Không giống như xà phòng nước mà bạn phải lấy ra từ lọ đựng, xà phòng bánh nằm phơi mình ở ngoài, có vẻ rất dễ bị nhiễm tất cả các vi trùng trong nhà tắm của bạn. Sau đó, bạn lại chà xát bánh xà phòng đó lên người, dùng đi dùng lại khăn hoặc bông tắm cho đến khi bánh xà phòng trở nên mỏng dính.
Điều này có phải là nếu sử dụng xà phòng bánh, về cơ bản bạn đang thoa lên người cả đống vi trùng? Vâng, đúng, bởi vì vi trùng sẽ bao phủ lên hầu như là mọi thứ! Nhưng việc tiếp xúc với chúng không đồng nghĩa với việc bạn sẽ tự phát ốm, nếu không thì hẳn tất cả chúng ta đã ốm suốt ngày.
Dưới đây, các chuyên gia sẽ giải thích những gì thực sự xảy ra khi bạn sử dụng bánh xà phòng để làm sạch. (Đừng lo lắng, bạn có thể tiếp tục sử dụng nó nếu nó làm bạn hài lòng!)
Chắc chắn là có một số vi trùng trên bánh xà phòng của bạn.
Phần lớn vi trùng trên bánh xà phòng có lẽ là từ chính da của bạn, Tatyana Petukhova, bác sĩ da liễu tại Weill Cornell Medicine và NewYork-Presbyterian, giải thích.
Ước tính rằng khoảng một nửa số tế bào trong cơ thể người là vi khuẩn, và rất nhiều trong số đó sống trên da, giúp tạo nên thứ gọi là vi khuẩn chí của da. Các vi sinh vật khác như nấm cũng là một phần của môi trường này. Vi khuẩn chí của da rất cần thiết cho hệ thống miễn dịch vì nó giúp bảo vệ bạn khỏi các mầm bệnh xâm nhập. Vì vậy, việc ký gửi một số vi sinh vật từ da vào bánh xà phòng, sau đó đưa trở lại lên da, không phải là vấn đề gì lớn.
Nếu bạn sử dụng khăn hoặc bông tắm, nó đưa vi trùng vào bánh xà phòng. Những đồ vật nhiều ngóc ngách này có thể chứa nhiều vi sinh vật (và tế bào da có thể là nguồn thức ăn cho những mầm bệnh tiềm tàng).
Khăn và bông tắm cũng có thể giữ ẩm trong thời gian dài, thúc đẩy sự phát triển của nấm mốc và các vi sinh vật như vi khuẩn.
Điều này cũng có thể đúng với ngăn hoặc đĩa để xà phòng. Nếu liên tục bị ẩm ướt, chúng có thể cho phép vi sinh vật sinh sôi nảy nở tốt hơn và từ đó chuyển sang bánh xà phòng của bạn.
Xà phòng bánh thực sự tác động lên vi trùng như thế nào?
Nói chung, xà phòng bánh làm sạch bằng cách rửa sạch (về mặt vật lý) bụi bẩn và vi sinh vật, theo CDC.
Các hợp chất trong xà phòng bánh gọi là chất diện hoạt có tác dụng loại bỏ vi trùng và mảnh da chết ngay khi bạn thêm nước. Xoa xà phòng cho đến khi nổi bọt còn rửa sạch được nhiều hơn. (Nếu bánh xà phòng được dán nhãn kháng khuẩn, thì nó cũng sử dụng các chất hóa học để tiêu diệt vi trùng. Nhưng bạn không cần phải dùng xà phòng kháng khuẩn vì nó không mang lại thêm lợi ích sức khỏe nào, theo CDC. Xà phòng thường đã là khá đủ để loại bỏ vi trùng.)
Kết hợp với nhau, những cơ chế này làm loãng nồng độ của các vi sinh vật như vi khuẩn trên xà phòng.
Vi trùng sẽ bị rửa trôi xuống cống theo nghĩa đen. Một số có thể không trôi đi, đó là lý do tại sao bạn cần vệ sinh bồn tắm và bàn chân thường xuyên.
Mất bao lâu để điều kì diệu này xảy ra? CDC cho biết phải mất tối thiểu 15 giây để nước và xà phòng thường rửa trôi bụi bẩn và các vi sinh vật “vãng lai” (nghĩa là những vi sinh vật mà bạn có thể nhận được khi đụng chạm vào người và các bề mặt khác trong suốt cả ngày).
