Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung (Hải Dương) phát biểu tại phiên thảo luận của Quốc hội
Tại phiên thảo luận của Quốc hội về tình hình kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước sáng 1/6, một số đại biểu Quốc hội đã nêu lên ý kiến liên quan đến lĩnh vực giáo dục – đào tạo.
Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung (Hải Dương) nhấn mạnh, giáo dục là vấn đề cốt lõi để phát triển đất nước và ổn định an sinh xã hội. Theo đó, "Một xã hội sẽ không phát triển nếu như thiếu nhận thức và không có nền giáo dục tốt. Giáo dục mà không có giá trị trung thực thì có cải cách mấy cũng bằng thừa".
Đại biểu đã đề cập những bất cập về cải cách về thay đổi chương trình và các mức học phí của các bậc học: "Vấn đề học phí và kinh phí đào tạo trong thời kì kinh tế nói chung đang bất ổn từ nhiều khía cạnh và được rất nhiều bậc phụ huynh hay nhân dân quan tâm. Tại sao lại cứ tăng kinh phí học phí hay các khoản phí khác tùy từng trường, từng nơi ở các cấp bậc thấp hay siết chặt đầu vào ở các cấp bậc cao mà đầu ra lại bung lỏng. Thiết nghĩ ở các bậc tiểu học, trung học cơ sở hay phổ thông trung học, chúng ta phải có cơ chế giải pháp hạ học phí ở mức thấp nhất, hỗ trợ tốt nhất cho các em vì đó là trẻ em dưới mười tám tuổi cần phải có môi trường nhận thức và học tập để phát triển".
Đại biểu kiến nghị nghiên cứu điều chỉnh học phí ở cấp bậc cao hơn là đại học và sau đại học bởi các em trên 18 tuổi có thể tự định hướng và có trách nhiệm với cuộc sống của mình.
"Tôi thấy ở một số nước, nhiều em để tiếp tục đi học đại học đã tự đi làm thêm ngoài giờ để có thể thêm thu nhập. Thậm chí họ đi làm thêm một hai năm có kinh phí họ mới đăng kí học đại học" - đại biểu Dung cho biết.
Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung cũng chỉ ra hiện tượng bậc đại học thi tuyển khắt khe ở đầu vào nhưng đầu ra lại buông lỏng dẫn đến chất lượng không đảm bảo và không có chọn lọc, sàng lọc.
Một vấn đề giáo dục nhức nhối khác được đại biểu đoàn Hải Dương đề cập là áp lực học tập từ nhà trường, gia đình đến các em học sinh. Đây chính là một nguyên nhân gây trầm cảm với rất nhiều vấn đề sinh lý khác cho học sinh và sinh viên hiện nay.
"Đáng buồn hơn là tỉ lệ học sinh trầm cảm hay có nhiều vụ việc tự tử có liên quan đến vấn đề điểm số và thành tích vẫn đang không ngừng tăng lên dẫn tới không tránh khỏi những xót xa thương tâm và hệ lụy trong xã hội. Vô hình chung phải chăng chúng ta đang tạo ra áp lực cho giới trẻ từ nhiều phía. Có thể thấy giáo dục ở Việt Nam chỉ có học, học và học mà thiếu đi những mô hình trải nghiệm, thiếu những lớp học ngoại khóa gần gũi thiên nhiên, gắn kết với tự nhiên, thiếu đi những không gian xanh hoạt động ngoài trời chung. Thay vào đó là những mô hình quy hoạch các dịch vụ kinh doanh quán xá như game, quán bia hơi, karaoke… mọc lên ở mọi nơi. Giới trẻ thiếu đi sự vận động tự nhiên ngoài trời, mà thay vào đó là những không gian gò bó cùng những áp lực thành tích ảo, chỉ tiêu ảo do gia đình và nhà trường tạo ra" - Đại biểu Dung nói.
Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung cho rằng, áp lực học tập không chỉ từ phía gia đình, nhà trường mà còn ở cả xã hội, do vậy cần xây dựng mô hình công cộng nhiều hơn để giải tỏa vấn đề áp lực đến trường.
Cũng về lĩnh vực giáo dục, đại biểu Vương Quốc Thắng (Quảng Nam) bày tỏ quan tâm đến vai trò của đại học đối với phát triển bền vững, thịnh vượng, nâng cao năng lực cạnh tranh và năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia, trong đó có tự chủ đại học; hợp tác giữa nhà nước, trường đại học và doanh nghiệp; kiểm định chất lượng giáo dục đại học; triển khai sâu rộng quản trị đại học tiên tiến; phát triển sử dụng, đãi ngộ đội ngũ giảng viên, cán bộ quản trị đại học…
Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam Vương Quốc Thắng phát biểu. Ảnh: TTXVN
Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho rằng, thời gian qua, tự chủ đại học đã thể hiện chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước với nhiều kết quả tích cực; làm thay đổi và phát triển nhanh chóng các trường đại học nhưng vẫn còn có những khó khăn, vướng mắc cần được xem xét một cách tổng thể và kịp thời tháo gỡ.
"Chúng ta cần có khung pháp lý rõ ràng về vai trò chỉ đạo, quản trị và điều hành giữa Đảng ủy, Hội đồng trường và Ban giám hiệu nhà trường để tránh sự chồng chéo và tạo ra xung đột không đáng có, đồng thời quy định rõ trách nhiệm giải trình" – đại biểu tỉnh Quảng Nam cho biết.
Đại biểu Vương Quốc Thắng khẳng định, "tự chủ đại học và trách nhiệm giải trình" là hai mặt không thể tách rời, thiếu trách nhiệm giải trình sẽ dễ biến tự chủ thành tự trị. Đại biểu nêu rõ, có hai công cụ quan trọng để thực hiện trách nhiệm giải trình, đó là kiểm định chất lượng giáo dục và công khai, minh bạch thông tin hoạt động của trường đại học.
Đại biểu đề nghị, để tạo ra sự đột phá trong tự chủ đại học, Chính phủ nên cân nhắc lập một Ủy ban hoặc một Hội đồng cấp quốc gia về tự chủ đại học để giải quyết triệt để các vướng mắc và tạo ra động lực giúp các trường đại học tự chủ thực chất.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!