Liệu những món quà Giáng sinh đặt qua mạng có được chuyển đến đúng ngày 25/12? Liệu những đứa trẻ có nhận được những món quà chúng ước ao từ những người bố, người mẹ đóng vai ông già Noel? có lẽ là câu hỏi nhiều người dân Mỹ đặt ra trong tuần qua.
Lý do bởi "ông lớn" thương mại điện tử Amazon đột ngột cấm các đơn vị bán hàng thứ ba sử dụng dịch vụ giao hàng của Fedex với nhóm khách hàng thân thiết Prime. Một cú sốc với người tiêu dùng và với cả giới quan sát. Nhiều trang tin tức, trong đó có CNN Business còn ví sự việc này như là vụ ly dị đình đám, không có kết thúc tốt đẹp trên truyền thông.
Vụ chia tay này dùng dằng và kéo dài suốt hơn 4 tháng qua. Amazon đã không đưa ra lý giải cụ thể nào cho quyết định mới nhất, chỉ nói chung chung rằng họ làm như vậy để đảm bảo chất lượng dịch vụ. Các chuyên gia nhận định, Amazon thực sự muốn "đường ai nấy đi" với FedEx, để tập trung nhiều hơn cho mạng lưới giao vận riêng của mình. Sau bán lẻ hay trợ lý ảo, vận tải đang được xem là lĩnh vực mới nhất mà gã khổng lồ này muốn khuấy động, dù chỉ là để phục vụ riêng cho "đế chế" thương mại điện tử (TMĐT) của mình.
Amazon và tham vọng thay đổi lĩnh vực giao hàng
Nếu bạn là 1 khách hàng đăng ký thuê bao Prime tại Mỹ, rất có thể, đơn hàng Amazon của bạn sẽ được giao bởi 1 trong 3 "ông lớn" ngành vận tải Mỹ là UPS, FedEx và DHL. Amazon cũng là khách hàng của Sở Bưu chính Mỹ và rất nhiều đơn vị vận tải lớn nhỏ khác.
Năm ngoái, tổng chi phí cho hoạt động này của Amazon đã cán mốc 28 tỷ USD. Bỏ ra khoản kinh phí lớn nhưng khi các đối tác gặp khó khăn, ông lớn TMĐT này cũng sẽ gặp rắc rối. Hồi năm 2013, Amazon từng phải bồi thường hàng triệu USD, khi khối lượng đặt hàng quá lớn sát ngày Giáng sinh đã khiến cả UPS và FedEx rơi vào tình trạng quá tải, hàng nghìn đơn hàng bị giao chậm.
Nhưng chỉ vài năm gần đây, mọi thứ đã bắt đầu thay đổi. 2 năm trước, Amazon tung ra các chương trình giao hàng nhanh dành cho khách hàng Prime, giao trong 2 ngày, 1 ngày, thậm chí là hỏa tốc luôn trong ngày đặt. Điểm đặc biệt là hãng cũng sẽ tự quyết định về quy trình giao, bất kể là tự giao hay qua đối tác ngoài. Không chỉ nhanh chóng hơn, chi phí cũng được kiểm soát tốt hơn suốt quá trình từ kho chứa đến tay người tiêu dùng.
Amazon còn nâng đội bay chở hàng Prime Air của mình lên con số 42 chiếc, năm sau là 70 chiếc - ngang với một hãng hàng không nhỏ. Hãng cũng sẵn sàng chi 10.000 USD chỉ để khuyến khích nhân viên nghỉ việc và quay lại làm đối tác vận tải cho chính Amazon trong một mạng lưới đối tác do hãng tự điều phối.
Quý IV này, dự kiến hãng sẽ chi đến 1,5 tỷ USD cho mảng giao hàng nhanh. Nhưng dù có sự ngờ vực ban đầu, thì những thành công trong mùa mua sắm cuối năm đang cho thấy tham vọng giao vận của Amazon vẫn đi đúng hướng.
Giới giao vận bắt tay với các hãng bán lẻ
Amazon hiện đã có thể giao đến 3,5 tỷ kiện hàng, không cho ai khác ngoài chính mình. Một con số khiến các hãng vận tải phải đau đầu như FedEx. Quý vừa qua, FedEx thông báo lợi nhuận giảm đến 40% so với cùng kỳ năm ngoái. Thông tin này cùng với việc bị Amazon cắt quan hệ đã khiến cổ phiếu của hãng rơi 7% ngay sau đó
Nhưng cũng có người cho rằng, việc từ bỏ 1 đối tác gây rắc rối như Amazon có khi lại là bước đi thông minh của FedEx. Theo ước tính của Morgan Stanley, chỉ 1,3% doanh thu của ông lớn này đến từ Amazon. Đội bay 70 chiếc của Amazon năm sau cũng mới chỉ bằng 1/10 đội bay của FedEx. Nguồn lực này giờ sẽ được tập trung cho những hướng đi khác, trong khi Amazon vẫn còn mới ở bước đầu.
Một trong những "con cá lớn" mà FedEx đang nắm trong tay là Walmart, khi giao hơn một nửa tổng số đơn hàng trực tuyến cho gã khổng lồ này năm 2019. Target thử nghiệm dịch vụ mang tên SameDay Bot của FedEx, cung cấp giao hàng trong ngày bằng robot. Cả UPS và FedEx đều cho biết, sẽ đầu tư vào dịch vụ giao hàng nhanh cả 7 ngày trong tuần, kỳ vọng có thể bắt kịp chính sở trường này của Amazon trong 1-2 năm tới.
Dù không còn làm ăn với Amazon, các hãng vận tải vẫn sẽ nhắm đến thị trường béo bở là mua sắm trực tuyến, khi các "ông lớn" bán lẻ khác cũng đang đẩy mạnh lĩnh vực này.
Chẳng hạn như, chỉ riêng 1 ngày giảm giá trên mạng CyberMonday, ngành TMĐT tai Mỹ đã kiếm về 9,4 tỷ USD và ngày càng tiến gần với các lễ mua sắm truyền thống. Sự thống trị của Amazon cùng cái bắt tay của các hãng bán lẻ và giao vận đang tạo ra một cục diện hấp dẫn cho cuộc chiến giao hàng trực tuyến, nhất là trong mùa mua sắm cuối năm này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!