Phát biểu khai mạc toạ đàm, Bà Vũ Quỳnh Loan - Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân (UBND) thành phố Tuyên Quang cho biết, Tuyên Quang là vùng đất thiêng hội tụ tinh hoa văn hóa và lịch sử. Không chỉ gắn liền với những trang sử hào hùng của dân tộc, nơi đây còn là điểm giao thoa của tín ngưỡng tâm linh Việt Nam. Trải qua hàng trăm năm, hai dòng chảy tín ngưỡng thuần Việt – Đạo Mẫu và Thiền Trúc Lâm – đã hòa quyện trong đời sống tinh thần của người dân, tạo nên một bản sắc độc đáo: vừa linh thiêng huyền bí, vừa thuần khiết hướng thiện.
Các đại biểu tham dự toạ đàm.
Đạo Mẫu, với tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, Tứ phủ, đã in sâu trong tâm thức người Việt một triết lý nhân sinh sâu sắc, đề cao sự che chở, bao dung và lòng biết ơn đối với các đấng thiêng liêng. Không chỉ dừng lại ở tín ngưỡng thờ phụng, Đạo Mẫu còn là biểu tượng của sức mạnh cộng đồng, nơi con người tìm đến để an yên tâm hồn, cầu mong bình an, hạnh phúc.
Đặc biệt, nghi lễ hầu đồng - di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh - không chỉ là nghi thức tâm linh mà còn là một biểu tượng rực rỡ của nghệ thuật dân gian, phản ánh sức sống mãnh liệt của tín ngưỡng dân tộc.
Cùng với đó, Thiền phái Trúc Lâm, do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập, không chỉ là dòng thiền thuần Việt mà còn là biểu tượng cho tinh thần nhập thế, dung hòa giữa đời sống tâm linh và trách nhiệm xã hội. Triết lý "Cư trần lạc đạo" thấm nhuần trong đời sống người dân, giúp họ không chỉ hướng thiện mà còn biết sống hài hòa với thiên nhiên, với chính mình và với xã hội.
Bà Vũ Quỳnh Loan - Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân (UBND) thành phố Tuyên Quang phát biểu tại toạ đàm.
Bà Loan thông tin: "Hệ thống chùa, thiền viện ở Tuyên Quang không chỉ là nơi hành lễ, mà còn là không gian thanh tịnh để con người tìm về sự tĩnh lặng, tu dưỡng tâm hồn giữa cuộc sống bộn bề. Chính sự kết hợp hài hòa giữa hai dòng tín ngưỡng này đã góp phần định hình một nét văn hóa đặc sắc của Tuyên Quang - một vùng đất linh thiêng, nơi mà lòng thành kính và sự tôn vinh cội nguồn trở thành giá trị cốt lõi trong đời sống nhân dân, giúp Tuyên Quang không chỉ là vùng đất của lịch sử và cách mạng mà còn trở thành điểm đến tâm linh linh thiêng của du khách thập phương. Các đền, chùa, thiền viện nơi đây không chỉ là không gian hành hương, mà còn là những di tích chứa đựng lớp lớp trầm tích văn hóa, lịch sử và tâm linh của dân tộc".
Bà Loan cho rằng, trong bối cảnh hội nhập và phát triển, việc bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống của Đạo Mẫu và Thiền Trúc Lâm không chỉ là trách nhiệm của các nhà quản lý văn hóa hay giới nghiên cứu, mà còn là nhiệm vụ chung của toàn xã hội.
Kết nối Đạo Mẫu và Thiền phái Trúc Lâm trong phát triển du lịch tâm linh bền vững
Việc phát triển du lịch tâm linh dựa trên nền tảng Đạo Mẫu và Thiền phái Trúc Lâm không chỉ góp phần quảng bá văn hóa địa phương mà còn tạo động lực thúc đẩy kinh tế, thu hút du khách trong và ngoài nước. Tuy nhiên, để du lịch tâm linh thực sự bền vững, cần có sự cân bằng giữa phát triển và bảo tồn các giá trị thiêng liêng vốn có.
PGS.TS. Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội phát biểu tại toạ đàm.
PGS.TS. Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, nhấn mạnh rằng việc khai thác các tuyến du lịch gắn với Đạo Mẫu sẽ giúp nâng cao nhận thức về giá trị của tín ngưỡng dân gian, đồng thời mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng địa phương. Bên cạnh đó, việc xây dựng các tour du lịch trải nghiệm thiền, tìm hiểu triết lý Phật giáo Trúc Lâm sẽ mang đến cho du khách không chỉ cơ hội tham quan mà còn giúp họ tiếp cận, thực hành lối sống thiền trong đời sống hiện đại.
Tuy nhiên, để du lịch tâm linh phát triển theo hướng bền vững, cần tránh tình trạng thương mại hóa quá mức, làm mất đi bản chất thiêng liêng của các địa điểm thờ tự. Quy hoạch các tuyến du lịch phải đảm bảo giữ gìn sự tôn nghiêm của các cơ sở tín ngưỡng, không làm ảnh hưởng đến không gian thiêng, đồng thời tạo ra những trải nghiệm thực sự có ý nghĩa cho du khách. Cùng với đó, cần đẩy mạnh truyền thông, hướng dẫn du khách thực hành tín ngưỡng một cách đúng đắn, tránh các hành vi mê tín dị đoan hoặc lợi dụng tín ngưỡng để trục lợi.
PGS.TS. Dương Thị Thu Hà (Viện Trần Nhân Tông, Đại học Quốc gia Hà Nội) khẳng định rằng Tuyên Quang có tiềm năng lớn trong phát triển du lịch tâm linh, đặc biệt là thông qua các lễ hội thờ Mẫu, các tour hành hương đến Thiền viện Trúc Lâm Chính Pháp và những ngôi chùa nổi tiếng trên địa bàn. Các hoạt động này không chỉ tạo nguồn thu cho cộng đồng mà còn góp phần bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc của địa phương. Đồng thời, để thúc đẩy sự phát triển bền vững, cần chú trọng xây dựng các sản phẩm du lịch cộng đồng, khuyến khích người dân tham gia trực tiếp vào các hoạt động du lịch, trở thành những sứ giả văn hóa. Việc đảm bảo vệ sinh môi trường, bảo tồn di tích, duy trì cảnh quan cũng như tăng cường an ninh, an toàn cho du khách là những yếu tố quan trọng trong định hướng phát triển lâu dài.
Nhà sử học Dương Trung Quốc, nguyên Đại biểu Quốc hội, Tổng Thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, cũng cho rằng phát triển du lịch tâm linh gắn với Đạo Mẫu và Thiền phái Trúc Lâm theo hướng bài bản, khoa học sẽ không chỉ giúp bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống mà còn góp phần đưa Tuyên Quang trở thành trung tâm du lịch tâm linh đặc sắc, đáp ứng nhu cầu tìm hiểu và trải nghiệm văn hóa của du khách trong thời đại mới.
Sự kết hợp giữa Đạo Mẫu và Thiền phái Trúc Lâm đã tạo nên một bức tranh văn hóa tâm linh phong phú, đặc sắc tại Tuyên Quang. Việc bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống này không chỉ góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc mà còn thúc đẩy du lịch tâm linh, mang lại lợi ích kinh tế - xã hội bền vững cho địa phương.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!