Dải ruy băng nylon trắng từ tàn tích một quả bom chùm, dùng để ổn định và xoay bom nhỏ (Ảnh: The Guardian)
Các bức ảnh về tàn tích vũ khí được ghi nhận ở miền Nam Lebanon cho thấy Israel đã sử dụng bom chùm trong cuộc chiến kéo dài 13 tháng tại nước này. Sáu chuyên gia vũ khí đã phân tích hình ảnh và xác định tàn tích của hai loại bom chùm Israel được tìm thấy tại 3 khu vực phía Nam sông Litani, gồm Wadi Zibqin, Wadi Barghouz và Wadi Deir Siryan.
Đây là dấu hiệu đầu tiên cho thấy Israel sử dụng bom chùm sau gần 2 thập kỷ, kể từ cuộc chiến năm 2006. Hai loại bom chùm được phát hiện gồm đạn pháo 155mm M999 Barak Eitan và tên lửa dẫn đường 227mm Ra’am Eitan. Bom chùm là loại vũ khí được nhiều nước cấm vì khả năng phát tán hàng trăm bom nhỏ trên diện rộng và tỷ lệ không nổ cao, gây nguy hiểm lâu dài cho dân thường.
Hiện có 124 quốc gia tham gia công ước cấm bom chùm, nhưng Israel không phải thành viên. Giới chuyên môn cho rằng bom chùm luôn gây rủi ro với dân thường do khó kiểm soát phạm vi sát thương và tàn tích có thể gây chết người trong nhiều năm. Quân đội Israel không xác nhận cũng không phủ nhận việc sử dụng bom chùm, chỉ nói rằng sử dụng “vũ khí hợp pháp theo luật pháp quốc tế và giảm thiểu rủi ro cho dân thường”.
Tàn tích nghi là bom chùm Barak Eitan, với chữ “cluster” viết bằng tiếng Hebrew trên vỏ đạn (Ảnh: The Guardian)
Cuộc chiến giữa Israel và Hezbollah, bắt đầu từ tháng 10/2023 và khiến gần 4.000 người thiệt mạng tại Lebanon cùng khoảng 120 người tại Israel, đã để lại nhiều khu vực ở phía Nam Lebanon trong tình trạng đổ nát. Israel vẫn tiến hành các cuộc không kích gần như hàng ngày dù đã có thỏa thuận ngừng bắn.
Lebanon có lịch sử đau thương với bom chùm, khi Israel từng rải khoảng 4 triệu bom chùm trong những ngày cuối của cuộc chiến năm 2006, với ước tính khoảng 1 triệu quả không nổ. Hơn 400 người đã thiệt mạng vì bom chùm sót lại kể từ năm 2006. Đây cũng là lý do thúc đẩy việc soạn thảo công ước quốc tế cấm bom chùm năm 2008.
Tàn tích được hai chuyên gia xác định thuộc tên lửa dẫn đường Ra’am Eitan, với ký hiệu hình thoi màu vàng cho thấy chứa bom nhỏ nổ mạnh (Ảnh: The Guardian)
M999 Barak Eitan do Elbit Systems sản xuất được xác nhận qua phân tích của 6 chuyên gia vũ khí. Quả đạn này chứa 9 bom nhỏ, mỗi bom tạo ra khoảng 1.200 mảnh vonfram khi nổ. Tàn tích loại bom chùm thứ hai cũng được 5 chuyên gia xác định, dù chưa thể chỉ rõ mẫu do thiếu tài liệu công khai. Một số phân tích cho rằng đó là tên lửa 227mm Ra’am Eitan, được Israel trang bị cho lực lượng ở biên giới phía Bắc vào năm 2024.
Các báo cáo từ Israel cho rằng hai loại bom chùm trên được phát triển để giảm tỷ lệ không nổ, nhưng giới chuyên môn cảnh báo tỷ lệ thực tế thường cao hơn nhiều so với số liệu nhà sản xuất công bố. Một số tổ chức nhân quyền khẳng định không thể sử dụng bom chùm theo cách hạn chế thiệt hại cho dân thường.
Bình luận (0)