Mới đây, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 14 về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung, qua đó khẳng định, đây là vấn đề ngày càng được Đảng ta quan tâm, giúp mỗi cán bộ đảng viên có nhiều hơn cơ hội để cống hiến cho nhân dân, cho đất nước.
Cán bộ sẵn sàng đổi mới, đột phá, sáng tạo vì lợi ích chung nghĩa là phải vượt qua nếp nghĩ, thói quen cũ và cả định kiến. Điều đó được ví như đi trên một con đường mới nhiều gai góc, rủi ro và kể cả hiểm nguy. Do đó, lần đầu tiên việc Bộ Chính trị ban hành Kết luận khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung sẽ giúp những cán bộ tự tin hơn dám bước qua những thách thức, lối mòn để tìm đến với những thành công mới. Nhìn lại hơn 90 năm dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, có thể thấy, không thiếu những cán bộ, đảng viên năng động, sáng tạo, xung kích, tiên phong, đã dám đối mặt với thách thức để thực hiện hai chữ: Xé rào. Những cán bộ, những người lãnh đạo này luôn đặt chữ vì lợi ích chung lên đầu tiên vì họ luôn lắng nghe và nhìn vào mắt người dân.
Năm 1966, Tỉnh ủy Vĩnh Phúc ra Nghị quyết cho phép nông dân tự cấy cày trên đất đai của hợp tác xã và đến cuối vụ được phép giữ lại sản phẩm vượt định mức. Nông dân phấn chấn vì năng suất lúa tăng nhưng tại thời điểm đó, không phải tư duy và quyết định áp dụng khoán của Bí thư Tỉnh ủy Kim Ngọc - đã được chấp thuận một cách dễ dàng, thậm chí ông còn bị kiểm điểm. Tuy nhiên, thực tế đã chứng minh người dân được lợi khi áp dụng khoán, cán bộ không tư lợi. Do vậy, cơ chế này trở thành viên gạch đầu tiên để Đảng từng bước hoạch định chủ trương đổi mới cơ chế quản lý trong nông nghiệp, khoán 100, rồi khoán 10, trong cả nước.
Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt kiểm tra công tác vận hành đường dây 500 kV Bắc - Nam
Đường dây 500 kV Bắc - Nam được Chính phủ quyết chủ trương xây dựng năm 1992 nhưng đã gặp không ít rào cản, với những nghi ngờ dự án thất bại, gây lãng phí ngân sách. Tuy nhiên, cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt với tầm nhìn xa, dám chịu trách nhiệm đã từng nói "Nếu đóng điện không thành công thì xin từ chức". Và rồi, công trình lịch sử ấy thành công góp phần quan trọng để Việt Nam thực hiện mục tiêu hiện đại hóa công nghiệp hóa.
Nhìn lại có thể thấy rất nhiều mô hình xé rào thành công và được ghi nhận. Nhưng chúng ta cũng phải thấy rằng không ít kẻ lợi dụng đổi mới, sáng tạo vì lợi ích cá nhân, thậm chí là lợi ích nhóm để trục lợi cá nhân, vi phạm pháp luật. Và trong bối cảnh của giai đoạn phát triển mới, với rất nhiều biến cố khó lường, sự năng động, sáng tạo, đột phá, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung lại càng trở thành phẩm chất quan trọng để đánh giá cán bộ.
Trong nhiệm kỳ 2015-2020, trong khi nhiều địa phương vẫn còn loanh quanh tháo gỡ những nút thắt về hạ tầng trong ngắn hạn, Hải Phòng là một trong số ít các địa phương mạnh dạn đẩy mạnh đầu tư chỉ bằng nguồn ngân sách có được từ tăng thu, tiết kiệm chi. Với tầm nhìn xa, dám nghĩ dám làm, Hải Phòng đã đầu tư tới gần 44.000 tỷ đồng vào hạ tầng giao thông, xây dựng 46 cây cầu và hàng trăm km đường và trở thành một điểm đến cho những nhà đầu tư lớn với số vốn hàng tỷ USD.
