Một báo cáo trên tạp chí Y học New England mới đây đã đưa ra trường hợp cực kỳ đặc biệt của hai đứa trẻ 14 tuổi và 2 tuổi. Hai đứa trẻ này đã trải qua những cơn đói dữ dội, khiến chúng ăn quá mức có những đột biến gen hiếm gặp gây cản trở leptin - một loại hormone quan trọng giúp báo cho cơ thể biết khi nào no.
Sau khi các tế bào mỡ trắng tạo ra leptin, nó sẽ cắm vào thân não và vùng dưới đồi, những vùng não giúp kiểm soát sự thèm ăn. Leptin báo cho cơ thể biết lượng năng lượng dự trữ trong chất béo và chuyển cơ thể sang "chế độ đói" khi năng lượng dự trữ giảm xuống quá thấp.
Các trường hợp mang đột biến gen cản trở quá trình sản xuất, bài tiết hoặc ngăn chặn hiệu quả của leptin trong não thường rất hiếm gặp. Trong trường hợp mới, các nhà khoa học đã tìm thấy 21 biến thể di truyền gây rối loạn sản xuất, giải phóng hoặc độ nhạy của leptin, dẫn đến cảm giác đói vô độ, được gọi là chứng cuồng ăn. Cả hai đứa trẻ kể trên đều có lượng leptin cao trong máu, đồng thời với tỷ lệ mỡ cơ thể cao.
Sau khi loại trừ các hội chứng Prader–Willi và Bardet–Biedl — hai tình trạng di truyền hiếm gặp khác có thể dẫn đến chứng thèm ăn và tăng cân cao trong thời thơ ấu — các bác sĩ đã kiểm tra gen leptin của từng đứa trẻ, được gọi là LEP. Họ phát hiện ra rằng mỗi đứa trẻ mang một phiên bản hoặc biến thể riêng biệt của gen LEP. Họ đặt tên cho phiên bản của bé trai là P64S và bé gái là G59S. Những gen này mã hóa cho các phiên bản sửa đổi nhỏ của leptin.
Thông qua các nghiên cứu với tế bào người trong đĩa thí nghiệm, nhóm nghiên cứu đã kiểm tra khả năng leptin của trẻ em liên kết với thụ thể mà nó thường cắm vào não. Cả hai phiên bản của leptin đều liên kết với thụ thể, nhưng chúng kích hoạt "tín hiệu cận biên". Các phiên bản biến thể đã chặn thụ thể và không cho phép leptin bình thường cắm vào. Do đó, trong khi những đứa trẻ tạo ra một lượng lớn leptin biến đổi, hormone này không thể truyền tín hiệu tới não rằng cơ thể chứa nhiều năng lượng dự trữ. Không có tín hiệu, sự thèm ăn của bọn trẻ không thể được thỏa mãn - não của chúng đang cố gắng bù đắp cho sự thiếu hụt năng lượng vốn không tồn tại.
Để điều trị cho bọn trẻ, các bác sĩ đã cung cấp metreleptin, một dạng tổng hợp của leptin. Lúc đầu, cả hai đứa trẻ đều cần liều lượng cao hơn bình thường để khắc phục tác động của các biến thể leptin trong não của chúng. Cả hai đứa trẻ cũng tham gia vào các chương trình nhịn ăn và tập thể dục, để giúp giảm chất béo trắng và do đó sản xuất leptin của chúng.
Cả hai đứa trẻ đều phát triển kháng thể chống lại metreleptin, điều mà các bác sĩ mong đợi, tuy nhiên điều này dường như không ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc. Không có tác dụng phụ nghiêm trọng nào và cả hai đứa trẻ cuối cùng đều về mức cân nặng gần như bình thường.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!