Một góc chợ quê luôn ở trong ký ức của người xa xứ. Ảnh minh họa
Trong ký ức của nhiều người xa quê, hình ảnh ngôi nhà thân thuộc nơi miền Trung vẫn thường hiện về như một giấc mơ dịu ngọt, len lỏi giữa những bận rộn và ồn ào của cuộc sống hiện đại. Đó không chỉ là mái tranh nghèo, những hàng cau thẳng tắp hay con đường đất đỏ, mà còn là cả một miền ký ức chứa đựng bữa cơm gia đình, tiếng cười nói của người thân và không khí đầm ấm mà họ luôn khát khao tìm lại. Hương quê miền Trung, cái chất chân quê đặc trưng pha lẫn chút khắc nghiệt của nắng gió, đã trở thành một phần không thể xóa nhòa trong lòng những người con xa xứ, nơi mà giấc mơ trở về luôn cháy bỏng dù cách xa hàng nghìn dặm.
Nỗi nhớ quê xa
Kinh tế khó khăn, Chị Thùy Lan, công nhân ở Khu chế xuất Tân Thuận, Quận 7 đã 3 cái Tết trôi qua, chị vẫn không thể về quê ăn Tết vì nhiều lý do… Với chị, ký ức về ngôi nhà nhỏ nơi vùng quê An Nhơn, Bình Định vẫn là ngọn nguồn cho những cảm xúc sâu lắng nhất. Chị nhớ mãi những buổi chiều cùng mẹ ngồi bên hiên nhà, nhặt từng rổ rau muống để chuẩn bị bữa tối. Tiếng gió thổi qua hàng tre, mùi thơm của cá kho trên bếp củi và dáng cha ngồi trầm tư bên bàn nước. Tất cả như một bức tranh bình dị nhưng sống động, trở đi trở lại trong tâm trí chị mỗi khi nhắm mắt lại. "Ở lại thành phố, tôi không thể tìm đâu ra cái cảm giác bình yên như thế. Những bữa ăn đạm bạc mà chan chứa tình yêu thương của gia đình, giờ đây chỉ còn trong ký ức", chị chia sẻ. Những ngày giáp Tết, chị vẫn cố gắng tái hiện lại những món ăn quê nhà cho gia đình mình, dù chỉ là, cây tré, chiếc nem, hay đĩa thịt kho trứng, để giữ lấy chút hương vị quê hương giữa cuộc sống xứ người.
Tiếng gió thổi qua hàng tre, mùi thơm của thịt kho trên bếp củi luôn gợi nhớ quê nhà ngày Tết. Ảnh minh họa
Tết, không phải ai cũng may mắn có cơ hội trở về. Nhiều người, vì công việc, vì cuộc sống, đã cách quê nhà cả chục năm trời mà không một lần quay lại. Trong tâm tư họ, hình ảnh ngôi nhà và những người thân yêu luôn là một lời nhắc nhở đầy day dứt. Anh Mạnh Hùng, một kỹ sư quê ở Huế, đã định cư và làm việc tại Nhật Bản, kể rằng anh vẫn mơ thấy ngôi nhà cũ ở Huế, nơi mỗi sáng thức dậy là tiếng gà gáy rộn ràng và mùi hoa cau thoang thoảng trong gió. Nhưng thực tế, ngôi nhà ấy đã không còn, thay vào đó là một dãy nhà bê tông kiên cố như một phần thay đổi tất yếu của thời đại. "Tôi hiểu rằng mọi thứ đều phải thay đổi, nhưng lòng tôi vẫn cứ hoài niệm. Có lẽ, đó là bản năng của những người xa quê, luôn tìm cách giữ lấy những gì thuộc về quá khứ", anh Hùng chia sẻ.
Những ngày cuối năm, khi gió mùa se lạnh tràn về, người dân miền Trung tất bật chuẩn bị những món ăn đặc trưng như bánh tét, dưa món và nồi thịt kho. Ảnh minh họa
Đặc biệt, nỗi nhớ quê hương dường như càng trở nên mãnh liệt hơn mỗi khi Tết đến. Tết ở miền Trung không chỉ là dịp để gia đình sum họp mà còn là thời khắc lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống đậm nét. Những ngày cuối năm, khi gió mùa se lạnh tràn về, người dân miền Trung tất bật chuẩn bị những món ăn đặc trưng như bánh tét, dưa món và nồi thịt kho. Đối với những người xa xứ, ký ức về những ngày cùng mẹ gói bánh tét, cha chặt củi nhóm bếp, hay cả nhà quây quần bên nồi bánh đang sôi lục bục luôn là nỗi nhớ da diết. Chị Thùy Lan kể, những ngày trước Tết ở quê, nhà nào cũng đỏ lửa, cả xóm rộn rã tiếng cười và mùi thơm của lá dong, gạo nếp lan tỏa khắp không gian. Những ký ức ấy, dù chỉ là mảnh ghép nhỏ, nhưng lại khiến lòng người xa quê bồi hồi hơn bao giờ hết khi thời khắc giao thừa đến gần.
