Trong số 20 dự án định canh định cư cho bà con dân tộc thiểu số ở Cao Bằng đã được triển khai, dự án có tổng mức đầu tư thấp nhất là trên 2 tỷ đồng; cao nhất lên đến vài chục tỷ đồng. Tổng mức đầu tư lớn không nằm ngoài mục đích tạo dựng cho bà con một cuộc sống thật sự ổn định để thoát nghèo và trẻ em được hưởng chính sách giáo dục, y tế như bao đứa trẻ vùng xuôi.
Nhưng thực tế, không phải dự án nào cũng đạt như ý muốn. Tất cả những vấn đề tồn tại ở các dự án tái định cư cơ bản đều không thuộc về nguyên nhân khách quan. Sự chủ quan, thiếu chính xác trong lập dự án đã dẫn tới vốn đầu tư cao nhưng hiệu quả thấp.
Hàng chục ngôi nhà kiên cố, mỗi ngôi nhà mọc lên là từ 150 triệu đồng hỗ trợ của Nhà nước, bên cạnh đó, mỗi chủ hộ phải đóng góp với số tiền lên đến hàng chục triệu đồng. Mặc dù, tiền đã bỏ ra không nhỏ nhưng bao năm nay, nhà vẫn cửa đóng, then cài. Phần lớn các hộ dân đã chọn cách ở trong núi sâu thay vì về khu định canh định cư.
Định canh định cư, những dự án vẽ nên bởi giấy, nó cũng dễ dàng được phê duyệt để cấp vốn, mặc dù trong bản báo cáo hàng chục trang, không hề có ý kiến của người thụ hưởng chính sách là người dân.
Một dự án hàng chục tỉ đồng, nhưng bao nhiêu người dân thụ hưởng lại bỏ lửng. Sự bỏ lửng ấy cũng là vết loang cho những lãng phí kéo dài. Một dự án định canh định cư ở huyện Nguyên Bình, bước đầu, hơn 2 tỉ đồng đã được đầu tư san gạt, làm nhà cho người dân. Nhưng gần 10 năm trôi qua, nhà vẫn không thấy đâu.
Cứ thế cuộc sống du canh, du cư của bà con vùng cao vẫn còn tiếp diễn, đồng nghĩa những đứa trẻ nơi đây, việc tiếp cận với y tế và giáo dục vẫn còn là chuyện xa vời.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!