Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia là giải thưởng của Nhà nước được tổ chức hàng năm, trao giải cho những cuốn sách hay bộ sách có giá trị nổi bật về nội dung, tư tưởng, tri thức, thẩm mĩ. Giải thưởng nhằm tôn vinh các tác giả, dịch giả, các nhà khoa học và những người làm công tác xuất bản, góp phần phát hiện, lưu giữ, quảng bá những tác phẩm có giá trị đến với đông đảo bạn đọc, thúc đẩy sự nghiệp xuất bản phát triển theo đúng hướng phù hợp với xu thế hội nhập.
Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ hai có sự tham gia của 42 nhà xuất bản với 355 cuốn sách cho 259 tên sách. Sau thời gian làm việc nghiêm túc, khách quan, thận trọng, Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ hai đã lựa chọn được những cuốn sách tiêu biểu, có giá trị cao để trao giải.
Trên cơ sở 2 vòng Sơ khảo và Chung khảo, Hội đồng đã thống nhất trao giải cho 27 cuốn sách, bộ sách, trong đó có 2 giải A, 13 giải B và 12 giải C. Các cuốn sách, bộ sách đạt giải được đánh giá là những tác phẩm giàu tính sáng tạo, mang tinh thần nhân văn sâu sắc, những công trình nghiên cứu khoa học hết sức công phu, nghiêm túc, có nhiều giá trị khoa học, xã hội và thực tiễn cao.
Giá trị giải thưởng cho những tác phẩm đạt giải tại Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ hai đã có phần cải thiện nhờ sự tham gia hỗ trợ của các doanh nghiệp và nhà tài trợ. Cụ thể, giải A có giá trị lên tới 100 triệu đồng, giải B là 50 triệu đồng và giải C là 30 triệu đồng.
Theo PGS, TS Nguyễn An Tiêm - Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam, Giải thưởng Sách Quốc gia năm nay có 4 điểm khác biệt so với lần thứ nhất. Về công tác tổ chức, quy chế giải đã được xây dựng lại, khắc phục những tồn tại của giải trước. Thứ hai, giải thưởng năm nay không trao theo các thể loại Sách hay, Sách đẹp mà chỉ là giải A, giải B, giải C, mặc dù số lượng giải giảm đi nhiều nhưng chất lượng giải tăng lên. Thứ ba, giải thưởng năm nay có sự lan tỏa trong xã hội, với sự tham gia của các doanh nghiệp, giải thưởng lần này đã tăng thêm giá trị. Thứ tư, giải thưởng lần này có sự hưởng ứng sâu rộng của các cơ quan truyền thông, tạo nên hiệu ứng tốt.
PGS, TS Nguyễn An Tiêm - Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam - phát biểu tại buổi họp báo
TS Hoàng Phong Hà - Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam - khẳng định: "Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ hai có bước tiến mới với chất lượng, quy trình chấm, tuyển chọn được nâng cao thêm một bước". Thay vì chia thành hai mảng Sách hay và Sách đẹp như ở lần thứ nhất, Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ hai chỉ còn giải A, giải B, giải C bởi những cuốn sách, bộ sách được trao giải thưởng cấp quốc gia đã bao hàm cả về nội dung lẫn hình thức.
TS Hoàng Phong Hà - Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam - chia sẻ về quy trình chấm giải
Năm nay, Ban tổ chức đã có thông cáo gửi các nhà xuất bản, đơn vị phát hành sách để lập hội đồng cơ sở tuyển chọn sách gửi lên Hội đồng chấm giải. Bên cạnh đó, Ban tổ chức cũng kết hợp với Cục Xuất bản, In và Phát hành để kiểm tra tính pháp lý và phân chia các tiểu ban chấm giải.
Sau khi các tiểu ban của Sơ khảo chấm xong các tác phẩm, trong từng tiểu ban sẽ trao đổi, thảo luận, bỏ phiếu kín rồi chuyển cho Hội đồng chấm ở vòng Chung khảo. Hội đồng Chung khảo tiếp tục chấm điểm các tác phẩm, bỏ phiếu trước khi chuyển cho Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia thẩm định lần cuối. Những cuốn sách giải A đều đã được chuyển cho các nhà khoa học đúng chuyên ngành để phản biện độc lập, phản biện kín trước khi có kết quả cuối cùng.
Theo đúng quy chế giải thưởng, cuốn sách hay bộ sách phải được 50% thành viên của Hội đồng Chung khảo đồng ý mới được gửi lên Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia. Tiếp đó, phải có ít nhất 70% thành viên của Hội đồng Sách Quốc gia đồng ý thì sách cuốn sách mới được trao giải.
TS Hoàng Phong Hà cho biết, hai cuốn sách đạt giải A năm nay là hai công trình nghiên cứu khoa học có quy mô tương đối đồ sộ và được đánh giá cao trong giới nghiên cứu của các nhà khoa học, nhà học thuật và xã hội. Hai giải A thuộc mảng Khoa học Tự nhiên & Công nghệ và Khoa học Xã hội & Nhân văn. Trong khi đó, các mảng sách Chính trị - Kinh tế, Văn hóa - Văn học nghệ thuật, Thiếu nhi có nhiều giải B nhưng chưa lựa chọn được tác phẩm để trao giải A.
Đánh giá về các cuốn sách tham gia giải thưởng năm nay, PGS Trần Đức Cường - thành viên của Hội đồng chấm giải - cho biết giải thưởng không phân biệt những cuốn sách thiếu nhi mỏng hay những công trình nghiên cứu khoa học dày dặn.
PGS Trần Đức Cường - thành viên của Hội đồng chấm giải - đánh giá về các cuốn sách tham gia giải thưởng năm nay
"Năm nay, những cuốn sách nghiên cứu, các công trình nghiên cứu cơ bản về khoa học xã hội khá nổi bật, một số sách về luật pháp cũng ấn tượng khi có một số cuốn được đề cử trao giải. Dù một số cuốn sách nghiên cứu, lý luận về văn học, nhất là nghiên cứu văn học cũng nổi bật, tuy nhiên, đáng tiếc là các tác phẩm văn chương không như chúng ta mong muốn" - PGS Trần Đức Cường chia sẻ.
Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ hai sẽ được tổ chức vào 20h ngày 26/12/2019 tại Nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam, 58 Quán Sứ, Hà Nội. Giải thưởng được kỳ vọng sẽ khuyến khích mọi người đánh giá cao chất lượng của những cuốn sách, giúp cho văn hóa đọc duy trì và phát triển ngày càng tốt hơn tại Việt Nam.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!