Những ngày qua, câu chuyện về buôn lậu và nhập khẩu dược liệu rác, dược liệu kém chất lượng vào Việt Nam đã được phản ánh trong loạt phóng sự điều tra của Chuyển động 24h. Vì giá rẻ nên một số chủ hàng Việt Nam đã mua số lượng lớn các mặt hàng này qua những đường dây buôn lậu và thậm chí là đi qua cả con đường chính ngạch, như trường hợp nhiều mẫu dược liệu nhập khẩu của công ty Dược Nam Yên bị phát hiện không đạt chất lượng trong thời gian vừa qua. Trước thực tế này, nhiều người băn khoăn làm thế nào để phát hiện dược liệu rác, dược liệu kém chất lượng?
Theo các ngành chức năng, ngoài việc tiến hành lấy mẫu kiểm nghiệm không còn cách nào khác để kiểm tra chất lượng dược liệu. Tuy nhiên, hiện nay, công tác kiểm nghiệm chất lượng dược liệu tại các trung tâm trên cả nước vẫn đang gặp nhiều khó khăn trở ngại. Tại Trung tâm kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm Hải Dương, 2 máy sắc khí lỏng được dùng để định lượng hoạt chất có trong dược liệu. Tuy nhiên, hai thiết bị này vẫn chưa đáp ứng được điều kiện khi mới đánh giá được một số chỉ tiêu của chất lượng dược liệu. Còn một số chất cấm khác như dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, độc tố vi nấm lại chưa phát hiện được, mà những độc tố này có nguy cơ tồn tại trên dược liệu là rất lớn.
Một trở ngại khác công tác kiểm nghiệm dược liệu tại trung tâm này đang gặp phải là thiếu chất chuẩn hoá học đối chiếu - một chất bắt buộc phải có khi tiến hành kiểm nghiệm dược liệu. Vì trong Dược điển Việt Nam V có hiệu lực từ tháng 7/2018, yêu cầu bổ sung thêm hàng trăm dược liệu phải xác định được chỉ tiêu về định lượng hoạt chất chính có trong dược liệu đó. Tuy nhiên, hiện phía trung tâm mới chỉ mua được vỏn vẹn 3 hoạt chất chuẩn hóa học nên mới chỉ định tính được 4 vị dược liệu.
Thiếu máy móc kiểm nghiệm và thiếu chất chuẩn hóa học đối chiếu cũng đang là thực tế chung tồn tại ở các trung tâm kiểm nghiệm của nhiều địa phương trên cả nước. Trong khi để phát hiện được chính xác được loại dược liệu đó có phải là dược liệu rác, dược liệu đã bị rút tinh chất không đảm bảo chất lượng hay không, thì bắt buộc phải tiến hành kiểm nghiệm bằng phương pháp định lượng hoạt chất chính của loại dược liệu đó mới có thể xác định được. Vì những khó khăn đó, dược liệu rác, dược liệu kém chất lượng vẫn còn đất "sống" ở nhiều địa phương, ung dung đưa ra thị trường hoặc tuồn vào bệnh viện để bán cho người bệnh.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!