Theo đánh giá của các chuyên gia nông nghiệp, khâu xử lý sau thu hoạch của nước ta hiện còn đang có nhiều hạn chế, khiến tỉ lệ thất thoát sau thu hoạch hiện đang ở mức cao, khoảng 14% ở lúa gạo và 20 đến 30% ở rau quả. Đây là mức thất thoát rất lớn so với trung bình trên thế giới. Mức thất thoát này có ảnh hưởng như thế nào đến toàn bộ quá trình sản xuất cũng như yếu tố nào là quan trọng nhất trong xử lý và bảo quản sau thu hoạch?
Tiến sỹ Randolph Beaudry là một chuyên gia nghiên cứu đầu ngành về xử lý sau thu hoạch của trường Đại học Tổng hợp bang Michigan, Mỹ. Theo ông, xử lý sau thu hoạch có vai trò đặc biệt quan trọng bởi nó là khâu cuối cùng quyết định chất lượng và hiệu quả của cả một quá trình sản xuất nông nghiệp.
Tiến sỹ Randolph Beaudry cho biết: "Mọi đầu tư vào quá trình trồng trọt nằm ở sản phẩm khi thu hoạch. Do đó, nếu không duy trì được chất lượng của sản phẩm bằng việc sử dụng các công nghệ sau thu hoạch phù hợp, bạn sẽ có thể mất đi tất cả những đầu tư trước đó".
Hiện có nhiều công nghệ xử lý sau thu hoạch tiên tiến nhưng chúng đều tuân thủ những nguyên lý cơ bản chung, trong đó, việc giảm nhiệt độ xuống mức thấp phù hợp phải là yếu tố đầu tiên.
Tiến sỹ Randolph Beaudry cho biết thêm: "Thứ nhất, một khi giảm nhiệt độ xuống, mọi quá trình sinh hóa, biến dưỡng của thực vật sẽ chậm lại. Nhưng, yếu tố thứ hai cũng vô cùng quan trọng, đó là nó làm chậm lại quá trình phân hủy cũng như sự phá hoại của côn trùng có thể bám theo các sản phẩm đó. Như vậy có thể nói, tất cả các quá trình đó đều chậm lại khi ta giảm nhiệt độ xuống. Tôi gọi đó là quá trình phản biến đổi chất mà ta có thể thực hiện bằng kiểm soát nhiệt độ. Sau khi bạn đã giảm được nhiệt độ xuống và duy trì ở mức phù hợp với từng sản phẩm cụ thể, bạn có thể bảo quản thêm bằng các tiến bộ khoa học khác nhưng kiểm soát nhiệt độ phải là khâu đầu tiên".
Thực tế, ngay tại bang California có rất nhiều trang trại thắp đèn pha để thu hoạch rau quả vào ban đêm, đặc biệt là đối với các loại rau quả nhạy cảm với nhiệt độ. Có nhiều lý do, song có lẽ, việc thu hoạch khi nhiệt độ đã giảm xuống thấp giúp giữ được chất lượng của sản phẩm, đồng thời giảm bớt chi phí bảo quản trước khi đưa đến tay người tiêu dùng.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online!