Ảnh minh họa.
Thuốc lá điện tử được gọi với nhiều cái tên: e-cigarette, hệ thống phân phối nicotine điện tử, thuốc lá vaporizer và bút vape. Chúng được phát minh như một phương pháp để cai nghiện hay hạn chế việc hút thuốc lá cuốn truyền thống. Thế nhưng, thuốc lá điện tử lại khiến người dùng bị nghiện lúc nào không hay.
1.479 ca mắc bệnh về phổi tại Mỹ
Chỉ trong vòng một tuần, số ca mắc các bệnh về phổi liên quan đến việc sử dụng thuốc lá điện tử tại 49 bang ở Mỹ đã tăng 180 trường hợp. Vào ngày 15/10, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) xác nhận 1.479 người đã phải nhập viện vì các bệnh về phổi liên quan đến việc sử dụng thuốc lá điện tử, trong đó 33 trường hợp đã tử vong. Và con số chắc chắn chưa dừng lại ở đó.
CNN cho hay, chỉ duy nhất bang Alaska chưa ghi nhận ca bệnh nào. Có thể không khí ở Alaska trong lành và "thơm" hơn cả những hương liệu nhân tạo trong tinh dầu thuốc lá điện tử chăng?
"Thơm" chính là một trong những yếu tố khiến thuốc lá điện tử có một sức hút ma mị với giới trẻ. Thuốc lá cuốn truyền thống trước kia thường có khói rất khét, khiến những người xung quanh đều nhăn mặt, hoặc ho khi hít phải. Nhưng điều này không có ở thuốc lá điện tử, đặc biệt đối với dạng vape. Các loại tinh dầu thuốc lá điện tử thường có hương hoa quả, thảo mộc, kẹo ngọt, caramel hoặc bỏng ngô. Nên nếu có một bàn đầy những điếu thuốc lá điện tử, thì người trẻ sẽ chỉ nhìn ra chúng trông giống như một bàn ăn đầy hoa quả và bánh kẹo hấp dẫn mà thôi.
Chính điều đó đã khiến người dùng thuốc lá điện tử hoặc người hút thụ động đều bị đánh lừa bởi cảm giác dễ chịu. Sự dễ chịu giả tạo này thu hút cả trẻ nhỏ. Một nghiên cứu của Hạ viện Anh, được BBC đăng tải, chỉ rõ:
(Nguồn: Nghiên cứu của Hạ viện Anh)
Lưỡi hái tử thần nấp sau làn khói trắng
Cuối tháng 9 vừa qua, Reuters công bố nghiên cứu của các nhà khoa học Australia, rằng hơi từ các loại thuốc lá điện tử này độc hại cho phổi tới mức có thể tiêu diệt các tế bào đường thở. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) và Cơ quan Quản lý thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cho biết khoảng 78% bệnh nhân phát bệnh sau khi sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử chứa hợp chất ức chế thần kinh THC – một loại tinh dầu có nguồn gốc từ cần sa, trong khi một số khác lại chỉ sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử có chứa hoặc không chứa nicotine.
Một con số đáng báo động khi có tới 80% bệnh nhân mắc bệnh phổi liên quan đến sử dụng thuốc lá điện tử có tuổi đời dưới 35. Có vẻ thuốc lá điện tử không chỉ đốt túi tiền của giới trẻ, mà nó còn đốt cháy cả tuổi thanh xuân của họ.
(Nguồn Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ FDA)
Giới chức y tế Mỹ vừa tuyên bố kế hoạch tăng cường xét nghiệm hơi sương từ các sản phẩm thuốc lá điện tử nhằm tìm ra nguyên nhân dẫn tới đợt bùng phát bệnh phổi bí ẩn khiến 33 người thiệt mạng. Trước đây, các nhà nghiên cứu mới chỉ xét nghiệm những hợp chất lỏng có trong sản phẩm mà chưa xét nghiệm hơi sương phả ra từ các sản phẩm thuốc lá điện tử. Việc xét nghiệm sẽ chỉ ra liệu các hợp chất lỏng trong quá trình được làm nóng có xảy ra phản ứng hóa học sản sinh ra chất độc hay không. CDC cũng đang lên kế hoạch xét nghiệm những tế bào phổi và chất lưu lấy từ các bệnh nhân, nhằm xác định những yếu tố hóa học ẩn sau làn khói trắng này.
"Hóa chất trong phổi tôi"
Georgia, 17 tuổi, nói với chương trình Victoria Derbyshire của Đài BBC rằng cô đã từng đến các cửa hàng, nơi người ta cho phép thanh thiếu niên hút thử thuốc lá điện tử miễn phí. Cô gái trẻ đã hút thuốc lá điện tử khoảng một năm nay và hiếm khi bị hỏi thẻ căn cước xem đã đủ tuổi hay chưa. Ngay cả lần đầu tiên mua thuốc lá, cô đã nói dối rằng quên thẻ căn cước và dễ dàng mua chúng mà không gặp chút phiền phức nào.
