Gỡ rào cản trong phát triển nhà ở xã hội

Thách thức còn hiện hữu

Theo báo cáo tại phiên họp thứ hai về phát triển đột phá NOXH do Thủ tướng Chính phủ chủ trì giữa tháng 10/2025, cả nước đã khởi công 73 dự án mới với hơn 57.000 căn, hoàn thành khoảng một nửa kế hoạch năm. Tuy nhiên, mục tiêu đến năm 2030 hoàn thành 1 triệu căn NOXH là một thách thức lớn. Bởi theo báo cáo tại phiên họp, trong 31 địa phương được giao chỉ tiêu, có 9 địa phương được đánh giá có khả năng hoàn thành và vượt kế hoạch gồm: Hải Phòng, Huế, Tuyên Quang, Hưng Yên, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Nghệ An, Tây Ninh và Cà Mau. Các địa phương còn lại nhiều khả năng khó hoàn thành mục tiêu.

Ông Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho rằng, quỹ đất vẫn là "nút thắt" lớn nhất, khi nhiều địa phương chưa bố trí tương xứng với tốc độ đô thị hóa và nhu cầu thực tế.

Bộ Xây dựng thừa nhận, tiến độ nhiều dự án chậm. Một số dự án đã khởi công nhưng chưa triển khai thi công hoặc thi công chậm tiến độ. Bộ đã tổ chức hơn 30 đoàn công tác kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc để thúc đẩy triển khai các dự án NOXH tại địa phương.

Ông Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) - cho biết: "Bộ Xây dựng đã yêu cầu các địa phương rà soát, đánh giá tình hình triển khai, xác định và xử lý triệt để các khó khăn, hạn chế trong việc phát triển NOXH. Đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, đặc biệt trong các tháng cuối năm, để tạo mặt bằng sạch cho thi công các dự án".

Trước những khó khăn, thách thức trong triển khai thực hiện đề án, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chỉ đạo: "Chương trình xây dựng 1 triệu căn NOXH đến năm 2030 là chủ trương, chính sách lớn, nhân văn của Đảng, Nhà nước về bảo đảm tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội, không để ai bị bỏ lại phía sau. Đây là quan điểm lấy con người làm trung tâm; mọi chính sách đều hướng đến con người, bảo đảm quyền tiếp cận bình đẳng về chỗ ở, nhất là với người nghèo, người khó khăn, yếu thế. Vì vậy, cần khẩn trương tìm giải pháp gỡ khó để hoàn thành mục tiêu".

Nghị định 261: Thêm cơ hội, bớt rào cản

Nghị định 261/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 10/10, được xem là bước đột phá tháo gỡ điểm nghẽn lâu nay trong phát triển NOXH, đặc biệt ở tiêu chí thu nhập, thủ tục xác nhận và cơ chế tín dụng. Điểm mới đối với người dân là mở rộng đối tượng và nới lỏng trần thu nhập: người lao động đô thị có thu nhập bình quân không quá 20 triệu đồng/tháng; người đã kết hôn, tổng thu nhập hai vợ chồng không vượt 40 triệu đồng/tháng sẽ đủ điều kiện mua NOXH.

Chị Nguyễn Quỳnh Nga (Tây Hồ, Hà Nội) bày tỏ lạc quan: "Tôi đang ở cùng bố mẹ và có kế hoạch sinh thêm con nên hai vợ chồng muốn ra ở riêng. Trước đây, thu nhập của chúng tôi không đủ điều kiện. Nay Nghị định nới lỏng, chúng tôi đủ điều kiện mua".

Anh Đình Sơn (phường Xuân Đỉnh, Hà Nội) chia sẻ: "Tôi chạy xe công nghệ, trước không ai xác nhận thu nhập cho tôi. Mới đây tôi được biết, theo quy định mới, công an xã, phường nơi tôi tạm trú sẽ xác nhận, tôi có thêm cơ hội tiếp cận NOXH".

Với doanh nghiệp, Nghị định 261 được đánh giá là nhiều vướng mắc cốt yếu đã được tháo gỡ: giảm lãi suất cho vay NOXH từ 6,6% xuống còn 5,4%/năm, phân định rõ quỹ đất 20% dùng cho thương mại và phần chi phí sử dụng đất của dự án NOXH.

Ông Trần Thanh Bình, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Tiến Bộ (chủ đầu tư Dự án NOXH Bình Minh Phát, Thái Nguyên) phấn khởi nói: "Chính phủ đã điều chỉnh nhiều quy định phù hợp với thực tế, mở rộng đối tượng thụ hưởng và tăng tính khả thi cho dự án. Đây là tín hiệu tích cực, tạo động lực để doanh nghiệp đầu tư vào phân khúc nhà ở xã hội. Chúng tôi đang đề xuất xây thêm 3 tòa với hơn 300 căn, nâng quỹ NOXH của dự án lên khoảng 1.500 căn".

Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải "thần tốc, táo bạo hơn nữa" để hoàn thành mục tiêu 1 triệu căn NOXH - một chương trình mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, bảo đảm quyền an cư cho người thu nhập thấp.

Từ đầu năm 2025 đến nay, Chính phủ đã liên tục tổ chức 4 hội nghị, ban hành 3 nghị quyết và hàng chục văn bản chỉ đạo nhằm tháo gỡ điểm nghẽn, khơi thông dòng vốn và quỹ đất - tạo nền tảng để chính sách NOXH đi vào cuộc sống.

Có thể nói, Nghị định 261/2025/NĐ-CP là bước chuyển quan trọng trong chính sách phát triển nhà ở xã hội, thể hiện rõ quyết tâm của Chính phủ trong việc đưa NOXH trở thành một cấu phần thực chất của thị trường bất động sản, chứ không còn là "phụ lục" chính sách. Việc mở rộng đối tượng thụ hưởng, nới điều kiện thu nhập, minh bạch quỹ đất và giảm lãi suất vay không chỉ tháo gỡ điểm nghẽn về thủ tục mà còn tạo động lực cho doanh nghiệp đầu tư lâu dài. Nếu được triển khai đồng bộ, Nghị định 261 sẽ không chỉ góp phần hoàn thành mục tiêu 1 triệu căn nhà đến năm 2030 mà còn thúc đẩy tiến trình đô thị hóa bao trùm, hướng tới một thị trường bất động sản phát triển cân bằng, bền vững và nhân văn hơn.