Các sản phẩm thuốc lá mới hiện được các công ty thuốc lá giới thiệu là một sản phẩm ít hại hơn so với thuốc lá điếu thông thường. Tuy nhiên, đây chỉ là các quảng cáo nhằm gây nhầm lẫn. Các bằng chứng đến thời điểm hiện tại cho thấy cả ENDs và HTPs đều có chứa các thành phần độc hại, khi sử dụng đều có sự đốt cháy và có khói, hơi tỏa ra môi trường gây hại cho người xung quanh. ENDs chứa nhiều chất độc hại, gây nghiện, gây bệnh tật, tử vong.
Phát biểu tại hội thảo tập huấn, trao đổi thông tin báo chí về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng do Bộ Y tế tổ chức ngày 1/7, ThS. Trần Thị Trang - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) khẳng định, các loại thuốc lá thế hệ mới gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, shisha cũng độc hại như thuốc lá thông thường. Do đó, Bộ Y tế đã có đề xuất Chính phủ cấm tiêu thụ, sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu đối với các sản phẩm thuốc lá mới này. "Đây là loại hình thuốc lá mới, rõ ràng tác hại của chúng gây ra không hề thấp hơn thuốc lá thông thường, thậm chí có những tác hại cấp tính gặp phải ngay sau khi hút hơi đầu tiên như: viêm phổi, đột quỵ, nguy cơ cháy nổ cao... Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới được thiết kế bắt mắt, thu hút giới trẻ và nhắm đến cả người chưa hút thuốc và thực tế cho thấy hút thuốc lá điện tử hiện đang gia tăng trong giới trẻ, người chưa hút và kể cả người đang hút thuốc lá thông thường cũng có xu hướng sử dụng song song thuốc lá điện tử".
Về vấn đề này, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng nêu rõ, không có "bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử ít gây hại hơn so với thuốc lá điếu truyền thống" và thuốc lá điện tử là những sản phẩm thuốc lá nên chúng không thể được coi là công cụ hỗ trợ cai nghiện thuốc lá hiệu quả.
Thuốc lá điện tử được quảng cáo công khai trên mạng
Để bảo vệ thế hệ trẻ trước nguy cơ nghiện chất nicotine và các tác hại đối với sức khỏe của việc sử dụng thuốc lá, ngăn chặn các chiến thuật quảng cáo có hệ thống của ngành công nghiệp thuốc lá, WHO lựa chọn chủ đề Ngày thế giới không thuốc lá năm 2020 là "Bảo vệ giới trẻ khỏi ảnh hưởng của việc quảng cáo và sử dụng các sản phẩm thuốc lá". Qua đó chỉ rõ các chiến thuật quảng cáo, tiếp thị, nhất là các phương thức mà ngành công nghiệp thuốc lá tác động đến thanh thiếu niên nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm thuốc lá, như: giới thiệu các sản phẩm ENDs với nhiều kiểu dáng thiết kế "sành điệu"; quảng cáo các sản phẩm thuốc lá mới là sản phẩm thay thế ít tác hại hơn so với các loại thuốc lá thông thường; tài trợ cho người nổi tiếng, người có ảnh hưởng trên các trang mạng xã hội để giới thiệu sản phẩm thuốc lá mới cho thanh niên; tài trợ cho các cuộc thi để quảng bá các sản phẩm thuốc lá và sản phẩm nicotine… Trang bị các thông tin giúp thanh thiếu niên nhận thức rõ về tác hại của thuốc lá và các sản phẩm thuốc lá mới, cũng như bản chất các chiến thuật quảng cáo thuốc lá nhằm lôi kéo các thế hệ hiện tại và tương lai nghiện nicotine và sử dụng thuốc lá, bất chấp việc gây ra hàng triệu ca tử vong sớm do thuốc lá mỗi năm. Huy động và thông qua sự tham gia của những người có ảnh hưởng trong xã hội để tác động, kêu gọi thanh niên tham gia các hoạt động tuyên truyền về ảnh hưởng của nghiện chất nicotine đến thế hệ trẻ.
Hiện tại, Việt Nam chưa cho phép sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ thuốc lá điện tử, chủ yếu là buôn bán trôi nổi qua hàng xách tay và qua mạng internet. Do đó sẽ rất khả thi khi ban hành quy định cấm trước khi các sản phẩm này được sử dụng rộng rãi trên thị trường.
"Nếu cho phép lưu hành các sản phẩm thuốc lá điện tử sẽ làm gia tăng tỷ lệ sử dụng thuốc lá do có thêm sự lựa chọn giữa thuốc lá điện tử và thuốc lá truyền thống hoặc cả 2 loại cho người tiêu dùng; gây khó khăn cho việc thực hiện mục tiêu giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá. Do đó cần cấm hoàn toàn dưới mọi hình thức mua bán, sản xuất, nhập khẩu đối với các sản phẩm mới này", Bà Nguyễn Thị Thu Hương, Đại diện Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá chia sẻ.
WHO kêu gọi: Các quốc gia cần có hành động kịp thời để giúp thế hệ trẻ không bị lừa dối bởi các quảng cáo gây nhầm lẫn rằng có loại thuốc lá ít hại cho sức khỏe, xây dựng một thế hệ trẻ khỏe mạnh. Những người có tầm ảnh hưởng xã hội trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, âm nhạc, trên các trang mạng xã hội, trong gia đình, tại trường học, những người có khả năng tiếp cận và kết nối với giới trẻ hãy cùng tham gia các hoạt động để chỉ rõ các chiến thuật trong việc nỗ lực tạo ra một thế hệ người hút thuốc lá mới của ngành công nghiệp thuốc lá. Kêu gọi một thế hệ trẻ không sử dụng thuốc lá và các sản phẩm gây nghiện như nicotine; thế hệ trẻ cần chủ động, tích cực tham gia các hoạt động tuyên truyền nhằm chỉ rõ sự thật về những chiến thuật quảng cáo thuốc lá gây nhầm lẫn cho người sử dụng để bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình và cộng đồng...
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!