Xếp hàng dài chờ lấy phiếu lý lịch tư pháp
Liên tục trong nhiều ngày qua, lượng người tới Sở Tư pháp Hà Nội xác minh lý lịch tư pháp tăng đột biến, có thời điểm quá tải, phải xếp hàng dài vài chục mét.
Hồ sơ, thủ tục xin cấp rất đơn giản gồm tờ khai yêu cầu cấp lý lịch tư pháp kèm theo căn cước công dân hoặc hộ chiếu của người được cấp phiếu lý lịch tư pháp. Tuy nhiên, do nhu cầu quá lớn đã dẫn đến tình trạng người dân phải chờ đợi.
Từ ngoài sân đến dọc hành lang và trong phòng, từ 8h sáng, nhiều người dân đã đến đây để nộp hồ sơ xin cấp phiếu lý lịch tư pháp. Nhiều nhất là những lái xe công nghệ, từ xe ôm, đến taxi.
Anh Thắng tranh thủ đến từ sớm, lấy số, đợi trong 1 buổi sẽ đến lượt. Nhiều người nhà xa đến muộn sẽ phải sang buổi chiều.
Phòng chờ làm thủ tục luôn kín ghế chờ, nhiều người đứng đợi đến lượt. Có nhiều người dân ở các huyện ngoại thành thậm chí phải tính phương án di chuyển từ hôm trước và ở lại nhà người thân để sáng ra sớm nhất có thể.
3 phòng nhận hồ sơ với 10 cán bộ làm việc liên tục. Thời gian giải quyết các thủ tục từ 1 đến 1,5 giờ mỗi ngày so với quy định. Không chỉ tiếp nhận trực tiếp, người dân có thể gửi hồ sơ trực tuyến và theo đường bưu điện. TP Hà Nội đã có văn bản yêu cầu Sở Tư pháp Hà Nội liên tục đổi mới phương thức tiếp nhận hồ sơ nhằm giải tỏa việc người dân phải xếp hàng chờ đợi.
Hiểu đúng về phiếu lý lịch tư pháp
Nhu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp của người dân có xu hướng ngày càng gia tăng. Từ cuối năm 2022 tới nay, tại một số thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Nghệ An, tình trạng này tăng đột biến. Các cơ quan cấp phiếu đang thực hiện giải pháp để cấp phiếu đúng và trước thời hạn quy định.
Hiến pháp năm 2013 và nhiều luật cũng quy định bảo vệ thông tin cá nhân. Việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp trong bối cảnh hiện nay phải đặt nhiệm vụ bảo vệ thông tin cá nhân lên hàng đầu và phải thực hiện đúng mục đích, ý nghĩa của Phiếu lý lịch tư pháp như nó vốn có. Luật Lý lịch tư pháp ra đời đã cho thấy vai trò quan trọng của lý lịch tư pháp ở Việt Nam. Đó là:
- Giúp tòa án quyết định áp dụng tình tiết tăng nặng khi "tái phạm, tái phạm nguy hiểm" theo quy định của Bộ Luật hình sự.
- Giúp tòa án trong quá trình giải quyết các tranh chấp dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh tế, thương mại, lao động và hành chính
- Hỗ trợ hoạt động tuyển dụng, quản lý nhân sự trong một số lĩnh vực đặc biệt bảo hiểm, ngân hàng, chứng khoán, y tế, giáo dục nghề nghiệp, khoa học công nghệ, cấp giấy phép lao động...
- Hỗ trợ việc đánh giá tình hình tội phạm, thống kê tội phạm.
- Hhi nhận việc xóa án tích cho người bị kết án, góp phần giúp người từng bị kết án tái hòa nhập cộng đồng và góp phần rất lớn thực hiện chính sách nhân đạo của pháp luật hình sự nước ta.
Lạm dụng yêu cầu phiếu lý lịch tư pháp
Cần phải nhấn mạnh lại rằng theo Luật Lý lịch tư pháp, Phiếu lý lịch tư pháp là phiếu có giá trị chứng minh cá nhân có hay không có án. Phiếu được yêu cầu theo đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên, phiếu lý lịch tư pháp đang bị các tổ chức, cá nhân lạm dụng tràn lan, gây sức ép tới các cơ quan cấp phiếu.
Phiếu lý lịch Tư pháp hiện có 2 mẫu:
- Phiếu số 1 sẽ ghi không có án tích đối với những trường hợp án tích đã được xóa.
- Phiếu số 2 ghi đầy đủ án tích dù đã được xóa hay không được xóa.
Mặc dù phiếu số 2 và chỉ cấp cho cơ quan tiến hành tố tụng và cá nhân, không phục vụ cho các mục đích khác nhưng trên thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn yêu cầu trong hồ sơ tuyển dụng phiếu số 2.
Anh Hùng lái xe công nghệ định chuyển sang lái ô tô cho 1 doanh nghiệp. Anh cũng phải lấy phiếu lý lịch thứ 2 để nộp cùng hồ sơ theo yêu cầu của đơn vị tuyển dụng.
Chị Hậu làm dọn vệ sinh cho một công ty nhưng cũng 6 tháng/lần, công ty yêu cầu nộp phiếu lý lịch tư pháp. Nhiều lao động phổ thông như chị làm các công việc như công nhân, bảo vệ cũng đến 4-5 lần xin cấp phiếu.
Sau đại dịch COVID-19, nhu cầu du học, xuất khẩu lao động, các hoạt động sản xuất gia tăng. Nhiều cơ quan, doanh nghiệp yêu cầu người lao động nộp phiếu lý lịch tư pháp trong hồ sơ xin việc là nguyên nhân khiến số lượng yêu cầu cấp phiếu tăng vọt. Chỉ 4 tháng đầu năm, số phiếu cấp trên toàn quốc đã gần bằng số phiếu của cả năm 2021.
Trước tình hình này, để đảm bảo nhu cầu cấp phiếu của người dân, Bộ Tư pháp đã có chỉ đạo, hướng dẫn cơ quan cấp phiếu tại các địa phương đảm bảo nhân lực và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin.
Bộ Tư pháp cho biết không khuyến khích việc yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp tràn lan, không thực sự cần thiết và không đúng mục đích theo quy định của pháp luật. Đặc biệt, Phiếu lý lịch tư pháp số 2 - ghi đầy đủ án tích, dù đã được xóa hay không được xóa. Vì việc này ảnh hưởng đến quyền và lợi ích người dân.
Bộ Tư pháp khẳng định Luật lý lịch tư pháp không đặt ra yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp. Những yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp phải có quy định cụ thể pháp luật chuyên ngành. Trước mắt, sẽ cần có những quy định để kiểm soát tốt hơn tình trạng yêu cầu Phiếu lý lịch tư pháp không đúng mục đích và xử lý việc lạm dụng như hiện nay.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!