Mansa Musa là vị vua cai trị vương quốc Mali - Châu Phi từ năm 1312. Ông ra đời năm 1280 với tên gốc là Musa I, sau đó được phong tước hiệu “Mansa” (có nghĩa là vua hoặc hoàng đế trong tiếng Mandinka) khi đã lên nắm giữ ngai vàng. Musa được trao quyền trị vì sau khi vị vua tiền nhiệm và người anh trai quyết định thoái vị nhằm thực hiện một chuyến thám hiểm Đại Tây Dương nhưng không bao giờ quay trở về được nữa. Mansa Musa có thể được coi là người giàu nhất thế giới trong suốt chiều dài lịch sử của nhân loại.
Dưới sự cai trị của Mansa Musa, vương quốc Mali đã trở nên cực kì lớn mạnh, trải dài 2.000 dặm từ Đại Tây Dương đến vị trí của Niger ngày nay. Nếu đặt vào hoàn cảnh hiện tại, vương quốc Mali này bao trọn cả các vùng rộng lớn: Senegal, Mauritania, Burkina Faso, Gambia, Guinea Bissau, Guine và Bờ Biển Ngà.
Sự giàu có của Mansa Musa
Sự giàu có của vương quốc Mali bắt nguồn từ nguồn tài nguyên muối và vàng quý giá dồi dào trong khu vực. Đến thế kỷ 14, vương quốc này đã chiếm gần một nửa số vàng của thế giới thời bấy giờ. Điều này đồng nghĩa với việc số lượng đồ sộ tài nguyên quý giá ấy đều nằm trong tay Mansa Musa. Thêm vào đó, vương quốc Mali cũng nắm giữ nhiều trung tâm giao thương buôn bán quan trọng, tạo thêm một nguồn lợi khổng lồ nữa cho Mansa Musa nói riêng và vương quốc Mali nói chung.
Giá trị tài sản ròng của vị vua ước tính rơi vào khoảng 400 tỷ USD, gần như gấp đôi 2 vị tỷ phú hiện tại của thế giới là Jeff Bezos và Elon Musk. Một giáo sư tham gia nghiên cứu về ông chia sẻ: “Những tài liệu được thu thập về sự giàu có của Mansa Musa vô cùng choàng ngợp, đến nỗi khó có thể hình dung được ông ấy giàu có và quyền lực đến mức độ nào”.
Mansa Musa và chuyến hành hương đáng kinh ngạc
Trong chuyến hành hương đến thánh địa Mecca vào năm 1324, Mansa Musa đã huy động tới 60.000 người đàn ông đi cùng mình, bao gồm tất cả quan chức hoàng gia, binh lính, thương nhân, nô lệ, một số dê và cừu để làm thức ăn, khoảng 100 con lạc đà chuyên chở vàng.
Được biết trên chuyến hành trình này, Mansa Musa đã tặng vàng cho những người nghèo mà ông gặp cũng như làm quà lưu niệm khi ông đi qua Cairo và Medina. Ông cho Cairo nhiều vàng đến nỗi đất nước này sau đó đã gặp một cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng. Do dư thừa quá nhiều, giá trị của vàng giảm mạnh, dẫn đến thiệt hại kinh tế khoảng 1,5 tỷ USD trên toàn Trung Đông.
Chưa dừng lại ở đó, trong chuyến hành hương này, Mansa Musa cũng không bỏ qua cơ hội thể hiện và mở rộng quyền lực của mình bằng cách giành thêm nhiều vùng lãnh thổ, mở rộng quốc gia Mali đến tận phần cuối phía Nam của sa mạc Sahara.
Những kế sách trị vì trong vương quốc
Mansa Musa đã sáng suốt sử dụng khối tài sản của mình vào những kế sách có lợi và rất tiến bộ. Ông cho xây dựng thêm trường học, thư viện và nhiều công trình kiến trúc giá trị khác trên khắp Mali. Một số công trình thậm chí vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay.
Sự sụp đổ của đế chế hùng mạnh
Sau Khi Mansa Musa qua đời vào khoảng năm 1330, con trai của ông đã lên nắm quyền cai quản đế chế Mali đồ sộ. Tuy nhiên, ông đã không thể làm tròn trách nhiệm của mình và các quốc gia nhỏ hơn của Mali lần lượt tan rã. Khi người Châu Âu khám phá đến khu vực này, vương quốc nhỏ cuối cùng cũng đã kết thúc. Đó là lí do vì sao dù giàu có và quyền lực đến như vậy, Mansa Musa cũng không quá nổi danh và ít được nhắc đến trong lịch sử thế giới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!