Chi 213.449 tỉ đồng cho việc đổi mới chương trình sách giáo khoa
Tại phiên thảo luận của Quốc hội chiều 31/10, về lĩnh vực giáo dục, đại biểu Nguyễn Duy Thanh (đoàn Cà Mau) cho biết, tại Kỳ họp thứ 6, các đại biểu Quốc hội đã nhận được báo cáo kết quả giám sát về việc thực hiện Nghị quyết 88 của Quốc hội khóa XIII và Nghị quyết số 51 của Quốc hội khóa XIV về việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Đại biểu Nguyễn Duy Thanh (đoàn Cà Mau)
Báo cáo đã đánh giá khách quan, công bằng những thành công và chỉ ra những hạn chế cần khắc phục, đồng thời nêu lên những kiến nghị xác đáng, có tính hệ thống với Chính phủ để đổi mới một cách hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Duy Thanh cho biết, báo cáo giám sát có nêu số liệu trong giai đoạn 2015 - 2022, Chính phủ đã bố trí 213.449 tỉ đồng cho việc đổi mới chương trình sách giáo khoa. Trong đó, chi thường xuyên chiếm 38,3%, chi đầu tư chiếm 61,7%.
Đại biểu đề nghị các cơ quan cung cấp số liệu cho biết mức chi trên vượt bao nhiêu so với mức chi bình thường cho giáo dục phổ thông theo quy định? Mức chi phục vụ đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông là bao nhiêu, gồm những khoản nào?
Theo đại biểu, nếu không rành mạch, rõ ràng, con số này có thể gây hiểu lầm về cách Chính phủ chi tiêu ngân sách nhà nước và kinh phí phí đổi mới chương trình sách giáo khoa.
"Một trong những chủ trương lớn của Nghị quyết 88 là xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa. Vậy đóng góp của các doanh nghiệp, trong đó các doanh nghiệp tư nhân là bao nhiêu? Chi phí cho việc này là bao nhiêu? Nhà nước đã tiết kiệm được bao nhiêu tiền? Nếu không nói rõ thì chúng ta không đánh giá được hiệu quả của chủ trương xã hội hóa" – ĐBQH tỉnh Cà Mau nhấn mạnh.
Đại biểu Thanh cũng bày tỏ sự không tán thành với việc giao Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) biên soạn một bộ sách giáo khoa theo Nghị quyết 88. Đại biểu cho rằng, về cơ sở pháp lý, việc này không phù hợp với Nghị quyết 122/2020 và Luật Giáo dục 2019, không phù hợp với chủ trương xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa đã đạt được những kết quả và đang triển khai thuận lợi.
"Hậu quả, việc này dẫn đến quay lại tình trạng độc quyền, trái với chủ trương xã hội hóa, đi ngược lại xu hướng của quốc tế" - ĐBQH tỉnh Cà Mau nói.
Rất cần trách nhiệm của Nhà nước trong xây dựng sách giáo khoa
Phát biểu tranh luận với đại biểu Nguyễn Duy Thanh, đầu tiên về vấn đề số liệu kinh phí thực hiện đổi mới chương trình sách giáo khoa, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (đoàn Đồng Tháp), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, thành viên Đoàn giám sát cho biết, trong báo cáo của Đoàn giám sát, số liệu này dựa vào báo cáo của Chính phủ. Đoàn giám sát cũng làm việc trực tiếp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính và có 2 phiên làm việc với Chính phủ.
Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (đoàn Đồng Tháp)
Về đề nghị bóc tách kinh phí thực hiện cho chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông theo ngân sách nhà nước và kinh phí phí đổi mới chương trình sách giáo khoa, bà Hoa cho biết đây là điều nên làm, tuy nhiên trong quá trình giám sát không thể làm được. Bởi vì quá trình triển khai chương trình sách giáo khoa mới là triển khai theo một lộ trình có sự tiếp nối giữa thực hiện chương trình cũ và chương trình mới, do vậy chỉ có thể bóc tách một số kinh phí thực hiện riêng. Vấn đề lương cho giáo viên, sửa chữa trang thiết bị rất khó để bóc tách.
Thứ hai, về xã hội hóa sách giáo khoa, đại biểu Hoa cho biết, đây là một trong những điểm nhấn và thành công lớn của chúng ta khi triển khai đổi mới chương trình và sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Đoàn giám sát đánh giá cao những kết quả quá trình xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa với 5 bộ sách lớp 1 và 3 bộ sách từ lớp 2 có sự tham gia của lực lượng rất lớn các nhà khoa học, nhà giáo. Chúng ta cũng ghi nhận thành công trong xã hội hóa sách giáo khoa là cần thiết.
Liên quan việc Bộ Giáo dục và Đào tạo có nên biên soạn một bộ sách giáo khoa hay không? Có trái với Nghị quyết 122 không?, đại biểu Hoa nhấn mạnh Nghị quyết 88 là nghị quyết gốc đã yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn bộ sách giáo khoa. Tuy nhiên, năm 2020, do năm học mới chưa có bộ sách của Bộ nên chúng ta cho phép khi có 1 bộ sách giáo khoa cho 1 môn bằng xã hội hóa thì không sử dụng nguồn ngân sách nhà nước. Qua giám sát, Đoàn giám sát nhận thấy vẫn rất cần trách nhiệm của Nhà nước với xây dựng nội dung sách giáo khoa.
Biên soạn thêm một bộ sách giáo khoa có cần thiết?
Tranh luận với đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa về việc giao Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn sách giáo khoa, đại biểu Lưu Bá Mạc (đoàn Lạng Sơn) cho rằng thời điểm này không nên giao cho Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn bộ sách giáo khoa mà nên tập trung nghiên cứu, lựa chọn 1 bộ sách giáo khoa và sử dụng có hiệu quả bộ sách giáo khoa đã và đang sử dụng hiện tại.
Đại biểu Lưu Bá Mạc (đoàn Lạng Sơn)
"Việc biên soạn thêm một bộ sách giáo khoa là không thực sự cần thiết. Trên cơ sở các bộ sách giáo khoa, việc tiếp tục lựa chọn sách giáo khoa đảm bảo năng lực, phương pháp giảng dạy của giáo viên, đồng thời phù hợp năng lực, tâm lý của học sinh từng trường, từng địa phương là quan trọng. Cơ quan quản lý nhà nước chỉ làm nhiệm vụ kiểm tra, đôn đốc và giám sát sách giáo khoa, không nên can thiệp công việc chuyên môn trong việc lựa chọn sách giáo khoa của các cơ sở giáo dục" – ông Mạc cho biết.
Đại biểu Lưu Bá Mạc cũng nói thêm rằng, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn sách giáo khoa chỉ nên thực hiện khi có tổng kết, đánh giá thời gian tới, cụ thể, khách quan và khoa học, giữ cho sự tin tưởng của đội ngũ giáo viên, phụ huynh và toàn xã hội để đảm bảo chất lượng giáo dục, giảm sự bất an trong gia đình, nhà trường, xã hội và cũng giảm sự lãng phí nguồn lực khi biên soạn thêm một bộ sách giáo khoa nữa.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!