Trong đợt bùng phát dịch lần thứ 4, TP Hồ Chí Minh chịu nhiều ảnh hưởng nặng nề. Quận 7 với khoảng 100.000 dân thực hiện giãn cách xã hội nghiêm ngặt. Quận ủy Quận 7 và đặc biệt là người đứng đầu cấp ủy đã quyết định thực hiện mô hình chống dịch chưa có tiền lệ. Tìm mọi cách thuê, mua, xin bình oxy, nâng số giường cho F0, bố trí bồn oxy lỏng dung tích lớn nhất thời điểm ấy tại bệnh viện dã chiến của quận. Kết quả, sau 3 tuần, bệnh viện dã chiến số 1 quận 7 đã góp phần vào giảm tỷ lệ tử vong hơn 31%. Ngày 30/8, Quận 7 là 1 trong 3 địa phương đầu tiên công bố kiểm soát được dịch bệnh COVID-19.
Từ những câu chuyện trên, có thể thấy, cán bộ dám đột phá, sáng tạo luôn phải đối diện với vô vàn áp lực. Đó là kỷ luật Đảng, sự nghi ngờ về động cơ thực hiện, rồi thậm chí là những hậu quả nặng nề nếu như xé rào thất bại. Đã có những bài học đau xót từ việc cán bộ "xé rào", đề xuất ý tưởng vượt ra khỏi khuôn khổ chính sách pháp luật nhưng có nhiều lý do, trong đó có cả sự áp đặt, chủ quan, nhận thức của bối cảnh lúc đó nên việc đổi mới không phải lúc nào cũng được ghi nhận, thậm chí cán bộ còn bị kỷ luật. Thực tế, không ai dám đảm bảo 100% rằng phá rào sẽ thành công, do đó để thúc đẩy tinh thần dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung, trong Kết luận của Bộ Chính trị cũng nêu rõ nếu việc thí điểm có kết quả không đạt hoặc xảy ra thiệt hại, các cơ quan chức năng phải đánh giá công tâm, xem xét nếu thực hiện có động cơ trong sáng, vì lợi ích chung thì được xem xét miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm. Quy định này khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ của Đảng đối với cơ chế đề cao sự năng động, sáng tạo của cán bộ vì lợi ích chung, dù rằng, còn nhiều điều phải làm để chủ trương này đi vào cuộc sống.
Có ý kiến cho rằng, thời gian qua, công cuộc phòng chống tham nhũng, xử lý cán bộ sai phạm đã khiến một số cán bộ có tâm lý sợ sai, không dám quyết, không dám làm. Tuy nhiên, đây là một sự bao biện. Những cán bộ bị xử lý đều vì những sai phạm, động cơ cá nhân. Còn công tác phòng chống tham nhũng, theo khẳng định của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, không cản trở phát triển kinh tế - xã hội, làm nhụt chí cán bộ; mà ngược lại, đem đến những thành tựu đáng tự hào về kinh tế xã hội, làm trong sạch đội ngũ cán bộ. Kết luận 14 của Bộ Chính trị, bên cạnh việc thúc đẩy sự đột phá, tinh thần dám nghĩ dám làm của cán bộ, đảng viên, còn góp phần giải quyết hiện tượng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, khi công việc của đất nước thì nhiều nhưng có lúc, có nơi không ai dám quyết và chịu quyết.
Thực tế cho thấy rằng "Nhìn thẳng vào mắt dân để hành động". Nhìn vào mắt dân để thấy được thực tế cuộc sống, để người lãnh đạo, cán bộ, có thể bổ sung những điều còn thiếu trong những bài học về công tác lãnh đạo, quản lý đất nước, ra được những quyết sách mới vì nước vì dân. Làm được điều gì cho dân vui, cho dân hạnh phúc phải cố mà làm. Đành rằng khi thử nghiệm cái mới, ranh giới đúng sai là rất mong manh nhưng nếu không mang mục đích cá nhân, trục lợi mà vì cái chung, Đảng chắc chắn sẽ nhận ra và bảo vệ, bởi Đảng cũng chỉ có mục đích duy nhất vì nước, vì dân.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!