Hơn 14 năm cả nước chung tay xây dựng nông thôn mới, đến giờ đã có nhiều làng quê trở nên đáng sống với hạ tầng bài bản, khang trang, các dịch vụ phát triển, rút ngắn khoảng cách với đô thị… Cái được là rất lớn, nhưng tại nhiều nơi, một nghịch lý đang xảy ra - đó là nhiều làng quê đang dần trở nên vắng vẻ sau nông thôn mới.
Từ năm ngoái xã La Sơn, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam đã đạt nông thôn mới nâng cao. Không còn bóng dáng xã vùng chiêm trũng mà bà con vẫn hay nói "6 tháng đi tay, 6 tháng đi chân".
Nhưng sự khang trang này không giữ được chân lao động. Sau phong trào người người đi vào Nam kiếm sống, con cái ông Tuấn và nhiều thanh niên ở đây có xu hướng đi gần hơn là Hà Nội và các tỉnh phía Bắc.
Nhiều làng quê trở nên vắng vẻ sau nông thôn mới
Ông Đinh Văn Tuấn (Thôn Tập Thượng, xã La Sơn, Bình Lục, Hà Nam) chia sẻ: "Nhiều người làm ăn xa quen rồi, về lập nghiệp cũng khó".
Theo anh Nguyễn Văn Trung (Thôn Tập Thượng, xã La Sơn, Bình Lục, Hà Nam), mặc dù Hà Nam đang chuyển mạnh công nghiệp hóa nhưng nhà máy xí nghiệp phân bố về nông thôn lại không đồng đều giữa các huyện. Nông thôn mới có nơi chỉ là tấm áo mới, mà chưa phải là một môi trường để người dân lập nghiệp nuôi thân.
Chỉ trên một quãng đường ngắn mấy trăm mét ở thôn Tập Thượng, không khó để bắt gặp gần chục ngôi nhà khoá cửa bỏ không. Trên cả nước cũng không khó có thể bắt gặp những xã số người bỏ quê đi làm ăn xa lên tới 3.000 - 4.000 người. Bà con vẫn nói vui: "Ở quê cái gì cũng đủ, chỉ thiếu người".
Những ngôi làng rỗng hiện hữu ở nhiều nơi. Khi xu hướng ly hương vẫn còn mạnh thì hệ lụy xã hội là sự lãng phí trong đầu tư hạ tầng ở nông thôn và sức ép lên các đô thị .
Ông Đặng Kim Sơn - Nguyên Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông thôn - cho rằng: "Phát triển đô thị địa phương để đô thị hoá nông thôn thì mới khắc phục được tình trạng đô thị đông đúc, còn nông thôn thì vắng vẻ".
Để chuẩn bị cho đợt tuyển quân vào tháng 10, qua rà soát xã La Sơn đang có 167 thanh niên không có mặt ở địa phương. Năm nào nỗ lực liên hệ thì cũng chỉ gọi về được gần một nửa.
Trong xây dựng nông thôn mới, địa phương vẫn luôn tự hào về số tiền đóng góp của con em đi làm ăn xa, mỗi năm lên tới hàng tỷ đồng. Nhưng bao giờ người già được sống bên con cháu thì vẫn là câu hỏi chưa có câu trả lời.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!