Xà phòng bánh có thể làm bạn bị ốm không?
Thực sự là việc sử dụng xà phòng bánh rất khó có thể khiến bạn bị bệnh theo một cách nào đó, vì hầu hết các vi sinh vật trên đó đến từ chính bạn. Vi khuẩn chí tự nhiên của chúng ta thường không gây ra vấn đề gì. Ngay cả với những vi khuẩn khác mà bánh xà phòng của bạn có thể bị nhiễm, Thư viện Y học Quốc gia Mỹ lưu ý rằng chưa đến 1% vi khuẩn làm cho chúng ta bị bệnh. (Điều này không nói tới các mầm bệnh khác có thể phát triển mạnh khi tắm, như nấm, mà là một dấu hiệu chung về lý do tại sao bạn không thực sự cần phải lo lắng về xà phòng.)
Có một vài trường hợp ngoại lệ. Một là nếu bạn có vết thương hở cho phép mầm bệnh dễ dàng xâm nhập vào cơ thể hơn, có thể dẫn đến các tình trạng bệnh như nấm bàn chân. Ngoài ra, nếu bạn bị suy giảm miễn dịch vì bất kỳ lý do gì và không thể chống lại tác nhân xâm nhập gây bệnh, bạn sẽ có nguy cơ bị nhiễm trùng cao hơn thậm chí từ vi khuẩn chí của chính bạn.
Bạn cũng có thể dễ mắc phải một số loại bệnh hoặc nhiễm trùng nếu bạn dùng chung xà phòng. Bạn sẽ không muốn chuyển vi trùng từ người này sang người khác.
Một số người mang những vi khuẩn hoặc mầm bệnh khác trên da không gây bệnh cho họ nhưng có thể gây bệnh cho người khác, như Staphylococcus. Cũng có khả năng người bạn dùng chung xà phòng có thể truyền virút như cảm lạnh hoặc cúm thông qua bánh xà phòng.
Ngay cả khi bạn dùng chung xà phòng, thì cũng phải có một số điều kiện nhất định để bạn bị bệnh. Ví dụ, nếu bạn chuyển mầm bệnh từ xà phòng sang tay, không rửa tay đủ sạch, rồi lại dùng bữa ngay sau đó và đưa mầm bệnh vào miệng, thì về mặt lý thuyết bạn có thể bị bệnh – rất khó có khả năng.
Đây là cách để loại bỏ càng nhiều vi trùng ra khỏi bánh xà phòng càng tốt.
Khó có khả năng là việc bỏ qua những lời khuyên dưới đây sẽ làm cho bạn bị ốm do bánh xà phòng. Nhưng nếu bạn có ý định muốn biến bánh xà phòng của mình thành một ổ đầy vi trùng, thì đây là một vài gợi ý.
1. Làm ướt xà phòng, sau đó xả nước trong ít nhất 15 giây trước khi bắt đầu tắm rửa.
2. Xoa bánh xà phòng trực tiếp lên người thay vì dùng một cái gì đó như khăn hoặc bông tắm.
3. Nếu bạn là người trung thành với khăn, có thể cân nhắc sử dụng khăn khô mới mỗi khi tắm. (Nhưng không cần cố thêm vào đống đồ giặt của mình một cách không cần thiết. Nếu bạn cảm thấy ổn khi sử dụng cùng một chiếc khăn trong vài lần tắm liên tiếp, hãy tiếp tục làm những gì bạn làm.)
4. Cũng có thể cho bông tắm vào máy giặt một cách thường xuyên. (Lưu ý cũng giống như trên, nếu bạn không thường giặt bông tắm và không muốn bắt đầu, thì cũng chẳng sao.)
5. Giữ cho bánh xà phòng khô giữa các lần sử dụng. Cân nhắc sử dụng đồ đựng xà phòng bánh có lỗ thoát nước và giữ nó cách xa vòi nước.
Nói chung, thép không gỉ và các bề mặt kim loại khác dễ lau chùi hơn và không bị rỗ tổ ong, vì vậy chúng không có những lỗ nhỏ cho phép mầm bệnh phát triển mạnh. Nhưng điều này thực sự tùy thuộc vào bạn và sẽ không tạo nên sự khác biệt to lớn đối với sức khỏe. Đôi khi bạn chỉ cần một đĩa đựng xà phòng bằng đá cẩm thạch.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!