đó virus thường gặp là cúm, herpes simplex, virus viêm não Nhật Bản, virus bại liệt (Poliovirus), virus thủy đậu (Varicella zoster)...; vi khuẩn thường gặp là phế cầu khuẩn, não mô cầu khuẩn, vi khuẩn Hib…
Nhóm bệnh hô hấp gồm có cúm, viêm phổi, ho gà, sởi, bạch hầu… Trong đó, trẻ mắc ho gà có thể tử vong do các biến chứng viêm phổi, viêm não. Bệnh lây lan mạnh khi một người mắc bệnh có thể lây cho 12-18 người tiếp xúc. 90% người tiếp xúc với người mắc có thể bị lây. Vừa qua, Hà Nội cũng ghi nhận một bệnh nhi 6 tuần tuổi mắc ho gà.
Cúm có thể tự khỏi song cũng có thể biến chứng ở người mắc bệnh mạn tính hoặc trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Các biến chứng gồm viêm tai, viêm phế quản, viêm phổi, viêm não, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.
Phế cầu là nguyên nhân hàng đầu gây viêm phổi, viêm phổi do phế cầu chiếm tỷ lệ khoảng 40-60% ca mắc viêm phổi. Nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm, trẻ dễ gặp các biến chứng, suy hô hấp, điều trị kéo dài và khó khăn do phế cầu có đặc tính kháng kháng sinh mạnh.
TS.BS Nguyễn An Nghĩa tư vấn về các bệnh lý trẻ có thể mắc trong năm đầu đời và cách phòng bệnh.
Trước thắc mắc của một số phụ huynh là "viêm phổi do phế cầu khác gì với viêm phổi do cúm", bác sĩ An Nghĩa lý giải phế cầu và cúm là hai tác nhân khác nhau nhưng có mối liên quan với nhau. "Một số bằng chứng cho thấy cho thấy khi nhiễm cúm thì phế cầu cũng dễ tấn công và gây bệnh hơn và ngược lại. Khi nhiễm cúm, niêm mạc đường hô hấp thường bị tổn thương, "mở đường" thuận lợi cho vi khuẩn phế cầu trú ở vùng hầu họng xâm nhập cơ thể gây bệnh", bác sĩ An Nghĩa phân tích.
Nhóm bệnh dễ mắc thứ 3 là bệnh về đường tiêu hóa, tiêu biểu nhất là tiêu chảy cấp do Rotavirus. Bác sĩ Bùi Thanh Phong cho biết theo thống kê cứ 2 trẻ nhập viện do tiêu chảy thì có một trẻ nhiễm tác nhân này. Bệnh có đặc điểm gây tiêu chảy, mất nước, khó bù nước, có thể dẫn đến trụy mạch tử vong.
Một điều may mắn là hiện phần lớn các tác nhân đã có vaccine phòng ngừa, phụ huynh cần cho trẻ đi tiêm đầy đủ. Bác sĩ Bùi Thanh Phong cho biết mỗi loại vaccine được sản xuất có lịch tiêm, hiệu quả tạo miễn dịch khác nhau, có thể mũi đầu tiên chưa tạo được đủ kháng thể chống lại bệnh. Vì vậy, một số vaccine cần tiêm nhiều mũi, ở nhiều thời điểm khác nhau.
Trẻ sơ sinh sau khi chào đời cần tiêm vaccine viêm gan B sơ sinh và lao trong 24 giờ đầu tiên. Hai mũi tiêm này đặc biệt quan trọng, tránh lây truyền virus từ mẹ sang con và phơi nhiễm với tác nhân gây bệnh từ các nguồn khác.
Ở mốc 6 tuần tuổi (1,5 tháng) trẻ cần được chủng ngừa khoảng 5 mũi phòng các bệnh gồm viêm gan B; vaccine 6 trong 1 phòng bại liệt, ho gà, uốn ván, bạch hầu, vi khuẩn Hib, viêm gan B… Phụ huynh nên tiêm đủ phác đồ 3 mũi 6 trong 1 và phế cầu khuẩn trong 6 tháng đầu để bảo vệ trẻ. Mũi tiêm thứ 4 (tiêm nhắc lại) nên hoàn thành lúc trẻ 16-18 tháng. Với vaccine Rotavirus, trẻ cần hoàn thành phác đồ trước 8 tháng tuổi.
Bác sĩ Bùi Thanh Phong tư vấn các mốc thời gian trẻ cần được chủng ngừa đầy đủ trong năm đầu đời.
Vào 6 tháng tuổi, trẻ không còn kháng thể được mẹ truyền sang, trong khi miễn dịch tự nhiên của cơ thể chưa hoàn thiện. Do đó, các mũi tiêm khi 6 tuần tuổi rất quan trọng với các mũi ngừa cúm, phòng viêm màng não do não mô cầu B, C.
Từ 9 tháng tuổi, trẻ cần tiêm tối thiểu 5 loại vaccine gồm sởi, sởi - quai bị - rubella, thủy đậu, viêm não Nhật Bản, viêm màng não do não mô cầu tuýp A, C, Y, W-135 và các mũi vaccine nhắc lại. Trong đó, vaccine ngừa sởi - quai bị - rubella, thủy đậu và não mô cầu đều có phác đồ 2 mũi tiêm, hiệu quả từ 95% trở lên khi được tiêm sớm.
Trẻ em từ 12 tháng cần được tiêm bổ sung tối thiểu 6 loại vaccine, trong đó có những loại rất quan trọng như thủy đậu, viêm não Nhật Bản, sởi-quai bị-rubella...
Trong bối cảnh nhiều địa phương đang cạn kiệt nhiều vaccine quan trọng cho trẻ em và người lớn, Hệ thống gần 150 trung tâm tiêm chủng VNVC trên cả nước đang có hơn 40 loại vaccine, phòng gần 50 bệnh truyền nhiễm cho trẻ em và người lớn, bao gồm cả các vaccine có cùng công năng với vaccine trong chương trình tiêm chủng mở rộng như lao, viêm gan B, 5 trong 1, 6 trong 1, sởi, viêm não Nhật Bản…
Nỗ lực chia sẻ gánh nặng tài chính cho phụ huynh cuối năm, VNVC đem đến nhiều chương trình ưu đãi hấp dẫn như: 6 trong 1 chỉ còn 996 nghìn đồng, ưu đãi 100 nghìn đồng khi tiêm vaccine Phế cầu 13, tiết kiệm gần 2 triệu đồng khi mua Gói vaccine, ưu đãi 100 nghìn đồng khi lần đầu tiêm vaccine Gardasil 9... đặc biệt hỗ trợ tiêm vaccine trước - trả chi phí sau, không lo lãi suất. Ngoài ra, trẻ khi đến tiêm chủng VNVC sẽ được khám sàng lọc miễn phí, hệ thống nhắc lịch tiêm qua tin nhắn điện thoại hoặc Mobile App VNVC sẽ hỗ trợ phụ huynh tiêm đúng và đủ phác đồ cho bé… Để được tư vấn và đặt lịch tiêm, bạn có thể liên hệ đến hotline 028 7102 6595 hoặc đến trực tiếp các trung tâm VNVC trên toàn quốc.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!