Một trong những nguyên nhân chủ yếu là lái xe không tuân thủ pháp luật về giao thông, việc giám sát hành trình của xe khách, cũng như kiểm tra, thanh tra hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh vận tải hành khách bằng xe ô tô chưa mang lại hiệu quả, thậm chí bị buông lỏng. Đâu là những lỗ hổng trong thực hiện các quy phạm phạm luật trong lĩnh vực này và cần tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh vận tải hành khách như thế nào?
Tai nạn giao thông trên cả nước nhiều năm gần đây đang giảm cả về 3 con số: Số vụ, số người chết và người bị thương. Song gần đây, những vụ tai nạn giao thông liên quan đến xe khách lại xảy ra liên tục với hậu quả từ nghiêm trọng đến rất nghiêm trọng. Bộ Giao thông vận tải yêu cầu Cục Đường bộ Việt Nam, Sở GTVT các tỉnh, thành phố tổ chức tổng kiểm tra tình hình hoạt động kinh doanh vận tải hành khách bằng xe ô tô theo hợp đồng, kinh doanh vận tải khách du lịch, nhằm triển khai Công điện ngày 31/10/2023 của Thủ tướng Chính phủ về khắc phục hậu quả vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng tại tỉnh Lạng Sơn.
Gia tăng các vụ TNGT do xe khách
Rạng sáng thứ Ba tuần trước, trên Quốc lộ 1A, đi qua địa phận xã Hòa Lạc, huyện Hữu Lũng, Lạng Sơn, vụ xe chở khách đâm vào đuôi xe chở xi măng đậu bên đường đã gây ra hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, khiến 5 người thiệt mạng và 10 người bị thương xảy ra. Lái xe khách đã bị cơ quan công an khởi tố với tội danh "Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ". Điều đáng nói là 19 tiếng trước thời điểm xảy ra tai nạn thiết bị giám sát hành trình trên xe đã bị ngắt kết nối.
Hiện trường vụ TNGT nghiêm trọng ở Lạng Sơn
Trước đó vào rạng sáng ngày 30/9, một vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng khác liên quan đến xe khách cũng đã xảy ra trên QL20 từ tỉnh Đồng Nai đi Lâm Đồng, khiến 4 người thiệt mạng và 5 người bị thương. Xe khách này không chỉ vi phạm tốc độ khi xảy ra tai nạn mà đã nhiều lần vì lỗi này. Đặc biệt lái xe đã bị thu giữ bằng lái vì lỗi vi phạm chạy quá tốc độ.
Ngày 14/2 tại Huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam đã xảy ra vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trong giữa xe khách 16 chỗ và xe đầu kéo sơ mi rơ móc . Hậu quả của vụ tai nạn đã khiến 10 thiệt mạng và nhiều người bị thương . Theo kết quả điều tra ban đầu xe khách lúc tai nạn là 69 km/h, 10 giây trước 73 km/h. Trong khi tốc độ đường Võ Chí Công là 60 km/h vì chưa hoàn thành. Xe chỉ được phép chở 16 người nhưng đã chở đến 21 người.
Chiều ngày 28/8 tại xã Minh Hưng , huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước một xe tải bất ngờ mất lái va chạm với xe khách chạy chiều ngược lại. Cú va chạm mạnh khiến xe khách lật ngang sang bên phải đường. Vụ tai nạn khiến xe khách hư hỏng nặng, nhiều hành khách bị thương được người dân hỗ trợ đưa đi cấp cứu.
Rạng sáng ngày 28/8 tại nút giao quốc lộ 47 với đường vành đai phía Tây qua địa phận phường Đông Hải, TP Thanh Hóa xảy ra tai nạn giữa ô tô khách và ô tô tải . Sau khi xảy ra va chạm, xe tải lẫn xe khách tiếp tục cùng đâm vào xưởng gỗ nội thất. Tài xế xe khách thiệt mạng. Tại thời điểm vụ tai nạn xảy ra, trên xe khách có khoảng 14-15 người.
Thống kê của Bộ Công an tính đến năm 2022, tổng số xe ô tô toàn quốc là 5,1 triệu xe, trong đó tổng số xe kinh doanh vận tải bằng đường bộ là gần 1 triệu xe. Theo Hiệp hội vận tải ô tô, loại hình hộ kinh doanh vận tải bằng xe ô tô vẫn chiếm trên một nửa số lượng phương tiện, hoạt động với phạm vi không giới hạn.
Thấy gì từ sai phạm của nhà xe Thành Bưởi?
Nhìn từ sai phạm ban đầu của Công ty hay còn gọi là nhà xe Thành Bưởi, doanh nghiệp vận tải này có thể đang vi phạm các quy định của pháp luật trong thời gian dài, nhưng chỉ khi xảy ra tai nạn gây thương vong nghiêm trọng thì việc kiểm tra toàn diện doanh nghiệp này mới được tiến hành.
Công an kiểm tra trụ sở Công ty Thành Bưởi. Ảnh: Thành Chung - TTXVN
Nhóm phóng viên thời sự đã tiến hành điều tra trong nhiều ngày và phát hiện nhiều vi phạm liên quan đến các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về bến bãi và giám sát qua camera hành trình.
Sở GTVT TP Hồ Chí Minh đã chỉ ra hàng loạt vi phạm của nhà xe Thành Bưởi, bao gồm:
Nhiều lái xe vi phạm thời gian lái xe liên tục (quá 4 giờ) ....và vi phạm thời gian lái xe làm việc trong ngày (quá 10 giờ).
Công ty không thực hiện theo dõi khám sức khỏe định kỳ lái xe.
Công ty không trích xuất được dữ liệu tổng hợp về hồ sơ lý lịch phương tiện. Không cập nhật đầy đủ quá trình hoạt động của phương tiện vào lý lịch phương tiện.
Nhà xe này cũng tổ chức đón trả khách thường xuyên lặp đi lặp lại hàng ngày.... tại trụ sở chính, chi nhánh, văn phòng đại diện.. vi phạm quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ôtô.
Sau các vụ tai nạn giao thông, xác định vi phạm, xử phạt là quy trình phải thực hiện, nhưng không có hình phạt nào lấy lại được mạng sống cho những nạn nhân trong các vụ tai nạn. Từ nay đến cuối năm, nhu cầu đi lại của người dân tăng cao,
Ủy ban an toàn giao thông đặt ra mục tiêu kéo giảm từ 5 đến 10% về số vụ và thương vong do tai nạn giao thông so với năm trước. Thực trạng, nguyên nhân đều đã thấy rõ, có lẽ vấn đề chỉ nằm ở ý thức của mỗi lái xe, doanh nghiệp kinh doanh vận tải khách, và sự quyết liệt trong chỉ đạo và thực hiện nhiệm vụ bảo đảm trật tự ATGT của Cấp ủy, chính quyền và lực lượng chức năng ở các địa phương.
Ông Nguyễn Hoàng Anh - Phó Trưởng phòng Quản lý vận tải, phương tiện người lái, Cục Đường bộ Việt Nam sẽ cùng bàn luận để làm rõ hơn về vấn đề này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!