Anh Hùng cũng không thể quên những buổi chợ Tết ở Huế, nơi mà sắc màu của hoa đào, hoa cúc hòa quyện với tiếng mời chào rôm rả. Anh nhớ cảm giác cùng mẹ chọn từng cành mai, từng con gà cúng, hay tự tay viết câu đối đỏ để treo trước hiên nhà. Với anh, đó là những khoảnh khắc không thể thay thế, mà cuộc sống hiện đại với mọi tiện nghi cũng không thể lấp đầy. "Tôi vẫn chuẩn bị những món ăn cổ truyền, trang hoàng nhà cửa bằng câu đối Tết dù sống ở Nhật, nhưng cảm giác đó không bao giờ giống như ở quê. Hương vị Tết quê nhà luôn là thứ đặc biệt nhất", anh chia sẻ.
Thắp sáng giấc mơ trở về
Câu chuyện về hương quê miền Trung không chỉ dừng lại ở nỗi nhớ nhung, mà còn là những trăn trở về việc bảo tồn giá trị truyền thống. Khi cuộc sống ngày càng hiện đại, khi làn sóng đô thị hóa len lỏi về tận những miền quê xa xôi, nhiều giá trị văn hóa quê nhà dần bị mai một. Ở các làng quê miền Trung, những ngôi nhà tranh, nhà rường xưa kia giờ đây đã được thay thế bởi những ngôi nhà ống hiện đại, đôi khi thiếu đi sự hài hòa với cảnh quan. Những bữa cơm gia đình từng là nơi gắn kết tình cảm nay cũng nhường chỗ cho sự tất bật, vội vã của nhịp sống mới. Trẻ em miền quê giờ đây lớn lên với điện thoại thông minh, với internet, nhưng đôi khi lại không biết cách trồng một cây rau hay nhóm một bếp lửa.
Nhiều lễ hội truyền thống, như lễ hội làng, trò chơi lô tô, cờ người ở Bình Định, được phục hồi với sự tham gia của cộng đồng người xa quê, như một cách kết nối hiện tại với quá khứ. Ảnh minh họa
Dẫu vậy, không phải không có những nỗ lực để gìn giữ. Trong những năm gần đây, vào dịp Tết đến, Xuân về, nhiều người con xa xứ đã tìm cách đóng góp vào việc bảo tồn giá trị quê hương. Anh Ngô Anh Vương, một doanh nhân gốc Bình Định ở TP Hồ Chí Minh, đã cùng bạn bè kêu gọi sửa sang lại ngôi trường tuổi thơ của mình ở An Nhơn, Bình Định nơi là bệ phóng cho đứa con xa xứ với nhiều hoài bão thời trai trẻ: "Chúng tôi muốn làm điều này không chỉ để nhớ về quê hương, mà còn để các thế hệ sau tiếp nối và biến những ước mơ thành hiện thực", anh nói. Bên cạnh đó, nhiều lễ hội truyền thống, như lễ hội làng, trò chơi lô tô, cờ người ở Bình Định, cũng được phục hồi với sự tham gia của cộng đồng người xa quê, như một cách kết nối hiện tại với quá khứ.
Ngôi nhà trong ký ức, dẫu có thể chỉ còn là một miền hoài niệm, nhưng vẫn luôn là ngọn lửa sưởi ấm trái tim của những người xa quê. Ảnh minh họa
Hiện đại hóa là một thực tế không thể chối bỏ, nhưng việc bảo tồn giá trị quê hương luôn được duy trì và phát huy. Nó có thể là sự hòa quyện, nơi truyền thống và hiện đại cùng tồn tại song hành. Những người xa quê vẫn có thể giữ lấy một phần quê hương qua những hành động nhỏ bé nhưng đầy ý nghĩa, như dạy con cái nấu món ăn truyền thống, kể cho chúng nghe về những câu chuyện làng quê, hay đơn giản là gìn giữ những bức ảnh cũ của gia đình.
Ngôi nhà trong ký ức, dẫu có thể chỉ còn là một miền hoài niệm, nhưng vẫn luôn là ngọn lửa sưởi ấm trái tim của những người xa quê. Đó là nơi mà mỗi lần mỏi mệt, họ lại khao khát tìm về, để cảm nhận hương vị quê hương, để lắng nghe tiếng gọi của gió miền Trung và để thắp sáng lên trong lòng giấc mơ trở về. Hương quê, trong tất cả sự giản dị và chân chất của nó, chính là cội nguồn sức mạnh, là sợi dây gắn kết giữa quá khứ và hiện tại, giữa những người con xa xứ với mảnh đất nơi họ sinh ra. Và giấc mơ ấy, sẽ luôn còn mãi, như một phần không thể thiếu trong tâm thức của mỗi người Việt.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!