Những hiểu lầm về tăng huyết áp gây biến chứng nghiêm trọng

Anh D.T (44 tuổi, ngụ Đồng Nai) bị tăng huyết áp 3 năm nay, không đi tái khám mà uống theo toa thuốc cũ. Đầu tháng 4, anh đau ngực dữ dội từng cơn, khó thở, vã mồ hôi, nôn ói. Bác sĩ chẩn đoán anh bị nhồi máu cơ tim cấp do hẹp 96% động mạch vành trái. Ngoài ra, chức năng co bóp cơ tim (EF) giảm còn 45% (chỉ số bình thường trên 60%), chẩn đoán anh bị suy tim độ II. Nguyên nhân là do tình trạng tăng huyết áp diễn tiến trong thời gian dài, không được kiểm soát hiệu quả.

Hai năm trước, anh M.N (30 tuổi, TP. Hồ Chí Minh) tình cờ phát hiện tăng huyết áp nhưng thấy khỏe mạnh nên không điều trị. Vài tuần nay anh hay đau đầu, khó ngủ, tiểu đêm nhiều hơn. Đi khám, anh bất ngờ khi bác sĩ thông báo chỉ số xét nghiệm đạm trong nước tiểu tăng bất thường, chức năng lọc cầu thận còn 60%, chẩn đoán suy thận độ 2.

ThS.BS Huỳnh Thanh Kiều, Trưởng khoa Nội tim mạch 1, Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh cho biết, thời gian gần đây bệnh viện tiếp nhận rất nhiều bệnh nhân tăng huyết áp lâu năm bị biến chứng đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy tim, suy thận… Phân tích nguyên nhân cho thấy, nhiều bệnh nhân lầm tưởng tai hại về bệnh như: tăng huyết áp ở người khỏe mạnh thì không cần điều trị, dùng lại toa thuốc huyết áp trong nhiều năm liền, tăng huyết áp chỉ gặp ở người trên 40 tuổi, có thể ngưng thuốc khi chỉ số huyết áp về mức bình thường…

Tăng huyết áp thứ phát có nguyên nhân do bất thường ở các cơ quan như hẹp động mạch thận, thận đa nang, viêm cầu thận cấp, viêm đài bể thận… chiếm tỷ lệ cao nhất. Ngoài ra, còn có thể do bệnh lý tim mạch (hẹp eo động mạch chủ, Takayasu…), nội tiết (cường giáp, nhược giáp, tăng sinh tuyến thượng thận bẩm sinh, cường Aldosterone…). Tăng huyết áp thứ phát thường biểu hiện sớm ở trẻ nhũ nhi và trẻ nhỏ, cụ thể là trẻ dưới 9 tuổi.

Người bệnh siêu âm tim kiểm tra sức khỏe tim mạch tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Ảnh: Hạ Vũ

Tăng huyết áp nguyên phát hay còn gọi là tăng huyết áp vô căn, không xác định rõ nguyên nhân. Bệnh liên quan chặt chẽ với tình trạng thừa cân béo phì, chế độ ăn mặn nhiều muối và dầu mỡ, ít vận động, stress…

Theo Medical News Today, tăng huyết áp ảnh hưởng đến khoảng 7,5% người từ 18-39 tuổi, 33,2% người từ 40-59 tuổi và 63,1% người trên 60 tuổi trên thế giới. Tại Việt Nam, có tới 47,3% người trưởng thành mắc bệnh tăng huyết áp, gần 60% trong số đó chưa được phát hiện và trên 80% chưa được điều trị. Cũng theo một nghiên cứu của Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ, hơn 50% số trẻ 7 tuổi bị tăng huyết áp do béo phì và tỷ lệ này tăng lên 85-95% ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Đáng lo ngại khi chỉ một số ít bệnh nhân có biểu hiện nhức đầu, chóng mặt, ù tai, mặt đỏ bừng, buồn nôn, lo lắng… còn lại hầu như bệnh diễn tiến âm thầm. Có không ít trường hợp đột tử nhưng trước đó hoàn toàn khỏe mạnh, vẫn nói chuyện bình thường.

Bác sĩ Kiều nhấn mạnh, người bệnh tăng huyết áp buộc phải uống thuốc hàng ngày để kiểm soát huyết áp dù chỉ số huyết áp đã ổn định. Trong quá trình điều trị, bệnh nhân cần tái khám theo lịch hẹn. Khi thăm khám trực tiếp, bác sĩ đánh giá triệu chứng, có thể yêu cầu thêm xét nghiệm máu, siêu âm tim, chụp cắt lớp vi tính... Trên cơ sở đó, bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng thuốc, đổi thuốc mới và tư vấn chăm sóc phù hợp.

Người bệnh tăng huyết áp kèm các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, suy thận, suy tim… cần tái khám định kỳ để được kiểm tra tình trạng huyết áp và bệnh đi kèm để điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi thuốc nếu cần. Trường hợp trẻ có tiền sử gia đình tăng huyết áp, thừa cân, béo phì, thường xuyên tiếp xúc khói thuốc lá… nên được kiểm tra sức khỏe tim mạch định kỳ hàng năm để phát hiện sớm bất thường và điều trị kịp thời.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!