Hiện tại, chính bản thân Georgia nhận thấy rằng sức khỏe mình bị ảnh hưởng do thuốc lá điện tử.
Georgia, Sydney và Kassy đều bắt đầu hút thuốc lá điện tử từ khi 16 tuổi (Nguồn: BBC)
"Tôi đến bệnh viện. Các bác sĩ xét nghiệm máu và chẩn đoán rằng có nhiều hóa chất trong phổi tôi" - cô trả lời phỏng vấn của hãng tin BBC - "Bác sĩ cho tôi thuốc để uống trong hai tuần liền, nhưng giờ tôi vẫn còn thấy đau nhói ở phổi".
Cũng như bạn của mình, Sydney chỉ thử hút thuốc lá điện tử để cho biết, hoặc để bắt chước những thần tượng trên mạng. Theo trào lưu, những điếu vape nhanh chóng trở thành "món ăn vặt" ưa thích của những thanh thiếu niên như Sydney.
Nếu như giới trẻ vui thích với loại đồ chơi mới này bao nhiêu thì người lớn lại lo lắng bấy nhiêu. Trường trung học Wilson Haryon ở bang Alabama, Mỹ đã thực hiện bước đi quyết liệt trong việc kiểm soát học sinh nghiện thuốc lá điện tử, đó là bỏ hết các cánh cửa nhà vệ sinh nam. Hiệu trưởng cho biết các học sinh thường lén lút vào nhà vệ sinh để hút vape. Dù quyết định này bị phụ huynh và chính các học sinh phản đối, vì cho rằng sẽ ảnh hưởng đến quyền riêng tư của các em. Nhưng thầy hiệu trưởng vẫn kiên quyết giữ nguyên quyết định: Đúng là "thương cho roi cho vọt", chứ không thể nào chờ đến lúc các em "nhỡ" có mắc bệnh gì đó, mới cuống cuồng đi ngăn chặn.
Một khảo sát gần đây của trường King College London, Anh thực hiện trên 12.000 thanh niên từ 16-19 tuổi trên toàn thế giới, đã chỉ ra rằng 38% số người được hỏi nói rằng những đoạn quảng cáo khiến thuốc lá điện tử trông thật hấp dẫn. Thế nhưng nếu những thanh niên này đến gặp các bác sĩ trước khi quyết định hút một hơi thuốc, thì có thể họ đã nghĩ lại.
Thuốc lá điện tử và các loại tinh dầu có hương liệu sẽ khiến chúng ta mắc chứng bệnh viêm nghẽn tiểu phế quản, hay còn biết đến với tên gọi "phổi bỏng ngô", theo CDC.
Cục An toàn và Sức khỏe nghề nghiệp Mỹ mô tả bệnh viêm nghẽn tiểu phế quản là khi các nang phế quản nhỏ bị viêm và hình thành sẹo, khiến đường thở bị dày lên và hẹp đi làm người bệnh liên tục ho, đồng thời khó thở hơn trước.
Phổi bị tổn thương nhìn lỗ chỗ giống như bỏng ngô.
Bảo vệ những lá phổi tương lai
Hầu hết các bác sĩ tại Mỹ đều công nhận rằng những bệnh nhân mắc bệnh phổi liên quan đến sử dụng thuốc lá điện tử bị suy giảm sức khỏe nhanh chóng. Vậy có cách nào hạn chế được số người sử dụng thuốc lá điện tử trên thị trường hay không?
- Hạn chế nhập khẩu các loại thuốc lá điện tử hoặc tinh dầu hương liệu
- Đánh thuế cao đối với các nhà phân phối thuốc lá điện tử
- Ngừng bán thuốc lá điện tử và tinh dầu hương liệu tại các chuỗi cửa hàng trên toàn quốc
- Phổ biến kiến thức về tác hại của thuốc lá điện tử cho giới trẻ càng sớm càng tốt.
Không phải nói quá, nhưng bên cạnh "đại dịch" nghiện thuốc giảm đau gây nghiện, thì thuốc lá điện tử đang trở thành mối nguy lớn đối với sức khỏe của người dân toàn cầu, nhất là khi độ tuổi hút thuốc lá ngày càng trẻ hóa. Các nghiên cứu trước đây cho rằng sử dụng thuốc lá điện tử có thể bỏ được thuốc lá cuốn truyền thống. Điều này không hoàn toàn đúng. Bởi thực chất, nồng độ nicotine trong thuốc lá điện tử nặng hơn thuốc lá truyền thống, giống như vô tình, chúng ta tăng liều dùng ma túy đối với "con nghiện" vậy.
Rõ ràng, dùng thuốc lá điện tử để cai thuốc lá cuốn truyền thống là một bước đi sai lầm. Nếu các chính phủ chưa có biện pháp mạnh tay để kiểm soát thuốc lá điện tử thì tính mạng của cả một thế hệ đang từng ngày bị đốt cháy theo làn khói thuốc.
(Nguồn tổng hợp: BBC, CNN, Reuters)
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!