Muối là một khoáng chất thiết yếu không thể thiếu đối với xã hội và con người. Muối không chỉ để ăn, dùng trong chế biến thực phẩm mà còn dùng trong công nghiệp hóa chất và một số ngành khác. Thậm chí, nó còn được ví von là mẹ đẻ của ngành hóa học. Ngoài ra, muối còn được sử dụng trong lĩnh vực y tế, chăm sóc sức khỏe con người.
Trong cuộc sống hàng ngày, muối ăn là loại thực phẩm vô cùng quý giá, giữ vai trò quan trọng và cần thiết đối với sức khỏe con người. Thành phần chủ yếu của muối ăn là Natri Clorua, trong đó Natri và Clo là hai nguyên tố có vai trò hết sức quan trọng để cân bằng thể dưỡng trong cơ thể cũng như sự tồn tại, hoạt động bình thường của các tế bào, cơ quan trong cơ thể.
Mặt khác, muối là nguồn cung cấp antri chủ yếu cho cơ thể, giúp giữ cho tâm trí chúng ta luôn hoạt động nhạy bén do natri giúp tăng cường chức năng não nên nó là yếu tố cần thiết cho sự phát triển của não bộ. Đồng thời natri đóng vai trò quan trọng giúp duy trì huyết áp ổn định và kiểm soát mức chất lỏng cần thiết trong cơ thể.
Trong lịch sử, muối từng là một trong số các hàng hóa có giá trị nhất đối với loài người. Muối đôi khi được sử dụng như một đơn vị tiền tệ, gọi là salt money. Chính vì muối quý giá như vậy nên ngay từ xa xưa, con người đã tìm cách khai thác muối để phục vụ cho đời sống.
Phương pháp sử dụng năng lượng mặt trời
Theo các chuyên gia, sản xuất muối bằng phương pháp bay hơi, bằng năng lượng mặt trời là phương pháp lâu đời nhất. Nó đã được sử dụng kể từ khi con người phát hiện ra các tinh thể muối trong các vũng nước biển bị mắc kẹt. Phương pháp này thường được sử dụng ở các vùng có khí hậu ấm áp. Bí mật của biện pháp này là sử dụng ánh mặt trời để kết tủa muối.
Để sản xuất muối phơi cát, người dân dẫn nước biển vào các sân phơi cát. Ánh nắng mặt trời và gió sẽ làm nước bay hơi, để lại muối khoáng trong cát. Lượng cát mặn này được cho vào cái chạt lọc và dùng nước biển đổ vào để hòa tan lượng muối thành nước chạt với độ mặn cao. Sau đó, múc nước chạt lên các ô phơi kết tinh. Bức xạ mặt trời tiếp tục làm bay hơi nước để kết tinh thành muối.
Phương pháp khai thác muối mỏ
Phương pháp sản xuất muối lâu đời thứ 2 là khai thác muối mỏ. Có hai đường từ mặt đất để xuống mỏ muối. Một đường dành cho nhân viên, một để đưa thiết bị vào và đưa sản phẩm lên mặt đất.
Các máy sẽ cắt một rãnh có độ sâu trên 3m ở đáy của bức tường muối. Tiếp đó khoan những lỗ nhỏ và nạp chất nổ vào bức tường muối có độ sâu từ 3m trở lên. Sau khi kích nổ, hàng ngàn tấn muối mỏ bị nổ tung ra và được vận chuyển đến các máy nghiền rồi chuyển lên mặt đất.
Mỗi phương pháp đều có những bí quyết riêng và đem đến loại muối có hàm lượng dưỡng chất khác nhau.
Chi nhánh muối Vĩnh Ngọc tại xã Quỳnh Yên, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An là đơn vị sử dụng kĩ thuật sản xuất muối phơi nước đang rất phổ biến ở nước ta. Quy trình sản xuất trải qua 3 công đoạn chính là cấp nước biển, sản xuất nước chạt và bão hòa kết tinh muối.
Nguyên tắc quan trọng nhất của phương pháp này là quá trình lợi dụng nhiệt năng của mặt trời làm cho thành phần nước ngọt có trong nước biển dần bị bốc hơi nhằm cô đặc thành chạt với nồng độ bão hòa, sẵn sàng cho quy trình kết tinh thành muối hạt. Tuy nhiên, để muối kết tinh nhanh, nhiều và không bị mất vi chất, mỗi người lại có một kĩ năng và bí quyết riêng.
Với ngành sản xuất muối biển, những ô kết tinh muối không chỉ đòi hỏi mặt ô phải bằng phẳng, có khả năng hấp thụ bức xạ nhiệt tốt mà cấu trúc của ô cũng phải bền chắc để có thể sử dụng được lâu dài. Theo kinh nghiệm của dân, nguyên liệu tốt nhất để làm ra các ô kết tinh muối không phải là xi măng mà là vôi cát, đá sỏi và cho rơm rạ - những nguyên liệu phổ biến trong đời sống hàng ngày.
Để làm được một ô phơi muối biển vừa bền chắc, vừa bằng phẳng, vừa ham muối thường phải mất 15 ngày với nhiều công đoạn khác nhau. Mỗi công đoạn lại đòi hỏi sự cẩn trọng với những bí quyết riêng.
Các chuyên gia dinh dưỡng đánh giá muối biển được sản xuất theo phương pháp thủ công, truyền thống này thường có hàm lượng natri clorua khoảng 80% khối lượng và giữ lại gần như toàn bộ hợp chất, vi lượng có trong thành phần nước biển ban sơ vì thế rất tốt cho sức khỏe, phù hợp nhu cầu sinh hoạt của con người.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!